Images de page
PDF
ePub

2

fui admonitus præceptori admonenti obmurmuret, zur nutu minetur, aut fuperbè loquatur. art. 11. Profefforibus debitum honorem exhibeant, eos aperto capite falu tent, & alloquantur.

23. Si durant le repas dans les lieux où cette louable coûtume eft établie, ils ont eu foin qu'on fît une lecture de chofes utiles à leurs Penfionnaires ; & s'ils ont fait faire la priere à l'entrée & à la fortie de table.

Proverb. 13. v. 15. Juftus comedit, & replet animam fuam.

Stat. art. 12. Franfuri & cænaturi in aulam conveniant? ibique fimul cibum capiant; ante, & post, unus ex omnibus pueris fuo ordine, ex Sacris Bibliis, ut olim moris erat, aliquid recitet. Menfis remotis omnes Deo Opt. Max. gratias agant, Regi Chriftianiffimo & de Gollegio benemeritis, conceptis verbis benè precentur.

24. S'ils les ont châtiés, quand ils les ont entendu jurer, & avoir fans ceffe en la bouche l'execrable nom du diable, lorfqu'ils fe font querellés ou battus, & s'ils n'ont point diffimulé ces fortes de fautes par une trop cruelle indulgence, afin de fe les conferver, & crainte qu'ils ne les quittent, pour aller chercher d'autres Maîtres & d'autres Regens.

Proverb. 12. v. 15. Stultitia colligata eft in corde pueri, & virga difciplinæ fugabit eam,

[ocr errors]
[ocr errors]

Tu virga percuties puerum, & animam ejus deinferno liberabis. Proverb. 23. v. 14.

Matth. 18. fant. Augustin. de Verb. Dom. ferm. 18. Nec tamen negligentes fitis in corrigendis veftris, ad curam fcilicet veltram quoquomodo pertinentibus, monendo, docendo, hortando, terrendo, quibufcunque

modis poteftis agite.

S. Auguft. 1. Conf. 9. In Scholam datus fum, ut difcerem litteras, in quibus quid utilitatis eft & ignorabam miser, & tamen, si segnis in discendo effem, vapulabam Stat. art. 7. Nemo juret, nemo alteri imprecetur, auc convitium dicat, nemo diaboli nomen exprimat, nemo rixetur, nemo alterum percutiat. art. 9. Videant Magiftri, ne vitiis Scholafticorum, fivè in moribus, fivè in difciplina, indulgeat: fed in eos pro delicti ratione animadvertant: neque liceat Scholafticis, in quos fueri. animadversum, ad alios Magiftros ob idtranfmigrares

25. S'ils ont excedé dans les châtimens dont ils ont ufé à l'égard de leurs Ecoliers; s'ils l'ont fait par colere, avec emportement, & des paroles outrageufes; & s'ils n'ont pas eu plus de foin d'empêcher que les enfans ne tombaffent dans des fautes que de les en châtier après leur chûte. C'est-là un des principaux devoirs d'un Maître, felon les Payens mêmes.

Eccle. 7. v. 10. Ne fis velox ad irafcendum S Aug de Verb. Dom. ferm. 18. Nec tamen negligentes fitis in corrigendis veftris.

Quintilian. cap. 3. lib. 1. Ne opus qui dem erit hac caftigatione, fi affiduus ftudiorum exactor aftiterit: nunc ferè negligentiâ Pædagogorum fic emendari videntur, pueri non facer, quæ recta funt, cogantur, fed, suc

[ocr errors]

non fecerint puniantur.

26. S'ils ont reçû dans leurs claffes un plus grand nombre d'Ecoliers, qu'ils ne pouvoient inftruire. Il y a peché, & ils font coupables de la perte de leur temps & de plufieurs autres maux qui en arrivent..

Concil. Brdig. 16.14. art. 8. S. Th. 2. 2. q. 62. arı. 4. in corp. Quicumque damnificat aliquem videtur ei auferre, id, in quo ipfum damnificat.

Quintil. lib. 1. cap. 1. Nec ego eò mitti puerum volo, ubi negligatur. Sed neque præceptor bonus majore fe turbâ, quàm ut fuftinere eam poffit, oneraverit.

27. S'ils ont examiné & fait compofer les Écoliers, pour éprouver leur capaci té, & les envoyer dans les claffes qui leur font convenables, fans autre confaderation que celle de leurs forces.

Stat. art. 13. Singulis annis præfe&i omnes Scholafti cos diligenter examinent, & fingulos pro illorum caput alaffes diftribuant. art. 14. 5. Nemo, in ufu Gymnafiar chæ, fuam claffem mutet, nem o eligat, aut fuo, aut. alterius arbitratu, fed ut quifque profecerit, vel afcen. dat, aut defcendat, vel in eadem claffe maneat, ex Gymnafiarchæ præfcripto, priùs ab eo examinatus.& probatus.

28. S'ils ont été exacs à fe rendre à la claffe aux heures reglées, & à ne la quitter point avant le temps prefcriz pan

yes reglemens: Et s'ils ont eu foin que les Ecoliers employaffent bien leur temps durant la clafle, en les tenant attentifs, & ne fouffrant point qu'ils s'amufent à caufer, faire du bruit, ou badiner.

Ecclef. 6. v. 18. Fili, à juventute tua excipe doctrinam. S.Aug. 1. Confef. 9. Peccabamus minus fcribendo, aut legendo, aut cogitando de litteris, quàm exigebatur à nobis, non enim deerat, Domine, memoria, vel ingenium, quæ nos habere voluisti pro illa ætate satis, fed delectabar ludere.

29. Si trouvant des efprits vifs & plus propres à apprendre que les autres, ils les ont retardés à deffein de les garder plus long-temps, ou pour épargner leurs peines.

S. Thoms 1. 2. q. 76. art. 2. in corp. Quicumque negligit facere id, quod tenetur facere, peccat peccato

omiffionis.

30. S'ils ont fouffert que hors les claffes même, ils n'ayent pas employé utilement leur temps, & qu'ils l'ayent paffé en badineries, en jeux & en divertiffemens hors les jours de congé, & T'heure de recreation.

S. Aug. 1, Confeff. 9. Vapulaffe me, quia ludebam pila puer & co ludo impediebar, quominus celeriter? difcerem litteras, cap 10

Stat. art. 18. Ante prandium nemo ludir, post pran

dium, item nemo, nifi publicè conceffum fuerit.

31. S'ils les ont portés, autant qu'ils ont pû, à parler continuellement Latin, pour les habituer, & leur rendre cette langue facile & familiere.

1. Confeff. 14. Latina aliquando infans utique nulla noveram, & tamen advertendo didici fine ullo metu, inter etiam blandimenta nutricum & joca arridentium, & lætitias alludentium: didici verò illa, fine pœnali onere urgentium, cùm me urgeret cor meum ad parienda concepta fua, quæ non poffem, nifi aliqua verba didiciffem, non à docentibus, fed à loquentibus, in quorum & ego auribus parturiebam quidquid fentiebam. Bend fatis elucetmajorem habere vim ad difcenda ifta liberam cur oftatem, quàm periculofam neceffitatem, cap. 19. Fallendo innumerabilibus mendaciis, & Pædagogum, & Magiftros, & parentes amore ludendi, ftudio fpectandi augatoria & imitandi ludicrâ inquietudine.

Stato art. 16. Nemo Scholafticorum in Collegio linguâ: vernaculâ loquatur, fed Latinus fermo fit eis ufitatus & familiaris. art. 7. In fingulis claffibus conftituatur explorator, qui referat an vernaculè fuerint locuti. art. 10. Append. Sive interroget Præceptor quemvis Scholafticum, five quid jubeat, aut alloquatur, id faciat ver◄ bis Latinis

32. Si dans les claffes ils ont fait lire aux Ecoliers des livres pernicieux; & fi lorfqu'il fe rencontre dans les Auteurs qui fe lifent ordinairement dans les Ecoles, quelques pages qui peuvent offenfer des oreilles chaftes & chrétiennes, ils les entretranchées, & fait pafler fans le lire

« PrécédentContinuer »