Brute fub occafu folis trans Gallica regna, Hac fiet natis altera terra tuis. Hoc igitur Brutus refponfo fretus hanc infulam adiit, cui nomen Albio erat. Hæc habitabatur nifi à Gigantibus. Illi autem ftaturæ mirabilis & vigoris inenarrabilis erant, fed ftolidiffimæ mentis, Cucurrerunt igitur contra naves Bruti in mare; & cùm in tantam profunditatem perveniffent, cum nec in Brutum progredi, nec facile regredi potuiffent, fagittis & baliftis occifi funt. Obrutis autem eis & pulfis, cæteros Gigantes qui non affuerunt, noctibus & infidiis, tam baliftis, quam aliis artificiis delevit. Inhabitavit igitur terram, & divifit eam fuis funiculo diftributionis ; & vocavit terram ex nomine fuo Britanniam. Ædificavit proinde Trinovantum in memoriale fempiternum, id eft, Troïam novam, quam nomine Londoniam vocamus. Urbs igitur magna Trinovantum tempore Heli facerdotis, & Sylvii Æneæ ftabilita eft. Brutus autem feliciter regnans, & gloriofe decedens Lucrino primogenito fuo Britanniæ regnum reliquit. Quem, cum decem annis potentiffime regnaffet, uxor fua Gondolovea occidit in bello fagittâ, quia eam dimiferat. Punivit igitur Gondolovea crimen adulterii in viro fuo, quod perpetraverat in ancilla ipfius Gondoloveæ, quia non erat forma venuftior, vifu delectabilior, unde in Reginam promota eft expulfa Domina fua. Gondolovea igitur poft mortem viri fui regnavit xv. annos tempore Samuelis & Homeri poeta.Poft quam regnavit Maddan filius ejus vir ferinus & crudelis, & devoratus eft à lupis. Proinde regnavit Mempricius filius prædicti Regis viginti annos tempore Saul Regis Judæorum. Deinde Ebraucus filius Mempricii XL. annos tempore David Regis, & Sylvii Latini. Hic Eboracem fecit, & caftellum puellarum conftruxit. Ebraucus etiam Rex genuit xx. filios, & totidem filias, ex. quorum numero Brutus cognomine Viride fcutum, regnavit poft patrem miles invictiffimus XII. annos. Hic conftruxit Carleil tempore Salomonis & Roboam Regum; & tunc Sylvius Epitus patri Albæ fucceffit in Italia. Poftea regnavit filius ejus Rudbudribas vir fortiffimus XXXIX. annos. Hic ædificavit Cantuariam & Wintoniam, quam tunc vocavit Vvente, tempore Capi filii Epiti, & Agei, & Joel, & Amos Prophetæ. Poft quem Bladus filius ejus xx. annis. Hic conftruxit urbes Bade, & Balnea; & ibi pofuit ignem perpetuum in domo Minerva. Erat quippe omni genere fcientiarum eruditiffimus, fed arte negromantica perfectiffimus. Arte nimirum negromantica difcurrens per aera cecidit Trinovantum volatu infaufto ; & fractis cervicibus expiravit. Lier filius ejus regnavit pro eo XL. annis. Hic conftruxit Lecceftram fuper fluvium Sore. Tandem mafculina carens prole tres filias habuit Regni fui hæredes. Pofuitque rationem cum eis, dixitque primogenitæ : chariffima quanta eft apud te dilectio mea ? Cui primogenita : fub Luna qua difter minat ab aternis mutabilia nihil inveniri poterit, quod effe poffit tanti mihi.Tunc Rex media natu: & apud te quanti eft amor mei? refpondit illa: pretiofior eft cunctis opibus, & omnia que defiderantur, huic non valent comparari. Deinde Rex juniori dixit: & me junior quanti diligis? Refpondit: Quantum habes, tantum vales,tantumque te diligo.Rex igitur iratus avertit faciem fuam ab ea, juravitque nihil eam regni fui participaturam; deditque primogenitam Duci magno Britan niæ cum Regni parte Auftrali; alii vero Duci mediam natu cum parte Boreali : Cordeillam vero juniorem extorrem fecit fui, & Regni, & amoris. Deus autem qui eruditis intereft cogitationibus fufcitavit animam Aganippi Regis Gallorum, qui eam caufa decoris à patre petiit, & in matrimonium fibi collocavit. Parva fuit medii mora temporis, cum filii Regis in Britanniam degentes promoverunt filios fuos, ut patrem fuum; quia diutius defiderato vivebat, Regno expellerent. Expulfus vero ad Cordeillam in Gallias fugiens ad pedes ejus provolutus, & cum lacrymis dicens: Sorores tuæ quæ de amore mei magnifice locutæ funt, Regno me crudeles expulerunt; precor igitur dulcedinem tuam, ut ficut illæ verba magniloqua crudelibus geftis dehoneftaverunt, ita tu temperata & vera quæ de me amando locuta es, beneficiis decores & venuftes, fempiternumque tibi fit præconium; ut ficul illæ bona malis recompenfant, fic tu malis bona remutues, victumque mihi faltem veftitumque non abneges. Cordeilla vero lacrymis commota patris, cum viro fuo Rege Aganippo Britanniam petiit, Ducefque Soceratos debellans & interficiens, Regno patrem triumphofe reftituit. Hinc ergo tractum eft,moderate dicta funt appretianda. Lier vero fenecta demolito, regnavit Cordeilla poft patrem quinque annis. Sed duo nepotes ejus, Marganus & Cunedagius quafi injurias patris vindicaturi, fraudulenter eam ceperunt, & in carcerem recluferunt, ubi tantæ mutationi fortunæ offenfa se ipfam viriliter peremit. Cum igitur nepotes Regnum partirentur, Cunedagius interfecit Marganum, regnavitque triginta tribus annis, tempore Ofee & Ifaiæ ; & tunc Roma facta eft. Succeffit ei Rivallo filius ejus; in cujus tempore fanguis pluit tribus diebus. Regnavit deinde Gargutius, fucceffitque ei Sifuius. Inde Jago. Deinde Kinemarcus. Inde Bobodogo, vel Gerbodug, cujus filius Porrex occidit fratrem fuum Ferrex, quem etiam mater eorum occidit. Degeneravitque Regnum Britanniæ in quinque Reges, & feditio pullulabat ubique. Surrexit interea Ďummalo Molmutius, & Reges quinque folus delevit. Regnavitque igitur quadraginta annis fplendidiffime, pacemque peroptimam, legefque perutiles creavit, que Malloninæ vel Molmutinæ vocantur, quas Gildas hiftoriographus Britonum magnis laudibus attollit. Duo filii ejus Belinus & Brennus poft mortem patris compræliati funt, & erat uterque ftrenuiffimus. Brennus junior filius Norwagiam victus petiit, exercitumque Norwagenfium in Britanniam duxit. Rex autem Dacorum cum eamdem puellam ducere præparaffet, obviatus eft Brenno in mari; & dum confligeret, maxime intendens navi in qua puella refidebat, unco puellam extraxit, & arrepta præda,navi velociffime fugiens, in fuga victor extitit. Brennus fugientes perfequens & multos perimens, pro victo fe habebat:fed fæpe lætis interveniunt mæfta. Mirabili namque tempeftate Rex Dacorum appulfus eft in Britanniam cum præda fua dilectiffima. Captus igitur à Rege Belino homo ejus effe&us eft,& tributariam Daciam recipiens ab eo, cum conjuge fua nova in pace reverfus eft. Brennus vero eadem tempeftate appulfus amiffa conjuge,& amiffo fociorum multitudine cum paucis in Belinum vincendus concurrit; fugienfque in Gallias ad Senonenfium. Regem, interventu fuæ probitatis & facetia, filiam ejus duxit. Redienfque cum exercitu grandi Senonenfium in Britanniam cum fratre, maternis lacrymis permotus, concordatus eft, Oblatumque fibi regni dimidium fpernens, auro fumpto, Romam unde progenies eorum defcenderat, petiit. Romam igitur bello primus hominum cepit. Quæ cum tota Italia ei non fuffecit; fed auro & argento afportato, Græciam totam occupavit. Græciam quoque ftimulante probitate relinquens, in Afia, quæ voluit fibi regna retinuit, quæ voluit, fuis dedit. Brennus fuis temporibus hominum fummus, fortium decus, æternum Britanniæ fidus. Belinus vero frater ejus omnibus terris circumjacentibus Britanniæ fubjectis, feliciter regnavit; urbem Legionum conftruxit, fepultufque eft in urbe Tri novantum. pro quæ Regnavit autem Gurguitharetruc filius Belini eo: Daciamque, quia nolebat ei tributa patri reddiderat, bello magno acquifivit. Hiberniam vero, Hifpanis petentibus ab eo terram, dedit, qui ibi degunt ufque hodie. Et tunc primum inhabitata eft Hibernia; fepultufque eft ubi pater; & fucceffit ei Kinthelinus; cui Sifinnius; cui Kimarus ; cui Danius. Exinde etiam Morvidus probitate laudabilis, & crudelitate deteftabilis. Qui poft multa fæcula peracta à fera horribili, ut aiunt, ab inferis miffa, dum nimis audacter in eam proruit, abforbetur. Loco ejus regnavit Gorbonianus filius ejus. Succeffit abhinc Archgallo, huic Elipurus, de cujus pietate fama innotuit. Cum enim Peridurus frater ejus primogenitus abfens effet, fceptra coactus fufcepit. Poft annum vero cum frater ejus egenus remearet, cum lacrymis eum fufcepit, & fe fponte regno deponens, fceptro & diademate fratrem in fignivit: Peridurus autemnatura crudeliferat vexavitque proceres adeo, ut eo abjecto Elidurum iterum pium reciperent. Elidurus vero regnum fratri malens, quam fibi, fe ab eo capi, & in carcerem poni permifit. Peridurus regnans vindictam crudeliter in proceres exercuit donec mors eum. communis affumpfit. Tunc vero Elidurus pius tertio feliciter omnium communi gaudio ufque ad finem vitæ gloriofus effloruit. Succeffit ei in regnum filius Gorbaniani. Poftea Marganus filius Archgallonis: poft quem Cumanus filius Magani. Et ne longius morer, fuccefferunt ex ordine Induvallo, Runo, Gerontius, Catellus, Coillus, Porrex, Cherin. Poft hunc tres filii ejus, Fulgenius, Edreldus, Andragius, alter poft alterum regnaverunt. Deinde Urianus Andragii filius. Regnaverunt ex ordine poftea Eliud, Clodacus, Clotenus, Gurgineius, Merianus, Bledano, Capenus, Sifillius. Tunc Blagabred Rex facetiffimus mira vocis dulcedine prænituit, nec magis Thraces Orpheum, nec Romani Neronem obftupuerunt canentes, quam Britanni prædictum Regem. Quo mortuo, regnavit Areiam frater ejus, vir benigniffimus: poft quos ex ordine Eldon, Redion, Redorchius, Samul, Pir, Capoir, Dignellus filius ejus. Poft Hely filius proxime dicti. Tot vero Regum prædictorum bella & fortitudines & magnificentiæ, nonne hæc vel fcripta funt in libris innotiffimis, vel penitus à memoria deleta? Det mihi igitur Dominus & meis, tam nihil dere laudes hominum, quam nihil funt. pen Luyd filius Hely Regis prædi&ti confiderans Trinovantum, tam bellorum copia, quam vetuftate decidiffe, reædificavit Londoniam ædificiis venuftiffimis murorum, turrium, portarum, ferrarum, pontium regiorum. Ubi coadunato confilio, petiit à fuis urbis decorem novum ftupentibus, ut ad fui memoriam Carlunden vocaretur, & obtinuit. Unde nunc Londonia corrupte vocatur. Superfue runt ei tres filii, Caflibellanus, Belinus, Androgeus. Quomodo vere Jullius Cæfar Caflibellanum & Belinum vicerit, nonne hæc fcripfi in hiftoria Anglorum. Audi tamen quid hæc hiftoria dicat. Dum Androgeus cum fratribus fuis dimicaret contra Jullium Cæfarem, bis victi fuere Romani: pro tanto igitur tripudio folemnitas fplendidiffima celebrata eft apud Londoniam ; ubi inter ludendum occidit luctamine filius Ducis Androgei filium Regis Cafibellani. Unde Rex ultra modum iratus minatus eft Androgeo fratri fuo mortem, nifi redderet ei filium ad occidendum : hoc difcordiæ feminario, & odii fomite, Androgeus mifit litteras redeundi invitatorias Julio Cæfari; redeunti Londoniam tradidit, & cum eo in prælio victor fævæ gentis extitit. Caffibellanus tandem Cæfari fubditus, tria millia libras argenti lege tributaria fingu→ lis annis perfolvit. Sepultus eft enim apud Eboracum, dum amplius vivere non potuit. Dictis à Bruto ufque Julium Regibus Britannorum, gratum tibi fore puto, fi cæteros Reges Bri tonum ufque ad adventum Anglorum, vel ad tempus Cadwallonis, qui fuit ultimus potentum Regum Britonum, diftinéte perfequar. Themnantius, qui Romam cum Cæfare perrexit, frater Androgei, fucceffit Caffibellano, tam in regno, quam in tributo. Deinde Kinelinus filius ejus, quem Auguftus armis decoravit hic igitur Augufto tributum gratis diligenter tradidit. Cui fucceffit Guidenus filius ejus, qui tributum Romanis minuit. Miffus ergo Claudius bello ftravit eum, & Armigarum fratrem ejus Regem ftatuit, data ei filia fua. Hujus auxilio Claudius Orcadas cepit. Hic in honore Claudii Glocceftriam fecit. Idem poftea Romanis rebellavit: fed Vefpafianus eum prius bello, tandem amore fubjugavit. Succeffit ei Marius, quo Veftmaria Romanis ferviens: hic Ceftriam ædificavit. Poft quem regnavit Coillus filius ejus. à Dehinc Lucius de quo fcripfimus, qui primus fidem Chrifti fufcepit. Conftituit igitur viginti octo Epifcopos in Britannia fecundum numerum fluminum, fepultufque eft ipfe Rex egregius apud Glocceftriam, herede carens. Ideoque Britones rebellaverunt Romanis.Sed ImperatorSeverus bello domuit eos. Et cum à FulgentioDuce Pictorum infeftaretur, fecit vallum inter Britones & Pictos, de quo alias præfcripfimus. Ab eodem tamen Fulgentio apud Eboracum occiditur, & fepelitur, poftquem Baflianus filius ejus, fratre fuo Zeta fuperato, regnum Britanniæ in proprio tenuit, ut patet. Baflianum vero occidit Caurauftus tyrannus. Caraufium vero occidit Alledus focius ejus. Alle&tum vero occidit Afclipiodotus præfe&tus, & Gallum focium ejus in Londonia; unde dicitur Walebroc : Afclipiodotum vero occidit Cole Dux Coleceftriæ. Cole vero Ducem fubjugavit fibi Conftantius ; & poft mortem ejus regnar's decem annis, Helenam filiam ejus duxit: quo defuncto apud Eboracum, Conftantinus filius ejus regnum & poftea Romam occupavit. Tunc Octavius Dux Wiffeorum occidit Proconfules Romanos. Conftantinus igitur mifit Trahern Ducem, qui cum Octavio bis confligens prius victus eft, & poftea vicit : fraude tamen occiditur. Octavius vero dedit filiam & regnum Maximo filio Leonini avunculi Helena. Hic dedit Armoricam Conano nepoti Octavii. Miffus eft etiamà Maximo Gratianus municeps in Britanniam, ut regnaret fub eo. Sed perempto Maximo Gratianus occiditur à Britannis. Cum igitur Picti & Hunni afperrime terram deftruerent, miferunt Romam, Legio veniens murum ædificat ; fed poft deftruitur: mittitur & Vitelmus Artur ille famofus, mortuo patre Uter fceptris infignitur regalibus, licet adolefcentior effet. Statimque in nova bella exardefcens, Colgrinuma Ducem Anglorum prælio vicit, victum obfedit in Eboraco; fed per adventum Keldrici periit. Cum autem Keldricus obfediffet Lincoliam cum innumera gente Anglorum venit Hoelus filius fororis Arturi & Budicii à minori Britannia, & Lincoliæ obfidionem diffipat per concordiam. Juraverunt enim hoftes quod nunquam amplius in illam terram reverterentur. Spreto autem juramento circuierunt terram per maria, & pervenerunt ad urbem Legionum, quæ fuper Siberim fita erat, & eam nihil caventem deftruxerunt. Poft hæc fuit apud Bade magnum prælium, in quo Arturus Colgirnum & Baldulfum Duces Anglorum occidit ; & Keldricus vix effugit, poftea tamen occiditur in Teneth. men, & in ipfo actu, tot vulnera recepit, quod & ipfe procubuit, licet parentes tui, Britones, mortuum fore denegent, & venturum adhuc folemniter expectent. Fuit equidem vir temporibus fuis omnium fummus militia, largitate, facetia. Succeffit ei Conftantinus cognatus ejus, & tertio anno occiditur à Conano, & ad Stanheng, ubi Aurelius & Uter pater Arturi, fepultus eft. Poft Aurelius Conanus duobus annis regnavit. Vartiporius vero quatuor annis; vicitque Saxones rebellantes. Poftquem Malgo pulcher, quod non erat alter forma pulchrior, affectu dulcior. Deinde Cathericus, cujus tempore Saxones adduxerunt Godmundum Affricanum, qui omnem deftruxit patriam, nec non & Chrifti cultum. Auguftinus venit à Roma; & Elfridus vicit Broginail apud Lecceftriam ; ubi etiam Monachi occifi funt. Poftea Caduanus regnans cis Hambram Caduvinum mittit cum Caduallone filio fuo. Poftea cum uterque regnaret, vicit Caduvinus, & fugavit Caduallonem in Armoricam. Caduvinus tandem cum magnis copiis revertens, vicit prius Pendam, & fibi univit. Caduvinus, & Offridus, & Ofricus occiduntur. Penda occidit Ofwaldum. Ofui occidit Pendam.Chaduualdo cum regnaffet quadraginta octo annis, fepelitur ad portam Londoniæ, juxta templum fancti Martini, in imagine Ænea fuper equum Æneum. Tandem Cheduualladrus regnavit, quem Beda Chodluvallam vocat, filius Cheduvallonis & fororis Pendæ. Tunc veniente pefte graviffima fugit in Armoricam ad Regem Alanum Salomonis nepotem. Angli vero venientes à Germania terras pefte vacuas poffederunt. Cheduvalladrus autem Rex Romam ivit non reverfurus. Exinde Britanni & nomen & Regnum penitus amiferunt. Ex tunc illa Britannia eft Anglia nominata. Hæc funt quæ tibi; Varine Brito chariffime, brevibus promifi; quorum fi prolixitatem defideras, librum grandem Gaufridi Arturi, quem apud Beccenfe cœnobium inveni, diligenter requiras, ubi prædicta fatis prolixe & luculenter tractata reperies. Tiré de Robert du Mont Saint Michel. Extrait de l'Histoire Ecclefiaftique d'Angleterre par le vénérable Bede. Arturus igitur valde confortatus in Regno, An- A glos quoquot remanferunt, tributarios facit. Scotiam vero fibi fubdidit; omnes circumjacentes terras Britanniæ in ditionem fuam accepit. Succeffu vero temporum Romam acquirere ftudens, quod inde progenies ejus defcenderat, Mordredo, nepoti fuo reliquit Regnum & Reginam in cuftodiam : tranfienfque mare cum mirabili exercitu, Romanum exercitum Parifius vicit. Franciam & Burgundiam fibi fubdidit. Cum Alpes tranfiturus effet, dixit ei Nuncius: Modredus nepos tuus diadema tuum fibi impofuit, auxilio Keldrici Regis Anglorum, & fponfam duxit tuam. Arturus igitur mirabili ebulliens ira, reverfus in Angliam vicit Modredum prælio. Cumque infequeretur eum ufque in Cornubiam cum paucis, incidit fuper eum inter multos. Cumque fe non poffe reverti videret, dixit vendamus focii mortes noftras: Ego enim jam caput nepotis & proditoris mei gladio auferam, poft quod mori delitiofum eft. Dixit, & gladio per aciem viam fibi parans, in medio fuorum Modredum galea arripuit, & collum loricacum velut ftipulam gladio refecavit. Inter eumdem ta : no ab Incarn. Domini quadringentefimo feptimo tenente imperium Honorio Augufto filio Theodofii junioris, ab Augufto quadragefimo quarto, ante biennium Romanæ irruptionis quæ per Alaricum Regem Gothorum facta eft,cum gentes Alanorum, Suevorum, Vandalorum, multæque cum his aliæ, protritis Francis, tranfito Rheno, totas per Gallias fævirent, apud Britannias Gratianus municeps tyrannus creatur & occiditur. Hujus loco Conftantinus ex infima militia, propter folam fpem nominis, fine merito virtutis eligitur. Qui continuo ut invafit imperium, in Gallias tranfiit ; ubi fæpe à barbaris incertis fœderibus illufus detrimento magis Reipublicæ fuit. Unde mox jubente Honorio Conftantinus Comes in Galliam cum exercitu profectus apud Arelatem civitatem claufit, cepit, & occidit; Conftantemque filium ejus, quem , quem à Monacho Cæfarem fecerat, Gerontius Comes fuus apud Viennam interfecit. Fracta eft autem Roma à Gothis anno millefimo centefimo fexagefimo quarto fuæ conditionis, ex quo tempore Romani in Britannia regnare ceffarunt, poft annos ferme quadringentos feptuaginta, ex quo Caius Julius Cæfar eandem infulam H L'an 409. .... adiit Exin Britannia omni armato milite, militaribus copiis univerfis, tota florida juventutis alacritate fpoliata, quæ tyrannorum temeritate abducta numquam ultra domum rediit, prædæ tantum patuit, ut pote omnis bellici ufus prorfus ignara. Denique fubito duabus gentibus tranfmarinis vehementer fævis, Scotorum à Circio, Pictorum ab Aquilone multos ftupet gemitque per annos. Ob harum ergo infeftationem gentium Britones Legatos Romam cum epiftolis mittentes, lacrymofis precibus auxilia flagitabant, fubjectionemque continuam, dummodo hoftis imminens longius arceretur, promittebant. Quibus mox legio destinatur armata, quæ ubi in infulam advecta, & congreffa eft cum hoftibus, magnam eorum multitudinem fternens, cæteros fociorum finibus expulit, eofque interim à diriffima depreffione liberatos hortata eft inftruere inter duo maria trans infulam murum, qui arcendis hoftibus poffet effe præfido, ficque domum cum triumpho magno reverfa eft..... Verum priores inimici ut Romanum militem abiiffe confpexerant, mox advecti navibus irrumpunt terminos, cæduntque omnia, & quafi maturam fegetem obvia quæque metunt, calcant, tranfeunt. Unde rurfum Romam mittuntur Legati, flebili voce auxilium implorantes, ne penitus mifera patria deleretur, ne nomen Romanæ Provinciæ, quod apud eos tandiu claruerat, exterarum gentium improbitate obrutum vilefceret. Rurfum mittitur Legio,quæ inopinata tempore autumni adveniens magnas hoftium ftrages dedit, eofque qui evadere poterant, omnes trans maria fugavit, qui prius anniversarias prædas trans maria, milite nullo obfiftente, cogere folebant. Tum Romani denunciavere Britonibus non fe ultra ob eorum defenfionem tam laboriofis expeditionibus poffe fatigari: ipfos potius monent arma capeffere, & certandi cum hoftibus ftudium fubire, qui non ob aliam caufam, quam ipfi inertia folverentur, eis poffent effe fortiores. Quin etiam quia & hoc fociis, quos derelinquere cogebantur, aliquid commodi allaturum putabant, murum à mari ad mare recto tramite inter urbes, quæ ibidem ob metum hoftium factæ fuerant (ubi & Severus vallum quondam fecerat) firmo de lapide locarunt .... fed & in littore Oceani ad meridiem, quo naves eorum habebantur, turres per intervalla ad profpectum maris collocant, & valedicunt fociis tanquam ultra non reverfuri, Bede, chap. 11. & 12. fi (1) Gerontius, Commandant pour le Tyran Conftantin, en Efpagne, piqué de fa deftitution, engage les Barbares l'an 409. à faire une irruption dans les Gaules. Conftantin n'étant pas en état de leur réfifter, parce que la meilleure partie de fes troupes étoit en Efpagne ; les Bretons & les Armoricains prennent les armes pour leur propre défenfe, FFRAVAL FRADLE UC, AUFRET ALEFRONDON, DILES HERGU KEMBRE, BUDIC CASTELLIN, BUDIC, qui fuit Episcopus & Comes ; HOUEL, filius ejus; ALANUS HIR ANGER, Cartulaire de Landevenech, RI-WELEN MUR MARTHOU, CONCAR, GRADLON MUR, DANIEL DREM-RUD, Alamannis Rex fuit; JAHAN REITH, (altera manu) huc rediens DANIEL UN VA, GRADLON FLAIN, FRAGUAL FRADLEOC, chaffent les Magiftrats Romains, & fe font un Etat à part. Tout le pays Armoriquain n'entra pas dans ce complot; l'Aquitaine obéiffoit encore à Honorius l'an 418. il n'y eut, felon le P. Pagi ad an. 435. num. 38. que ce qu'on appelle aujourd'hui la petite Bretagne. Exrait des Actes de faint Guingalois, premier pro INter hæc autem vir quidam illuftris, fpes Bri , lis beatæ, nomine Fræcanus, Catoni Regis Britannici viri fecundum fæculum famoliffimi confobrinus, cujus adhuc facrum in lumbis latebat femen fecundum Abrahæ formam, cui dictum eft exire de terra & de cognatione fua, & daturum effe ei ibidem divinum femen, in cujus ftirpe benedicerentur omnes familiæ terræ, cujus cum etiam prædicti Regis terra nomine dicta, in qua tanta facrilegia, & connubia inepta, conviviaque illicita & ftupra à Deo inconceffa fuerant perpetrata, quanta nec inter gentes quidem audiri folent morbo olido cum nidore graviffimo, fanieque confecta per totum pene fuiffet, quæ non longe poft etiam citra mare teneram adhuc ejufdem matris filiam infecuta eft, ifte legitur cum agnellis, id eft, cum geminis natis, Guethenoco Jacoboque vocatis, parenteque eorumdem, Alba nomine, quæ cognominatur Trimammis, eo quod ternas æquato numero natorum habuit mammas. Nam & eorum germana non eft in mammarum numero reputanda, quia fœminarum non eft moris in fcriptura texere genealogiam. Tandem Armoricam, ubi tunc opacum adhuc fine clade audiebatur filuiffe terræ fpatium, rate confenfa aggreditur enatato cum paucis ponto Britannico tellurem, Circio leniter flante delatus in portum, qui Brahetus dicitur, in qua ftatim proxima quæque perluftrans (hora enim diei erat quafi undecima) fundum quemdam reperiens non parvum, fed quafi unius plebis, filvis dumifque undique circunfeptum, modo jam ab inventore nuncupatum, inundatione cujufdam fluminis, qui proprie fanguis dicitur, (3) locupletem, fretus cum fuis inhabitare cœpit jam fecurus à morbis. (1) Rutilius parle de Palladius,fils d'Exfuperance Préfet da Prétoire des Gaules, qui fut tué à Arles l'an 424. felon la Chronique de Profper d'Aquitaine. Exfuperance fit tous les efforts vers l'an 416. pour faire rentrer les Armoriquains dans l'obéiffance des Romains ; mais il n'y réuffit pas. (2) L'Auteur de cette Vie eft Gurdeftin Abbé de Landevenech, qui vivoit au 1x. fiécle. Après avoir rapporté les defordres qui regnoient dans la grande Bretagne & les fleaux dont Dieu punit fes habitans, il dit que Fragan, coufin germain de Coton Roi des Bretons, quitta fes Etats pour éviter les maladies contagieufes, & allà s'établir dans 'Armorique. Il aborda à l'ifle de Brehat près S. Brieu, & s'étant avancé dans le pays, il fixa fa demeure dans le lieu que l'on nomme encore aujourd'hui Plou-Fragan. Il étoit accompagné de Blanche fon époufe, de Guethenoc & de Jacques ou Jagu leurs enfans. Blanche étoit enceinte d'un troifiéme fils, dont elle accoucha quelques mois après fon arrivée, & qui fut nommé Guingalois. Ces deux évé Extrait du Panegyrique de l'Empereur Avitus, par Sidonius Apollinaris. VIx arma (4) domum fordentia caftris versa Retulerat ; nova bella iterum, pugnamque fub ipfis 437. nemens doivent être mis vers l'an 418. comme on le prouvera ailleurs. (3) Plou-Fragan eft voifin de la riviere de Gouet, que Gurdeftin nomme Sanguis, & qui dans la langue Bretonne fignifie réellement du fang. (4) A peine l'Empereur Avitus étoit-il de retour de fon expédition contre les Bourguignons, que Theodoric Roi des Goths lui fufcita une nouvelle guerre. Elle commença par le fiége de Narbonne en 436. Les Romains implorerent le fecours des Huns, que Sidonius nomme Scythes. Litorius Général de leurs armées attaqua d'abord les Armoriquains, qui s'étoient liés avec les Vifigoths contre les Romains. Après les avoir fubjugés, il entra dans l'Auvergne, où il mit tout à feu & a fang fous apparence de paix. Avitus, qui étoit alors Préfet du Prétoire des Gaules & originaire d'Auvergne, ne put fouffrir la deftruction de fa patrie. Il marcha contre les Huns & les défit entiérement. C'est cette victoire que Sidonius Apolinaris décrit en cet endroit. Sigonius la rapporte à l'an 437. & le P. Pagi à l'an 439. Extraits |