Անդընդական ծով. եւ ընդժնդական ծով բնակեն կենդանիք, եւ նատրդք գնան ի վը նր : ւ յԱնդ : ընդական ծովէն բաժանի դեմ Հերակլեայ արձանին՝ իբրեւ զլայնանիստ գետ, գայ յառաջ եւ ՚ի նմանէ կազմի միջոց Յի ծով• եւ զի նա իբրեւ զբոլորածիր պատեալ է զմիջոց Յս. այլ ոչ Հաճասար, ոպ զայլմն, զի գոյ տեղի որ ցամաք է, եւ ոչ են կցեալ յիրեարս. զի ՛ի Հիւսիսոյ կողմանէ Հռովմոց, ծով է Պոնտո սի, եւ Հասանէ ՛ի կովկաս լեառն, ուր պարիսպն է Աղեքսանդրի. եւ ապա կասբից ծովն յարեւելից կողմանէ պատէ եւ գայ մօտ յերկիրն Պարսից. եւ ապա Հնդկաց ծով Հասանէ ի փարկեդոն կղզին. եւ ապա գիպտոսի ծովն գայ Հասանէ յարեմտից կողմանէ, ՚ի բիւզանդիոն եւ յայլ սահմանանը, մինչեւ Ին ռուսաց : դ յայդ ծովեղ բաժանի բազում խորշ ծովուց, եւ կղզիք բազումք : ՛ի կողմն ար եւմից կիպրոս եւ կրետէ, Սիկիլիա եւ Պատմոս ռոն կղզին եւ այլք : ՚ի կողմն հարաւոյ փարս կեդոն կղզին եւ ( Իրմարան քաղաք, որ է Հրմուղ ՛ի մէջ Հնդկաց ծովուն, ուստի ելանէ պատուական մարգարիան :

ակ ցամաք երկիրս՝ ըստ ուղիղ գծից յարեւելից յարեւմուտս,երեք բաժանի,կողմն հարաւոյ, | իբիա կոչի. միջոց Յիս, սիա. եւ Հիւսիսոյ կողմն, լԷ-րոպիա :

իսկ Հայաստանեայց Ես խառն է յԱսիոյ եւ ի յւ րոպիոյ, սկսեալ նախ ՚ի դրանէն Հոնաց, որ է դուռն Ալանաց երկաթի, զոր եդեալ է Աղեքսանդր Մակե դոնացին. զինա Ժողովեաց յամ ազգաց, զփանաքիս եւ զկարճահասակս, զխեղս, զկաղս, զկոյրս , զգողս ջ եւ զվնասակարս,եւ տարեալ ՚ի կողմն Հիւսիսոյ, բնա

ile que finit la mer Profonde. Cette dernière mer contient des êtres vivans, et les matelots peuvent y naviguer. La face du monument d'Hercule est partagée par la mer Profonde, qui s'avance comme un vaste fleuve, et forme la mer Méditerranée, qui est comme enfermée au milieu du Monde. Cette mer n'est pas comme les autres; il y a des lieux où elle est aride, de sorte que toutes ses parties ne sont pas unies ensemble. Ainsi, au nord du pays des Romains est la mer de Pont, qui s'avance jusqu'au mont Caucase, où est la muraille d'Alexandre. La mer Caspienne s'avance, du côté de l'orient, jusqu'auprès du pays des Persans. Après est la mer des Indes, qui va jusqu'à l'île de K'harketon. Ensuite est la mer d'Égypte, qui, du côté de l'occident, se prolonge jusqu'à Byzance et aux contrées qui en dépendent, ainsi que jusqu'au pays des Russes. Cette mer est divisée par beaucoup de golfes et d'îles. Du côté de l'occident, sont celles de Cypre, de Crète, de Sicile, de Pathmos, de Rhodes et d'autres. Du côté du midi, sont l'île de K'harkéton et la ville de Schirmaran, qui est Hermouz, située au milieu de la mer des Indes. C'est de cet endroit que viennent les plus belles perles.

Le continent terrestre s'étend en ligne droite de l'orient à l'occident, et est divisé en trois parties : du côté du midi est la Libye; l'Asie est le milieu du Monde, et au nord on trouve l'Europe.

L'Arménie est jointe à l'Asie et à l'Europe; elle commence à la porte des Huns, qui est la porte de fer des Alains (4), élevée par Alexandre le Macédonien. Il réunit les pauvres, les nains, les manchots, les boiteux, les aveugles, les voleurs et les malfaiteurs de toutes les nations, les fit conduire en cet endroit, les fixa du côté du nord et les fortifia de murailles.

կեցոյց եւ պարսպեալ ամրացոյց, եւ եդ զդուռն եր, կաթի՚ի վր, եւ մոգաց եւ գրեաց ՚ի վր դրանն, թէ յորժամ` ՚ի յետին դարէն անցանի. պկդ տարի, անկանի դուռն այն. եւ ելանեն դ. թգրութիք, եւ ա պականեն զՅս, լճումաց եւ աճումաց ազգ կոչե ցեալ, զոր օվՀաննէս աւետարանին,Գօգ եւ Սագօգ կոչէ, վս անթիւ բազմութե:

Եւյեանը գաճառքԳուգարացիք (Շաքիլ յանք, ( արոսան է եւ ( ամախի, զոր ատրուշանն շինեաց եւ կոչեցաւ ( արուան: Ուտի ՚ի մտից կայ յ րասխայ ի ջ լրցախայ եւ կուռ գետոյ, որ Աղուանք ու նին`, ուստի էր ( )տա իշխանն Տրդատայ. ուր մեծ եկեղեցին է Ամարաս, ուր կայ նշխարքն | րիգորիսի ղուանից կաթողիկոսին : Արցախ, խաչենք է. Գանձակ, կանջայ է իւր վիճակով, եւ Օակամով մինչեւ ՚ի դաշտն գագա եւ կայ ՛ի նմա, սբ ուխտն որանաշատ եւ Եղիշեի առաքելոյն աթոռն. եւ ՚ի յրցախ սբ ուխան Դանձասար, ուր կայ գլուխն սուրբ կարապետին : Գարդման գաճառն,

ար

Թամանիկն է, ուր կայ գերեզման օվՀաննէս վար դապետին լայրագոմեցւոյն : եծ- Սիւնիս եւ փոքր Սիւնիս, ուր կայ սուրբ աթոռն ւստաթէի առա քելոյն, որ կոչի Տաթեւ ֆծռանավանք ։ Գեղամ, Գեղարքունի է, ուր կայ սուրբ ուխտն |աքենիս, եւ Սեւան կղզին ՚ի մէջ ծովուն եւ այլ բազում` գա ճառք ՚ի կողմն (14) Հիւսիսոյ, որ կոչի ()ակամ, ուր կայ սուրբ ուխտն Հողարծին, եւ գետկայ վանքն, ուր աթոռն է Գոշ վարդապետին :

1 յրարատ ունի բազում` գաւառս. Արշարունիք եւ ձոն Էրասխայ, կաղզուան է, ուր կայ սբ խտն թաթլոյ ե- լվարոսի վանքն, ուր զթումաս

Il y plaça une porte de fer, fit un enchantement, et écrivit dessus que cette porte ne tomberoit qu'après huit cent soixante-quatre ans. Il en est sorti vingt-quatre souverainetés qui ont dévasté le monde, et qui étoient de la nation des Adjoudj et des Padjoudj, que Jean l'évangéliste appelle Gog et Magog à cause de leur multitude.

On trouve ensuite le pays des Koukariens, qui est Schaki, et celui des Alains, qui est le Scharouan et Schamakhi (5), où l'on construisit un temple du Feu, qui fut appelé Scharouan. L'Oudie est à l'occident de l'Araxes, entre la province d'Artsakh et le fleuve Kourh; cette province est au pouvoir des Albaniens. C'est de là qu'étoit Oda (6), prince attaché à Tiridate; on y trouve la grande église d'Amaras, avec les reliques de Grégoire, patriarche des Albaniens. Le pays d'Artsakh est celui de Khatchen. Kandsag est Gandcha avec son territoire et Zagam (7), jusqu'à la plaine de Gaga, où est le monastère de Khoranaschad (8), et le trône de l'apôtre Elisée (9). Dans le pays d'Artsakh, il y a encore le monastère de Kandsasar (10), où est la tête de S. Jean-Baptiste. Le pays de Kartman s'appelle K'harthamanig; on y trouve le tombeau du vartabied Jean Maïragometsi (1 1). Ensuite sont la grande et la petite Siounie, où est le saint trône de l'apôtre Eustathius, appelé Dathev Dzidzrhanavank'h (12). Kegham est Keghark'houni, avec le monastère de Mak'henis (13), l'île de Sevan au milieu de la mer, et plusieurs contrées au nord, qu'on appelle Zagam, et où se trouve le monastère de Hoghardzin (15) avec celui de Kedig, résidence du vartabied Kosch (16).

Le pays d'Aïrarad contient beaucoup de provinces. Arscharouni et Eraskhadsor sont actuellement Gaghzovan, où est le saint monastère de Thathoul et de Varos, où Thomas

առաջնորդ կացոյց , եւ լարդիկ Հայր : Անդ եւ : եւ գաճառն Գաբեղենից եւ բերդն կապոյտ, որ կոչի Արտագերից : Անդ է եւ կեչրոր քաղաքն եւ առա քար ՛ի վիմափոր վանքն, ուր կայ գերեզման կէչա ռացի Խաչատուր վարդապետին : Եւ ասեն գա ճառն սահմանակից է նմին : Րագուան ալամն, Րագրանայ բերդն է, ՚ի վը Ախուրեան գետոյն, զոր րուանդ շինեաց, եւ անդ փոխեաց զաթոռ Հայոց Թագաւորացն : Հան, գիւղաքաղաք ասի :

Արագածոտն,ՙլ,դատունն է, ուրկան սուրբ ուխտն Թեղենիս եւ Եղիպարտրօշ եւ մեծասքանչ լեառն Արագած, որ ՛ի ստորոտէն մինչեւ ՚ի կատար լերինն աւուր եւ կես ճանապարՀ է. գլուխ նորա, ՚ի քսան եւ չորք բաժանի լերունք մեծամեծք, ի մջնց ոգ Հովտաձեւ, հարթայատակ եւչորեսին ծայրք լերանցն Հանդէպ միմեանց խաչանման : սեն թէ օրհնեալ եւ օծեալ է նշան տէրունական շնորՀաբաշխ, աջով սուրբ լուսաճորչին լերունքն, այն ՚ի փառս խաչելոյն քի. եւ է 'ի մէջ հովտին քարածերպ այր մեծ • ՚ի նմին յայրի շինեալ տաճար փոքրիկ խորան եւ կախեալ կանթեղս առանց չուանի. եւ փոխանակ ջրոյ ար տասուօք լցեալ եւ Հրով երկնային վառեալ եւ է մինչեւ ցայսօը անշիջանելի, մինչեւ ՚ի գալուստն քի եւ ՚ի դատաստանն, որ բազմաց արժանաւորացն տեսողք են եւ տեսանեն, զՀրաշքն զայն ՚ի փառս այ :

ւ յանդիման յարեւելս կուսէ լեառն - րայն, ուր սպան շռայլն (` ամիրամ՝ զիրայն գեղեցիկ. եւ ՚ի միւս կողմանէ երկիրն արբոյ , ուր կան սուրբ ուխտքն Սաղմոսավանքն եւ սուրբ նապատն Հրեշտակաբնակ, ուր կայ սբ նշան Արագածայ, եւ օձահալած սուրբ նշանն, որ ունի մամն ի կենաց

fut