giné; elles reposent dans le pays de Daron. Ce fut l'évêque Léonce qui les lui donna, ainsi que les corps des deux religieux Antoine et Cronidès, qui sont sous la garde des reliques de S. Garabed, et comme un guide pour l'instruction des Arméniens.

La Cilicie est le pays de Sis, entre la Syrie et celui de Kamir; elle a des villes, des bourgs célèbres et beaucoup de forteresses, le fort de Gobidarh, Pardserpert auprès de Molévon; les monastères de Trazarg (110), d'Ark'haïgaghnin (111), de Karhneroun, de Keverhna-anabad et un grand nombre d'autres, le bourg de Lampron et les métropoles Tarse, Sis et Marasch. Ce sont là tous les pays et toutes les contrées des Arméniens, dont nous avons parlé bien en abrégé.

Nous allons maintenant parler du pays des Persans, en commençant par l'Orient. On trouve d'abord Tchinoumatchin et la ville de Khatha. La valeur de ce pays égale bien celle du reste du monde. Les habitans sont chrétiens orthodoxes; ils ont une souveraineté et un sacerdoce; ils sont justes et amis de la vérité. Chez eux il n'y a aucune veuve dans l'abandon, ni aucun orphelin dans la douleur. Ils ont un seul livre, qui est l'Évangile de S. Mathieu. Le pays est fertile, l'air y est doux et rempli de bonté; on y sème une fois, et on y a du pain pour quatre années, parce que le Paradis terrestre est auprès. Il y vient des dattes, des fleurs odoriférantes et des médicamens pour diverses maladies. Ensuite est la terre de K'houschan, puis celle de Djen, d'où vint la famille des Mamigonéans. Quand les deux frères Mamag et Gonag s'enfuirent de chez le djenpagour, et vinrent auprès du roi d'Arménie Ardaschès (112), qui, à cause de leur vaillance, les fit généraux des armées Arméniennes, on les

Հայրապետինՙ երսիսի, ՚ի դաշանՙպատական, որ պաղի դաշտ կոչի այժմ. եւ սւն կարդան Թոռն է նորին : Էւ այնպէս փարամ է ազգն ենաց, միսչ զի զկերպաս զգենուն անեքեան : Էւ աոլա երկին, եւ ազգն էտալացւոյ, որ սահմանակից է Խորասանայ, յեղն Հնդկաց ծովուն :

իսկ Յն արսից որասան, որ ասի արեւելք. յուշաւոր քաղաքն, որ աթոռն է Պարսից թագաւորացն, ուր սբ Ղեւոնդեանլն նահատակեցան, եւ երանելի մոդպետն, որ հաճատաց ՚ի քո, ւնդե անյն նահատակութբն, ն-Հրամանաւ թագաւորին տարան՚իկուլյան եւ՚ի ակուրան, որ է սովն որ ասան, եւ ընկեցին ի վիրապն, եւ խնդրեաց յայ զի մի ծածկեսցի նահատակութի ն, եւ ել ջուր յատ ակս խորոյն , եւ այն է տարմաջուն, ուր որ տանին, եւ տարմ` Հաւուց զչետ երթան : Վալս եւ Պատաշխան,ուստի դեղեցիկ լազուարդն ելանէ, զոր առն ազն Արշակունեաց եւ Պալհաւունիք կոչեցան. եւ Ստահար,ուստի գեղեցիկ ապրիշուելանէ եւ զտ, ուստի աիւ ղումաշն ելանէ. ( իրազ, Ղում, եւ փաշան, Ղազվին, ե- շահրիար, եւ աղանդարան, եւ գայ Հասանէ մնչեւ ՚ի }ուլտանիա, որ բաղաք է Հայոց, ամՈնեքեան սոքա քաղաք են Պար է սից, եւ Արաղ կոչն առ Հասարակ : (՞օշ քաղաքն, սոլահան է, ուր Դանիել մարգարէն զտեսին ետես, եկեալ ընդ կիւրոս թաչարնարից : էլէմացինեւ մոդուց ազն,'ի Վարից ազդ են արտստան, եւ այլ բաղում` քաղաք, ղոր անօգուտ Համարիմ՝ զզրեն դց : }ամարղանդ աթոռն է նետողաց ազգն, յայսկոյս |}արանկաս գետոյն, որ աչան գետ, եւ

appela Mamigonéans. Le vaillant Mouschegh, qui détruisit l'armée des Persans, par les prières du patriarche Nersès, dans la plaine Nbadagan, nommée aujourd'hui Abaghi-taschd, étoit de cette famille, aussi bien que Vartan, qui étoit son petitfils. Le peuple de Djen est si riche que tout le monde s'habille de gerbas (113). Ensuite sont le pays et la nation des Thédaliens (114), voisins du Khorasan et du rivage de la mer des Indes.

Ensuite est le pays des Persans, où l'on trouve le Khorasan, qu'on appelle l'Orient, et Nouschavor, résidence des rois de Perse, où les saints Léontiens furent martyrisés, et d'où le bienheureux Mogbed ( 115 ), qui fut converti par le martyre de ces saints, fut emmené, par l'ordre du roi, vers les pays de Gouran et de Magouran, qui sont le Khorasan intérieur, et où on le jeta dans un puits. Il demanda à Dieu de signaler son martyre en faisant sortir de l'eau d'un canal à sec, qui fut le torrent où on le précipita, et une troupe d'oiseaux se mit à le suivre. On trouve encore en Perse, Balkh et Badaschkhan, d'où sortent les beaux lapis-lazulis, et dont s'empara la race des Arsacides, appelée aussi Balhavouni (116). Sdahar, d'où viennent les belles étoffes de soie (117); Iezd, d'où vient le meilleur satin; Schiraz, Koum, Kaschan, Kazvin, RhéSchahriar (118) et le Mazanderan, font aussi partie de la Perse; elle s'avance jusqu'à Sulthanieh, qui est une ville d'Arménie. Toutes ces villes de Perse sont dans le pays d'Aragh [IYrak]. Schosch [Suse], où le prophète Daniel eut sa vision, quand il vint auprès de Cyrus, roi de Perse, est la ville d'Asbahan (119). Les Elamites et la nation des Mages dépendent aussi des Persans, de même que Nardesdan (120) et beaucoup d'autres villes qu'il me paroît inutile de mentionner. Samarkand est la capitale de la nation des Archers (121). De ce côté est la rivière Sarankas, qu'on appelle aussi Dchahan et Amousou

լ մուսու անուանի, զոր այժմ փաչապաչ կոչի անուն ազկին : |}ագաստան երկիրն ՛ի Պարսից Յն է, մա ՛ի Համիան քաղաք :

եւ

իսկ զաառք Ասորւոց եւ Մարաց : եկբատան, մետի է, աթոռն ազգին ||արաց,յորում թագաւորն |}արդանաբաղոս, էսպան զարբակո»ար. եւ յետոյ ղ,աբուգոդոնոսոր քակեաց զնա : ՙլ,ինոս, ՙլնուէ է, զոր շինեաց ՙլ,ինոս թադաւորն, որ ուներ կին զամիրամ, որ երկուցեալ ի կնոջէն փախեաւ ի յելլադայ, ենա առաքեաց զօրավար ռզրաՀա յոց Օգյն, զի երթիցէ առ նա, եւ լինիցի նմա եւ նա անարգեաց ի ղնա եւ ոչ կամեցաւ գնալ, եւ (Շամիրամ բազում զօրութիւն եկն ՛ի վր զԱրայի եւ պատերազմեալ սպան զերա եւ ինքն թագաւորեաց Հայոց տամն եւ եօԹն տարի. եւ շինեաց զբերդն վանայ եւ կոչեաց զանուն քաղաքին մարստան, զոր յետոյ յրուանդ փոխեաց, եւ եդ զանուն քաղա քին յ,րուանդան, զոր յետոյ Հրամանաք Արտաշ շիսի զրուանդն բարձին, եւ մնաց անուն քաղաքին գան : ւ յետոյ որդին իւր սպան ղ(`ամիրամ. եւ մինչեւ՚ի լ,աբուգոդոնոսոր՚իլինունստեին Թագաւորքն սորւոց, եւ նա՚ի Րալելծն փոխեաց զաթոռն որդին ՙապուպալսարայ, Հայըն Պաղտասարայ:

Տեսբոն եւ աբելծն, Րաղդատ է, զոր (բել շինեաց եւ անուանեաց աբիլօն, եւ յետոյՙլ,աբուգոդոնոսոը ոլարսպեաց նա : }քաթարաք |J$-բին է, որ այժմ ՙլ,սեբին կոչն, որ աթոռն է սրբոյն Յակօբայ : }րում քաղաք, ոջագետս է, ուստի էր Յակօբ |րձ.յն : Սուբայք՝ ( ուբաշրայ է : Անտիոք քաղաքն, ան տիեզերաց է, ուր եդին առաքեալքն զհիմն Հաւասու, եւ անդ անուանեցին զտաճատացեալս վրի

(122) le nom de la nation est actuellement K'hatchabasch. Le Sakasdan est aussi dans la Perse, auprès de la ville de Hamian (123).

Ensuite est la Syrie et le pays des Mèdes, dont la résidence royale étoit Ecbatane, qui est Amédi [Ahmadan], dans laquelle le Mède Varbacès tua le roi Sardanapale (124), et qui fut ensuite détruite par Nabuchodonosor. Ninus est Ninive, fondée par Ninus, mari de Sémiramis, qui, craignant sa femme, s'enfuit dans la Grèce (125). Celle-ci envoya un général vers Ara, roi d'Arménie, pour le faire venir auprès d'elle et pour qu'il fût son époux (126); mais celui ci la méprisa, et refusa de l'aller trouver. Sémiramis s'avança alors, avec une nombreuse armée, contre Ara, le combattit et le tua après qu'il eut régné dix-sept ans en Arménie. Elle fit construire la forteresse de Van, et elle nomma la ville Amarsdan. Erovant changea ensuite le nom de cette ville, en lui donnant celui d'Erovantavan, qui fut encore changé par l'ordre d'Ardaschès, qui lui ôta le nom d'Erovant, de sorte qu'il ne lui resta plus que celui de Van. Sémiramis fut, dans la suite, tuée par son fils. Les rois d'Assyrie résidèrent à Ninive jusqu'à Nabuchodonosor; et ce fut son fils Nabopolasar, père de Balthasar, qui transporta sa résidence à Babylone.

Dispon et Babylone sont Baghdad. Elle fut fondée par Bélus, qui la nomma Babylone, et Nabuchodonosor l'environna de murs. Ak'hatharak'h est Medzpin, qui est appelée aujourd'hui Nisibin, et qui fut la résidence de S. Jacques. La ville de Seroudj dans la Mésopotamie, fut la patrie de Jacques Seroudjetsi (127). Soupaïk'h est Schoupahra. La ville d'Antioche est l'ocil du Monde; c'est là que les apôtres jetèrent les fondemens de la foi, et que les fidèles s'appelèrent chrétiens. On appelle Arabie