» եղբայը իմ՝, կաց ՚ի տեղի իմ, եւ արա զղօրապետ » տութի աշխարհիս, եւ կեր զքո բաժին ժառանգու » թի՝ զոր Հայր իմ ետ քեզ մնչեւ զարգասցի մատ »նուկս իմ: » () այս ասացեալ՝ յառաջ կոչէ զիանէ որդին Սմբատայ ()րբէլեանց, եւ երդմնեցուցանէ վնա վասն մանկանն պահել զուխտ անդարձին՝ եւ առեալ զձեռանէ մանկան՝ եդ ՚ի ձեռն իհանեի, եւ յանձնեաց նմա: ՙլ,աեւ զայլ դէտէպումն՝ երդմնեցոյց զամենեսեան ոչ նենզել տղային. այլ ՛ի խուլ Հասակին օծցեն զնա թագաւոր: ()այս արա րեալ վախճանի ինքն, եւ դնի ընդ Հարս իւր ՛ի գելաթ: լւ յօրէ յայնմանէ յառաջ լինէր մանուկն ՚ի տան հանէի. մնանիւր, եւ զարգանայր :

սկ գեորգէ յինքն յանկուցեալ զսիրտ մեծ-ամեծիշխանացն. եւ եւս զկաթուղիկոսին, կամէր թագաորել • բայց ոչ իշխէին յայտնել զխորհուրդն 8-ին {}մբատայ ( )րբէլեանց եւ որդւոց նորին ճանէի եւ 1 պարտի: Ապա յետ ամսեան միոջ ժողովեցին զանան դէտէպլուլ մեծամեծս եւ աղատս առ գ որգԷ. ընդ որս գնաց եւ իւանէԷ րայնովքն. որում` յայտնեալ Գէորգէ զխորհուրդն՝ բազում ողոքանօք Հաւանեցոյց զնա, ասելով, « թէ ի լնուլ Հասակի » եղբօրորդւոյ իմոյ, ոչ զրկեցից վնա. այլ ըստ » անդարձի եղբօրն իմում դնեմ զնա յաթոռ թագա» Հորութես : » վամն որոյ ամենեցուն միաբանեալ՝ օՏանեն զնա թադաւոր ի վերայ վրաց. որ եւ էր յաջողակ յաՈնայն գործս արիութեամբ. եւ յոյժ Հանճարեղ . եւ յաւուրս նորա եղեւ բազում ըն դ արձակութիւն թագաւորութեան լ]րաց: ւ բա զում պատերաղմունս մղեաց իւրով անձամբն . եւ `ի ձեռն արի ն- բաջ Սպասալարն՝ իւանէն դո

» lui-même, remplis ma place et sois le général des armées » de la Géorgie. » Après ce discours, David adressa la parole à Ivané, fils de Sempad Orpélian, et le fit jurer de conserver avec soin le testament qu'il avoit fait en faveur de son fils: il prit ensuite ce jeune enfant dans ses bras, puis il le mit entre ceux d'Ivané pour le placer sous sa protection. Il s'adressa alors aux grands; il les conjura de ne jamais tromper son fils, mais de l'élever au trône aussitôt qu'il auroit l'âge convenable pour gouverner. David mourut après avoir prononcé ces dernières paroles: on l'enterra avec ses ancêtres à Kelath (19). Depuis ce jour, le jeune Temna habita la maison d'Ivané, où il étoit nourri et où il croissoit en âge.

au

Comme George vouloit régner, il s'attacha à gagner l'affection du patriarche et des nobles; cependant, malgré cela, ceux-ci n'osoient pas manifester leur intention au grand Sempad Orpélian, ni à ses fils Ivané et Libarid. Enfin, bout d'un mois, tous les grands du pays et les hommes libres se réunirent auprès de George: Ivané y vint aussi avec les siens. George lui fit alors connoître son dessein; et, en employant beaucoup de flatteries, il le fit consentir à ce qu'il vouloit. C'est, lui disoit-il, en attendant que mon » neveu ait atteint l'âge nécessaire pour régner: je ne lui » nuirai point; mais, au contraire, selon l'intention de mon » frère, je le placerai sur le trône. » Il fut en conséquence, d'un consentement unanime, sacré roi de Géorgie (20). Ce prince étoit très-prudent et en même temps très-vaillant : aussi, sous son règne, la Géorgie reçut un très-grand accroissement. George livra lui-même un grand nombre de combats; et son généralissime, le vaillant et courageux Ivané, fit trembler tous les pays des Persans et des Turks. L'an 1161,

Fa

լ

ղացոյց զանան տուն Պարսկաց եւ թուրքաց : լյա Գեորգե էառ զնի քաղաքն յամի տեառն ռոկա (21) եւ զամ` տունն ( իրակայ, եւ շնորհեաց մեծ-ին իանեի միր Սպասալարին վրաց՝ որդւոյն Սմբատայ ()րբէլեանց. եւ եղեւ այնուհետեւ այն նո նմա Հայրենիք: Այս անէ իանգամ էչար զահի արմն ՚ի դուռն նոյ, որ եկեալ էր քա ռասուն Հազարօք ՛ի վերայ քաղաքին. զի թեպէտ գայր թադաւորն գէորգէ յօգնութիւն. այլ սա իսկ էր մղօղ մարտին • եւ միանգամ` փախոյց զմեծ թա բան Էլտիկուզ՝ ՚ի դաշտին Գագայ, յաշխարՀին Գուգարացւոց՝ որ եւ եկեալ էր Հարիւր հազարօք ՛ի վերայ Գեորգէի, եւ կամէր կոտորել զվիրս ամե նայն • եւ ըմբռնել զթագաւորն վրաց զգէորգէ: ( զօրավան զայս մեծաւ հնարիւք եւ արիական քաջութեամբ այնքան ՚ի նեղ էարկ իանե, մինչ ղի ՛ի գիշերի թողին զվրանս եւ զզէնս եւ զանհուն կարասիս իւրեանց, եւ զբեռնակիրս, եւ փախեան մազապուր: Րայց Թեպետ զայս ամենայն առնէր, եւ այլ բազում՝ երախտա, եւ զգործ-ս մեծ-ամեծ-ս առ թադաւոլն • սակայն նա վերին երեսօք ՚ի մե ծած- փառս եւ ՚ի պատիւ բարձրացուցանէր վնա. ՛ի սրտին միշտ կասկածէր ՛ի նմանէ վամն տղային` որնմա յանձնեցաւ: Էւ խնդրէր զժամ՝ դիպօղ դա ւել նմա ծածուկ - հնարիւք, եւ ոչ գտաներ եւ գիտէր ի սրտին զայս եւս ֆանէ : պա Հայլն Սմբատ ծերացեալ աճուրբք մեռանի, եւ դնի ընդ Հարս իւր, եւ ժառանգեն որդիք նորա զիշխանու թիւն իւր անէ եւ | իպարիտ:

Իսկ ՛ի Թուի ոչին ռոգէ. եղեւ աղմուկ շփոթ ՚ի մէջ Թազատութեան վրայ, եւ բնաջինջ կորա

George prit la ville d'Ani (22) et toute la province de Schirag; puis il en fit don au grand prince (23) Ivané, fils de Sempad, dont, par la suite, elle fut le patrimoine. Celui-ci, avec le secours du roi, vainquit ensuite Schahi-Armen, qui étoit venu jusqu'aux portes d'Ari avec une armée de quarante mille guerriers (24). Comme il étoit un. habile général, il mit en fuite une autre fois, dans la plaine de Gaga, dans la province de Koukarie, le grand atabek Eldigouz, qui étoit venu, avec cent mille combattans, pour détruire entièrement la Géorgie et pour prendre le roi George (25). Ivané le poussa avec beaucoup d'adresse et de courage dans un endroit resserré, où il le tint renfermé jusqu'à ce que ce prince s'enfuit presque seul pendant la nuit, abandonnant ses tentes, ses armes, avec une grande quantité de bagages et de bêtes de somme. Quoique Ivané eût fait toutes ces belles actions, et qu'il fût d'ailleurs connu par le grand nombre de ses bienfaits et par les importans services qu'il avoit rendus au roi George, malgré cela, ce prince, qui l'avoit élevé avec plaisir aux plus grands honneurs et à la plus grande gloire, avoit toujours intérieurement quelques soupçons sur lui, à cause du jeune enfant qui lui avoit été confié. Aussi cherchoit-il une occasion favorable pour le tromper secrètement; mais il ne pouvoit la trouver, parce qu'Ivané se doutoit de son dessein. Quelque temps après, Sempad Orpélian mourut dans un âge fort avancé on l'enterra avec ses ancêtres, et ses fils Ivané et Libarid héritèrent de sa souveraineté.

L'an 1177 (26) de J. C., la Géorgie fut agitée par de grands troubles, et la famille Orpéliane fut entièrement détruite (27).

כל

כל

ծանեցաւ տուն ()րբէլեանց. զի ՛ի քսան եւ մի երորդ ամի թագաւորութեան Գէորգէի, եւ ՚ի լնուլ Հասակի երիտասարդութեան մնային, մինչ նս տեր իհանե եղբարբքն եւ որդւովքն իւրովք յագա սակն կոչեցեալ Դարպասին. եւ խրախանային ի միասին : գային առնա ՚ի մեծաՌծ դէտէպուլացն, զայր եւ լենայ, եւ ասեին ընդնմա, «Յիշեա իւանէ » զուխտն քո եւ զերդումն՝ զոր երդուար թագաւորին Դաւթի, եւ մի ուխտազանց լինիր. ահա Հասեալ » է ժամ թագաւորեցուցանելոյ զմանուկս դէմնայ : Էւ էորգէ կայ նստեալ ՛ի սախատէ սակաւուք, »եւ ել ամենեքեան Հաստատուն եմք յերդմանն՝ զոր երդուաք Հօր սը: » պա ասէ իջանէ « փառ լիցի մեզ այդ, զի խորեսցուք սպանանել զօծեալ Թագաւոր. այլ վասն ելդմանն մեր եւ ուխտին ըմբռնեսցուք զգէորգէ, մինչեւ թագաորեցուցա »նեմք զէհայրդ եւ ապա առնումք՚ինմանէ զուխտ երդման եւ զեռագիր, զի հնազանդ կացցէ եղբօ_ » րորդւոյ իւրում . եւ արձակեսցուք վնա, զի կացցէ եւ նստիցի յիւրում բաժնի ժառանգութե՝ զոր հայր » ուր ետ նմա: » ,ւ զայս ասացեալ Հաւանեցան ամնեքեան. եւ սկսան զօրս գումարել փութանակի: 1 ուեալ զայս խորհուրդ անարդազոյն մանկան Ռոյ, եւ երթեալ ՛ի գիշերի ազդէր թագաւորին. եւ նորա հեծեալ յերիվար, փախչի փութանակի՝ եւ անկանի ՛ի Տփխիս, եւ անդն ամրանայ: ()որ եւ անգիտա_ ցեալ իհանեի՝ հեծեալս գումարէր, եւ զօրս կազմեր. եւ էին միաբան աինայն զլխաւորբ եւ ազատք վրաց ընդ իանեի: Եւ ամնեքեան Համազունդք դնմՈալ` եկեալ էին առ նա յագարակին Դարպաս , Լարալնսայ Հելֆսթան, Ղորղօրայքն, եւ ջ աճա

་