Voici comment cela arriva. Dans la vingt-unième année du règne de George (28), le jeune Temna atteignit l'âge requis pour régner. Ivané étoit occupé à se divertir avec ses frères et ses enfans dans la plaine nommée Darbas, lorsqu'on vint le trouver de la part des grands de la Géorgie. Temna vint aussi alors les envoyés adressèrent la parole à Ivané, en lui disant : « Rappelle-toi, Ivané, de ta promesse, ainsi que » du serment que tu as fait au roi David, et ne sois point » parjure. L'heure est enfin arrivée de placer le jeune Temna » sur le trône. George est sans force avec un petit nombre » de partisans; et nous sommes tous dans la ferme résolution » de tenir la promesse que nous avons jurée devant le père » du jeune prince. » Ivané prit la parole. » Ivané prit la parole. « Loin de nous >> un tel dessein; gardons-nous bien de tuer un roi qui a été » sacré. Mais, pour remplir notre promesse et tenir notre >> serment, nous retiendrons prisonnier le roi George, jusqu'à >> ce que nous ayons placé Temna sur le trône. Alors nous >> exigerons de George un serment et un engagement écrit, » par lequel il se reconnoîtra sujet de son neveu : nous le » délivrerons après cela; mais à condition qu'il habitera la >> portion d'héritage que son père lui a donnée » Tout le monde approuva ce projet, et aussitôt on se mit à rassembler promptement des troupes. Un enfant, qui avoit entendu la résolution qu'on venoit de prendre, alla, pendant la nuit, en avertir le roi, qui monta aussitôt à cheval, s'enfuit, se jeta dans Téffis, et s'y fortifia. Cependant Ivané, qui n'étoit point informé de cette dernière circonstance, rassembloit des cavaliers et formoit une armée : tous les nobles et les généraux de la Géorgie vinrent le joindre. Lorsqu'ils furent tous réunis, ils accoururent dans la plaine de Darbas. Parmi eux étoient les K'harthelisa-Héristhavk'h (29), les Ghor

խուրքն, կախայ եւ որդիք իւր՝ կամադեն մեծ եւ ջ աղէլէայս. նաեւ Տաշրացիքն, եւ կայենեցին Հասան, եւ լինեցին Գրիդոր Ապիրատեան (30) . որոց զօրքն են աւելի քան զերեք բիւր :

իսկ թագաւորն դէորդ կայր միայն առանց զօրաց ՛ի Տփխիս. եւ կոչէր առ ինքն զօփչախ ո յուպասար անուն եւ եգիտ այս թբը՝ Հինգ Հազար. եւ այլ ոչ ունէր օգնական զոք: |պա Եբրն լուան զմուտն արքայի ն Տփխիս` եւ զամրանալ նը անդ, ոչ նացին ՛ի վր նր • այլ սպասելն ելանել սնտի : ւ մինչ յերկարեր դործն , որպէս անՀաստատ բարուց մարդկան սովորութիւն է, ել մեծն կամրագել ՛ի :իաբանութենէնոցա եւ գնաց ՛ի ծածուկ առ ፃ որդէ. զայն տեսեալ Գրիդոր Սաժիստոսեսնց, եւ նա գնաց առ գորոդ. նմանապես եւ այլքն սկաան մի մի բալ, եւ գաղտագողի գնալ առ թագաւորին : Եւ այնուհետեւ սկսաĆ զօրանալ կողմն գեորգէի. եւ նուազիլ կողմն է մնային: Հանզի որք երթային առ Գեորգ՝ մեծա պատուով ընդուներ, եւ ան չափ պարգեւօք խրախացուցանէր. եւ զամենայն հայրենիս եւ փարթամութիւնս ( )րբելեանց խոստ ասնայը տալ նոցա: Յայնժամ իբրեւ զօրանայը եւ բազմանայր գէորգէ, զիտէր՝ զինուազեալ էր կողմա եղբօլորդւոյն եւ անեի, զնաց մեծա պատրաս տութեամբ ի վերայ նոցա • զորեւ լուծեալ իւանէի՝ հորդեաց ղտՈնայն ստացուածս իւր ի բերդն (ամշոյլտէ, յորում` եւ կայր տուն գանձուց նոցա ՚ի Հննախնեայն՝ լի անբաւ կարասեօք: Եւ կացոյց անդէն զբերդապահս ի գլխաւոր արանցն. եւ ինքն առեալ զջօրս իւր եւ զմեծամեծ- իշխանն որք առ նմին, եւ զԴեմնայն գնաց ի | օռէ, եւ ամացոյց

ghoraik'h, les Dchavakhourk'h, Gakha et ses fils, le grand Gamrakel et Dchaghélemnaï, ceux de Daschir, Hasan-Gaïenetsi et Grégoire d'Ani, fils d'Abirad. Leurs troupes se montoient à plus de trente mille hommes.

Pendant ce temps-là, le roi George, qui n'avoit pas de troupes, étoit renfermé dans Téflis. Il appela alors auprès de lui un guerrier du Kaptchak, nommé Khoubasar: par ce moyen, il trouva un corps de cinq mille hommes; il ne reçut aucun autre secours. Lorsque les confédérés apprirent que George étoit dans Téflis et qu'il s'y fortifioit, ils ne marchèrent point contre cette ville, mais ils attendirent que le roi en sortit. Comme l'entreprise traînoit en longueur, et que l'inconstance est le propre de l'esprit humain, le grand Gamrakel, qui étoit dans la confédération, passa secrétement du côté de George. Grégoire Majisdroséan (31), voyant cette désertion, en fit autant; il fut imité par tous les autres, qui partirent successivement et allèrent joindre le roi. De cette manière, le parti de George se fortifia et celui de Temna commença à s'affoiblir. George combloit d'honneurs ceux qui venoient le joindre, les traitoit magnifiquement, leur faisoit de riches présens et leur promettoit toutes les possessions et les trésors des Orpélians. Lorsque George vit que son parti s'étoit fortifié, et que celui de son neveu et d'Ivané étoit affoibli, il marcha contre eux avec un grand attirail de guerre. Quand Ivané fut informé de sa marche, il envoya tout ce qu'il avoit de plus précieux dans le fort de Schamschouildé, où étoit déjà le trésor de ses ancêtres renfermé dans d'immenses coffres. Il en confia la défense à une garnison composée d'hommes d'élite, et ensuite il se mit à la tête de son armée; puis, avec les princes attachés à son parti et le jeune Temna, il se rendit à Lorhé et s'y fortifia. I envoya après cela son frère Libarid avec

յոյժ եւ զեղբայր իւր զ] իպարիտն՝ երկու որդւովն առաքեաց առ - ասացեալ Աթաբակն Էլտիկուլ ածել ՚ի նմանէ զօրս յօղնութիւն: ակ թագաւոլն |Հորզէ եկեալ եւ ոչ եգիտ զնա յագարակին. ասլա նստեալ ի վերայ բերդին Հեսար զաճուրս՝ քսան եւ Հնդ. եւ Լառ նա, եւ կոտորեաց զպահակն , եւ էառ յաճարի զբազմութի գանձուց նց եւ զամ ստացուածս. եւ եկեալ բանակեցան շուրջ զ] օռէի :

WIL

Եւ զի յերեքտասաներորդի Հրոտից ամսոյն եմուտ անե ՚ի | օռէ, եւ եկաց մինչեւ ՚ի Հինգն Մեհեկի: վ ամն որոյ բերդացեացն նեղեալ, սկսան ազատլքն՝ մի մի կախաղանօք ՛ի գիշերի իջանել ընդ պարիսպն, եւ անկանիլ՝ առ թագատին: Ապա ՛ի մեծամեծ դետէպուլացն՝ որք էին սիրելիք եւ Համախոհք Հանէի, սկսան ՛ի ծածուկ գիր գրել ոլատդամի, եւ ընկենուլնետիւք ի բերդն իանէ՝ վամն հաւանութեան եւ Հնազանդութեան. զի երկնչէին ՚ի գալստենէն Էլտիկուզ Աթաբակին` վե-սագոյն յիշեցելոյ: Էւ էր գիրն այսպիսի ինչ: Մեծ Իւանէ Օրբէլեցի . քաջ եւ հըզօր անպարտելի: Որ աշխարհաւ Էս Ճենացի . տռիմ` ինքնակալ թագաւորի: Եկեալ յաշխարհս յայս վերայի. գըտեալ պատիւ անկոչուելի։ Պետ եւ գըլուխ տանն արքունի. եւ Սպասալար գէորգէի:

թէ քռ հանգիստըդ քեզ պիտի .
կեանք պատիւըդ ցանկալի։

Եւ հայրենիքդ անչափելի.
որ կէս Վրաց տանս է աւելի:
թող դու ղերդումըն զառաջի•
ղուխտն զադարձըն զայն Դաւ

ses deux fils vers l'atabek Eldigouz, pour obtenir de lui le secours d'une armée. Cependant le roi George se mit en marche contre Ivané; ne le trouvant point dans la plaine, il assiégea, pendant vingt-cinq jours, le fort Hésar (32) et le prit. Il passa la garnison au fil de l'épée, s'empara d'une grande quantité de richesses et de tous les objets précieux qui appartenoient aux Orpélians, puis il vint camper devant Lorhé.

II

Ivané étoit entré dans Lorhé le treize de hrodits; il y resta jusqu'au cinq de méhégi (33). Comme le fort étoit serré de très-près, les nobles commencèrent, les uns après les autres, à descendre, pendant la nuit, des murailles avec l'aide de pieux, pour aller se jeter aux pieds du roi. Les grands, qui étoient tous amis ou partisans d'Ivané, lui écrivirent en secret une lettre, et la lui envoyèrent par le moyen d'une flèche pour l'engager à céder et à rentrer dans l'obéissance, parce qu'on appréhendoit l'arrivée de l'atabek Eldigouz, dont nous avons parlé plus haut.

Cette lettre étoit conçue en ces termes : « Grand Ivané Or» pélietsi, héros fort et vaillant, toi qui es originaire du Djé» nasdan et issu d'une famille royale qui vint s'établir dans la Géorgie où elle obtint des honneurs très-considérables, chef » et maître du palais des rois, généralissime des armées de George, comme ton repos, ta vie et ta gloire sont les objets qui t'importent le plus, aussi bien que tes immenses posses»sions qui comprennent plus de la moitié de la Géorgie; » oublie ton premier serment, ta promesse et la dernière vo» lonté du roi David; viens te réunir aux sujets de George, » puissant roi des Géorgiens, et offre-lui un agréable don en » lui amenant le jeune Temna, fils de David, auteur de tes