και μετά ποίας τινός ψυχής εξεως, κακόν ή αγαθόν έργάζεται , και τί ευγένεια και δυσγένειαι , και ιδιωτείαι και αρχαι, και ισχύες και ασθένειαι , και ευμαθίαι και δυσμαθίαι , και πάντα τα τοιαύτα των φύσει περί ψυχήν όντων και των επικτήτων, τί ξυγκεραυνύμενα προς άλληλα εργάζεται. "Ωστε εξ απάντων αυτών δυνατόν είναι ξυλλογισάμενον αιρείσθαι προς την της ψυχής φύσιν αποβλέποντα, τόν τε χείρω και τον αμείνω βίον , χείρω μεν καλούντα, ος αυτήν εκείσε άξει εις το αδικωτέραν γίγνεσθαι , αμείνω δε , όςις εις το δικαιοτέραν" τα δε άλλα πάντα χαίρειν εαν. Έωράκαμεν γάρ , ότι ζώντί τε και τελευτήσαντι αύτη κρατίστη αίρεσις. 'Αδαμαντίνως δεί δή ταύτην την δόξαν έχοντα εις άδου ιέναι, όπως αν ή και εκεί ανέκπληκτος υπό πλούτων τε και των τοιούτων κακών , και μη εμπεσών εις τυραννίδας και άλλας τοιαύτας πράξεις, πολλά μέν εργάσηται και ανήκεστα κακά, έτι δε αυτός μείζω πάθη αλλά γνώ τον μέσον αεί των τοιούτων βίον αιρείσθαι , και φεύγειν τα υπερβάλλοντα εκατέρωσε, και εν τώδε τω βίω κατά το δυνατόν, και εν παντί τω έπειτα ούτω γαρ ευδαιμονέστατος γίγνεται άνθρωπος.

Και δη ούν και τότε και εκείθεν άγγελος ήγγελλε, τον μεν προφήτην ούτως ειπείν. Και τελευταίω επιόντι, ξύν νω έλoμένω, ξυντόνως ζωντι, κείται βίος αγαπητός, ου κακός: μήτε ο άρχων αιρέσεως αμελείτω, μήτε ο τελευ

ó των αθυμείτω,

Είπόντος δε ταύτα, τον πρώτον λαχόντα έφη ευθύς επιόντα την μεγίστην τυραννίδα ελέσθαι , και υπό αφρο

7

vent être une naissance brillante ou commune, la vie privée ou publique, la force ou la faiblesse , l'instruction ou l'ignorance, enfin tout ce que l'homme

, reçoit de la nalure, et tout ce qu'il tient de luimême. Eclairés par la conscience, décidons quel lot notre âme doit préférer. Oui, le pire des destins est celui qui la rendrait injuste, et le meilleur, celui qui la formera sans cesse à la vertu ; tout le reste n'est rien pour nous. Irions-nous oublier qu'il n'y a point de choix plus salutaire après la mort comme pendant la vie ? Ah! que ce dogme sacré s'identifie pour jamais avec notre âme, qu'il nous suive dans un autre monde , qu'il nous y conserve inaccessibles à l'admiration du vulgaire pour les richesses et les autres misères de l'homme : et, comme nous ne ferons jamais servir la tyrannie et les crimes aux tourmens de nos semblables, nous ne souffrirons pas nous-mêmes encore plus ; et nous saurons, choisissant un sage milieu, rassembler contre les excès toutes nos forces morales, soit dans le temps, soit dans l'éternité; et nous trouverons ainsi le bonheur.

en

L'hiérophante, continua le messager du monde invisible, prononçait encore ces paroles : Qui que tu sois qui choisiras le dernier, pour peu que

la sagesse règle ton choix et ta vie, ne crains pas un partage inégal. Loin du premier l'erreur funeste ; mais loin de toi le désespoir.

Alors celui que le sort nommait le premier, se hâla de saisir la destinée du tyran le plus absolu :

σύνης τε και λαιμαργίας ου πάντα ικανώς ανασκεψάμενον ελέσθαι , αλλ' αυτόν λαθείν ενούσαν ειμαρμένην, παίδων αυτού βρώσεις και άλλα κακά. Επειδή δε κατά σχολήν σκέψασθαι, κόπτεσθαί τε και οδύρεσθαι την αίρεσιν, ουκ εμμένοντα τους προρρηθείσιν υπό του προφήτου: ου γαρ εαυτόν αιτιάσθαι των κακών, αλλά τύχην τε, και δαίμονας, και πάντα μάλλον ανθ' εαυτού. Είναι δε αυτόν των εκ του ουρανού ηκόντων, εν τεταγμένη πολιτεία εν των προτέρω βίω βεβιωκότα, έθει , άνευ φιλοσοφίας, αρετής μετειληφότα. Ως δε και είπείν, ουκ ελάττους είναι εν τοις τοιούτοις αλισκομένους τους εκ του ουρανού ήκοντας, άτε πόνων αγυμνάστους των δ' έκ τής γής τους πολλούς, ατε αυτούς τε πεπονηκότας, άλλους τε έωρακότας, ουκ εξ επιδρομής τας αιρέσεις ποιείσθαι. Διό δή και μεταβολήν των κακών και των αγαθών ταις πολλαίς των ψυχών γίγνεσθαι , και διά τήν του κλήρου τύχην. Επεί, εί τις αεί, οπότε εις τον ενθάδε βίον αφικνούτο, υγιώς φιλοσοφοι, και ο κλήρος αυτό της αιρέσεως μή τελευταίος πίπτοι, κινδυνεύει , εκ των εκείθεν απαγγελλομένων , ου μόνον ενθάδε ευδαιμονείν αν, αλλά και την ενθένδε εκείσε και δεύρο πάλιν πορείαν ουκ αν χθονίαν και τραχείαν πορεύεσθαι , αλλά λείαν τε και ουρανίαν.

Ταύτην γαρ δή έφη την θέαν αξίαν είναι ιδείν, ως έκασται αι ψυχαί ηρούντο τους βίους: ελεεινήν τε γαρ ιδείν είναι και γελοίαν και θαυμασίαν· κατά ξυνήθειαν γάρ του προτέρου βίου τα πολλά αιρείσθαι. Ιδείν μεν γάρ ψυχήν έφη την ποτε Ορφέως γενομένην, κύκνου βίον αιρουμένην μίσει του γυναικείου γένους , δια τον

il se

son ignorance , son avidité l'empêchérent de tout apercevoir d'un coup-d'oeil, el en se jelant sur sa proie, il ne vit pas qu'il se condamnait à dévorer ses enfans et à souffrir d'horribles maux. Mais bientôt il ouyre les yeux ,

lamente,

il pleure, il oublie les leçons du ministre , et finit par accuser de ses maux la fortune , les Génies , tout excepté lui-même. Cet homme venait des cieux, où il avait vécu sous un sage gouvernement, et pratiqué la vertu par caractère plutôt que par philosophie. J'observai même que ses concitoyens étaient plus faciles à séduire, parce qu'ils n'avaient pas lutté avec le malheur ; tandis que les habitans de notre monde , qui avaient souffert et vu souffrir, choisissaient rarement sans réflexion. Ce motif, joint au hasard des rangs, changeait en mal ou en bien presque toutes les destinées. Ainsi, qu'un homme arrivé sur notre terre s'y forme à une saine philosophie , s'il n'obtient pas un jour le dernier sort, il peut être certain, après avoir été heureux parmi nous, de

passer encore

de ce monde dans l'autre et de revenir ici-bas, non par la route affreuse de l'abime, mais par le doux chemin des cieux.

Il est curieux de voir toutes ces âmes faire leur choix ; mais c'est un objet de douleur, de pitió et de surprise, d'en voir le plus grand nombre régler leur préférence sur leur vie passée. J'étais présent quand l'âme d'Orphée vint animer le corps d'un cygne : irrité contre les femmes, il ne voulait pas devoir une seconde fois la vie au sexe qui lui avait

1

2

υπ' εκείνων θάνατον ουκ εθέλουσαν έν γυναικί γεννηθείσαν γενέσθαι" ιδείν δε την Θαμύρου , αηδόνος ελομένην ιδείν δε και κύκνον μεταβάλλοντα εις ανθρωπίνου βίου αίρεσιν, και άλλα ζώα μουσικά ώσαύτως, ώς το εικός. Την δε λαχούσαν ψυχήν έλέσθαι λέοντος βίον: είναι δε την Αίαντος του Τελαμωνίου, φεύγουσαν άνθρωπον γενέσθαι , μεμνημένην της των όπλων κρίσεως. Τήν δ' επί τούτω Αγαμέμνονος έχθραν δε και ταύτην του ανθρωπίνου γένους διά τα πάθη, αετού διαλλάξαι βίον. Εν μέσοις δε λαχούσαν την Αταλάντης ψυχής, κατιδούσαν μεγάλας τιμάς αθλητου ανδρός, ου δύνασθαι παρελθεϊν, αλλά λαβείν. Μετά δε ταύτην ιδείν την Επειού του Πανοπέως εις τεχνικής γυναικός ιούσαν φύσιν. Πόρρω δ' εν υστάτοις ιδείν τήν του γελωτοποιού Θερσίτου , πίθηκον ενδυομένην. Κατά τύχην δε την Οδυσσέως λαχούσαν πασών υστάτην, αιρησομένην ιέναι: μνήμη δε των προτέρων πόνων, φιλοτιμίας λελωφηκυίαν, ζητείν περιϊούσαν χρόνον πολύν βίον ανδρος ιδιώτου απράγμoνος , και μόγις ευρεϊν κείμενόν που και

παρημελημένον υπό των άλλων και ειπείν ιδούσαν, ότι τα αυτά αν έπραξε και πρώτη λαχούσα , και ασμένην ελέσθαι. Και εκ των άλλων δή θηρίων ώσαύτως εις ανθρώπους ιέναι, και εις άλληλα και τα μεν άδικα εις τα άγρια, τα δε δίκαια εις τα ήμερα μεταβάλλοντα και πάσας μίξεις μίγνυσθαι.

* Επειδή δ' ούν πάσας τας ψυχάς τους βίους ήρήσθαι, ώσπερ έλαχον, εν τάξει προσιέναι προς την Λάχεσιν. 'Εκείνην δ' εκάστω, δν ειλετο δαίμονα, τούτον φύλακα ξυμπέμπειν του βίου, και αποπληρωτής των αιρεθέντων.