πάντα ἐπίπροσθεν γίγνεται, καὶ τὰ αὑτῶν ἀμφιέσματα, καὶ τὰ τῶν κρινομένων. Πρῶτον μὲν οὖν, ἔφη, παυστέον ἐστὶ προειδότας αὐτοὺς τὸν θάνατον· νῦν γὰρ προίσασι τοῦτο μὲν οὖν καὶ δὴ εἴρηται τῷ Προμηθεῖ, ὅπως ἂν παύσῃ αὐτὸ αὐτῶν. Ἔπειτα γυμνοὺς κριτέον ἁπάντων τούτων· τεθνεῶτας γὰρ δεῖ κρίνεσθαι. Καὶ τὸν κριτὴν δεῖ γυμνὸν εἶναι, τεθνεῶτα, αὐτῇ τῇ ψυχῇ αὐτὴν τὴν ψυχὴν θεω ροῦντα ἐξαίφνης ἀποθανόντος ἑκάστου· ἔρημον πάντων τῶν ξυγγενῶν, καταλιπόντα ἐπὶ τῆς γῆς πάντα ἐκεῖνον τὸν κόσμον, ἵνα δικαία ἡ κρίσις ᾖ. Ἐγὼ μὲν οὖν ταῦτα ἐγνωκώς πρότερος ἢ ὑμεῖς, ἐποιησάμην δικαστὰς υἱεῖς ἐμαυτοῦ· δύο μὲν ἐκ τῆς Ασίας, Μίνω τε καὶ Ῥαδάμανθυν· ἕνα δὲ ἐκ τῆς Εὐρώπης, Αἰακόν. Οὗτοι οὖν ἐπειδὰν τελευτήσωσι, δικάσουσιν ἐν τῷ λειμῶνι, ἐν τῇ τριόδῳ, ἐξ ἧς φέρετον τὼ ὁδώ, ἡ μὲν εἰς μακάρων νήσους, ἡ δ ̓ εἰς Τάρταρον. Καὶ τοὺς μὲν ἐκ τῆς Ἀσίας Ραδάμανθυς κρινεῖ· τοὺς δ ̓ ἐκ τῆς Εὐρώπης, Αἰακός· Μίνῳ δὲ πρεσβεῖα δώσω ἐπιδιακρίνειν, ἐὰν ᾗ ἀπόῤῥητόν τι τῷ ἑτέρῳ, ἵνα ὡς δικαιοτάτη ἡ κρίσις ἢ περὶ τῆς πορείας τοῖς ἀνθρώποις.

Ταῦτ ̓ ἐστὶν, ἃ ἐγὼ ἀκηκοὼς πιστεύω ἀληθῆ εἶναι· καὶ ἐκ τούτων τῶν λόγων τοιόνδε τι λογίζομαι ξυμβαίνειν. Ὁ θάνατος τυγχάνει ὢν, ὡς ἐμοὶ δοκεῖ, οὐδὲν ἄλλο, ἢ δυοῖν πραγμάτοιν διάλυσις, τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ σώματος, ἀπ ̓ ἀλλήλοιν. Ἐπειδὰν δὲ διαλυθῆτον ἄρα ἀπ ̓ ἀλλήλοιν, οὐ πολὺ ἧττον ἑκάτερον αὐτοῖν ἔχει τὴν ἕξιν τὴν αὑτοῦ, ἦν περ καὶ ὅτε ἔζη ὁ ἄνθρωπος· τό τε σῶμα, τὴν φύσιν τὴν αὑτοῦ, καὶ τὰ θεραπεύματα καὶ τὰ παθήματα, ἔνδηλα πάντα· οἷον, εἴ τινος μέγα ἦν τὸ σῶμα φύσει ἡ τροφῇ ἡ ἀμφοτέρᾳ ζῶντος, τούτου καὶ, ἐπειδὰν ἀποθάνῃ, ὁ νεκρὸς

entre le tribunal et ceux qu'il juge. Commençons par ôter aux hommes la prescience de leur mort; car ils l'ont aujourd'hui: mais Prométhée a reçu l'ordre de les en priver. Ensuite, qu'on ne juge que leur âme, qu'on les juge dans une autre vie. Le tribunal luimême, composé d'êtres incorporels, dont les âmes libres et pures examineront d'autres âmes, ne prononcera sur les hommes qu'après leur mort inattendue: sans illusion, sans cortège, sans tout ce vain appareil de la terre, ils seront mieux jugés. Instruit de ce mal avant vous, j'avais déjà nommé trois de mes fils, Minos et Rhadamanhe d'Asie, et l'Européen Eacus, pour être les juges des âmes. Ils vont mourir, et ils rendront leurs arrêts dans la prairie, au lieu même où se rencontrent le chemin des îles Fortunées et celui du Tartare. Rhadamanthe jugera l'Asie, Eacus l'Europe, et je chargerai Minos de revoir les causes indécises: : nous saurons enfin sans erreur par quelle route l'âme de chaque mortel doit continuer son voyage.

Ce discours est venu jusqu'à nous, et j'y crois ; mais voici maintenant comment je raisonne. La mort n'est que la séparation du corps et de l'âme. Or, quand ils se séparent, ils sont à peu près l'un et l'autre ce qu'ils étaient pendant la vie. Le corps, par exemple, conserve en mourant les dons qu'il tint du hasard, les fruits de ses soins, les traces de ses douleurs; et l'homme à qui la nature, l'exercice ou tous deux ensemble ont fait une grande taille, est encore grand dans le tombeau. La mort ne change PENSÉES DE PLATON.

10

PLATONIS ECLOGE.

146 μέγας· καὶ εἰ παχὺς, παχὺς καὶ ἀποθανόντος· καὶ τἄλλα οὕτως. Καὶ εἰ αὖ ἐπετήδευε κομᾷν, κομήτης τούτου καὶ ὁ νεκρός· μαστιγίας αὖ εἴ τις ἦν, καὶ ἴχνη εἶχε τῶν πληγῶν οὐλὰς ἐν τῷ σώματι ἢ ὑπὸ μαστίγων ἢ ἄλλων τραυ μάτων ζῶν, καὶ τεθνεῶτος τὸ σῶμά ἐστιν ἰδεῖν ταῦτα ἔχον· κατεαγότα εἴ του ἦν μέρη, ἡ διεστραμμένα ζῶντος, καὶ τεθνεῶτος ταῦτα ἔνδηλα· ἑνὶ δὲ λόγῳ, οἷος εἶναι παρεσκεύαστο τὸ σῶμα ζῶν, ἔνδηλα ταῦτα καὶ τελευτή σαντος ἦν πάντα, ἢ τὰ πολλὰ, ἐπί τινα χρόνον. Ταυτὸν δή μοι δοκεῖ τοῦτ ̓ ἄρα καὶ περὶ τὴν ψυχὴν εἶναι· ἔνδηλα πάντα ἐστὶν ἐν τῇ ψυχῇ, ἐπειδὰν γυμνωθῇ τοῦ σώματος, τά τε τῆς φύσεως, καὶ τὰ παθήματα, ἃ διὰ τὴν ἐπιτήδευσιν ἑκάστου πράγματος ἔσχεν ἐν τῇ ψυχῇ ὁ ἄνθρωπος.

Ἐπειδὰν οὖν ἀφίκωνται παρὰ τὸν δικαστὴν, οἱ μὲν ἐκ τῆς ̓Ασίας παρὰ τὸν Ραδάμανθυν, ὁ Ραδάμανθυς, ἐκεί νους ἐπιστήσας, θεᾶται ἑκάστου τὴν ψυχὴν, οὐκ εἰδὼς ὅτου ἐστίν· ἀλλὰ πολλάκις τοῦ μεγάλου βασιλέως ἐπιλα βόμενος, ἢ ἄλλου ὁτονοῦν βασιλέως ἢ δυνάστου, κατεῖδεν οὐδὲν ὑγιὲς ὃν τῆς ψυχῆς, ἀλλὰ διαμεμαστιγωμένην καὶ οὐλῶν μεστὴν ὑπὸ ἐπιορκιῶν καὶ ἀδικίας, ἃ ἑκάστῳ ἡ πρᾶξις αὐτοῦ ἐξωμόρξατο εἰς τὴν ψυχὴν, καὶ πάντα σκου λιὰ ὑπὸ ψεύδους καὶ ἀλαζονείας, καὶ οὐδὲν εὐθὺ διὰ τὸ ἄνευ ἀληθείας τετράφθαι· καὶ ὑπὸ ἐξουσίας καὶ τρυφῆς καὶ ὕβρεως καὶ ἀκρασίας τῶν πράξεων, αξυμμετρίας τε καὶ αἰσχρότητος γέμουσαν τὴν ψυχὴν εἶδεν· ἰδὼν δὲ, ἀτί μως ταύτην ἀπέπεμψεν εὐθὺ τῆς φρουράς, οἱ μέλλει έλω θοῦσα ἀνατλῆναι τὰ προσήκοντα πάθη.

Προσήκει δὲ παντὶ τῷ ἐν τιμωρίᾳ ὄντι, ὑπ ̓ ἄλλου ὀρθῶς τιμωρουμένῳ, ή βελτίονι γίγνεσθαι καὶ ὀνίνασθαι,

rien à l'embonpoint de l'athlète; l'homme occupé de sa belle chevelure, l'emporte avec lui; l'esclave souvent frappé de verges, et meurtri de nombreuses blessures, en garde à sa mort les cicatrices; les membres disloqués ou rompus restent aussi les mêmes; en un mot, pendant quelque temps, cette forme extérieure ne s'altère pas, et survit à l'homme qui n'est plus. Eh bien, l'âme aussi, en rejetant sa dépouille, emporte chez les morts, et, par des traces sensibles, permet de distinguer son caractère, ses habitudes, ses affections.

Voyons donc les âmes d'Asie se présenter devant Rhadamanthe leur juge. Il les examine sans savoir quel fut leur destin sur la terre; et souvent, arrivé à celle du grand Roi, d'un autre monarque, d'un tyran, il n'y reconnaît rien de noble ni de pur, mais il la trouve toute cicatrisée de parjures et de crimes; il y découvre les empreintes d'une vie coupable, les plis et les replis d'un cœur faux et perfide, nourri loin de la droiture et de la vérité, les monstruosités du pouvoir absolu, la laideur de l'intempérance et du vice; il voit cette âme tout entière, et l'envoie honteusement dans la prison chercher les peines qui l'attendent.

Quiconque subit un juste châtiment, devient meilleur et gagne à souffrir, ou sert au moins

παράδειγμά τι τοῖς ἄλλοις γίγνεσθαι, ἵνα ἄλλοι ὁρῶντες πάσχοντα ἃ ἂν πάσχοι, φοβούμενοι, βελτίους γίγνωνται. Εἰσὶ δὲ οἱ μὲν ὠφελούμενοί τε καὶ δίκην διδόντες ὑπὸ θεῶν τε καὶ ἀνθρώπων οὗτοι, οἳ ἂν ἰάσιμα αμαρτήματα ἁμάρτ τωσιν· ὅμως δὲ δι' ἀλγηδόνων καὶ ὀδυνῶν γίγνεται αὐτοῖς ἡ ὠφέλεια καὶ ἐνθάδε καὶ ἐν ᾅδου· οὐ γὰρ οἷόν τε ἄλλως ἀδικίας ἀπαλλάττεσθαι. Οἱ δ ̓ ἂν τὰ ἔσχατα ἀδικήσωσι, καὶ διὰ τοιαῦτα ἀδικήματα ανίατοι γένωνται, ἐκ τούτων τὰ παραδείγματα γίγνεται · καὶ οὗτοι, αὐτοὶ μὲν οὐκέτι ὀνίνανται οὐδὲν, ἅτε ανίατοι ὄντες· ἄλλοι δὲ ὀνίνανται οἱ τούτους ὁρῶντες, διὰ τὰς ἁμαρτίας τὰ μέγιστα καὶ ὀδυνηρότατα καὶ φοβερώτατα πάθη πάσχοντας τὸν ἀεὶ χρόνον, ἀτεχνῶς παραδείγματα ανηρτημένους ἐκεῖ ἐν ἅδου ἐν τῷ δεσμωτηρίῳ, τοῖς ἀεὶ τῶν ἀδίκων ἀφικνουμένοις θεάματα καὶ νουθετήματα. ὧν ἐγώ φημι ἕνα καὶ Ἀρχέλάον ἔσεσθαι, καὶ ἄλλον, ὅςτις ἂν τοιοῦτος τύραννος οἶμαι δὲ καὶ τοὺς πολλοὺς εἶναι τούτων τῶν παραδειγμάτ των τοὺς ἐκ τύραννων, καὶ βασιλέων, καὶ δυναστῶν, καὶ τὰ τῶν πόλεων πραξάντων, γεγονότας· οὗτοι γὰρ, διὰ τὴν ἐξουσίαν, μέγιστα καὶ ἀνοσιώτατα ἁμαρτήματα ἁμαρ τάνουσι. Μαρτυρεῖ δὲ τούτοις καὶ Ομηρος βασιλέας γὰρ καὶ δυνάστας ἐκεῖνος πεποίηκε τοὺς ἐν ᾅδου τὸν ἀεὶ χρόνον τιμωρουμένους, Τάνταλον, καὶ Σίσυφον, καὶ Τιτυόν Θερσίτην δὲ, καὶ εἴ τις ἄλλος πονηρὸς ἦν ἰδιώτης, οὐδεὶς πεποίηκε μεγάλαις τιμωρίαις ξυνεχόμενον, ὡς ἀνίατον. Οὐ γὰρ, οἶμαι, ἐξῆν αὐτῷ· διὸ καὶ εὐδαιμονέστερος ἦν, ἢ οἷς ἐξῆν· ἀλλὰ γὰρ ἐκ τῶν δυναμένων εἰσὶ καὶ οἱ σφό δρα πονηροί γιγνόμενοι ἄνθρωποι. Οὐδὲν μὴν κωλύει καὶ ἐν τούτοις ἀγαθοὺς ἄνδρας ἐγγίγνεσθαι· καὶ σφόδρα γε