Images de page
PDF
ePub

τοιαῦτα πράττουσί τε καὶ ἔπραττον καὶ οἱ θεῶν ἀγχίσ πόροι, Ζηνὸς ἐγγὺς, ὧν

κατ ̓ Ἰδαῖον πάγον

Διὸς πατρῴου βωμὸς ἔστ' ἐν αἰθέρι,

Kai

Οὔπω σφιν ἐξίτηλον αἷμα δαιμόνων.

τῶν ἕνεκα παυστέον τοὺς τοιούτους μύθους, μὴ ὑμῖν πολλὴν εὐχέρειαν ἐντίκτωσι τοῖς νέοις πονηρίας.....

Ἄνδρα δή, ὡς ἔοικε, δυνάμενον ὑπὸ σοφίας παν τοδαπὸν γίγνεσθαι καὶ μιμεῖσθαι πάντα χρήματα, εἰ ἡμῖν ἀφίκοιτο εἰς τὴν πόλιν αὐτός τε καὶ τὰ ποιή. ματα βουλόμενος ἐπιδείξασθαι, προσκυνοῦμεν ἂν αὐ τὸν ὡς ἱερὸν, καὶ θαυμαστὸν, καὶ ἡδύν· εἴποιμεν δ' ἄν, ὅτι οὐκ ἔστι τοιοῦτος ἀνὴρ ἐν τῇ πόλει παρ' ἡμῖν, οὔτε θέμις ἐγγενέσθαι, αποπέμποιμέν τε ἂν εἰς ἄλλην πολιν, μύρον κατὰ τῆς κεφαλῆς καταχέαντες, καὶ ἐρίῳ στέψαντες. Αὐτοὶ δ ̓ ἂν τῷ αὐστηροτέρω καὶ ἀνδεστέρῳ ποιητῇ χρώμεθα καὶ μυθολόγῳ ὠφελείς; ἕνεκα, ὃς ἡμῖν τὴν τοῦ ἐπιεικοῦς λέξιν μιμοῖτο, και τα λεγόμενα λέγοι ἐν ἐκείνοις τοῖς τύποις, οἷς κατ' ἀρχὰς ἐνομοθετησάμεθα, ὅτε τοὺς στρατιώτας ἐπεχει βοῦμεν παιδεύειν.

DE REPUBLICA», ΙΙΙ.

pourra se comparer à ces enfans des dieux, à ces hommes nés près de Jupiter,

Dont, au sommet d'Ida, s'élèvent les autels,

et qui peuvent dire:

Une céleste flamme en mes veines circule.

Ah! que les Muses n'enfantent point chez nous de ces fictions, de peur que nos jeunes gens ne rougissent plus d'être coupables....

Et si jamais un homme, habile à se métamorphoser lui-même pour imiter toutes choses, venait dans notre République et voulait nous faire entendre ses poëmes, nous rendrions hommage à son génie sacré, admirable, enchanteur; mais notre ville, lui dirions-nous, ne produit pas de si grands hommes, et nos lois les en excluent: partez, d'autres peuples vous attendent, Alors nous répandrions des parfums sur sa tête, et il s'en irait avec sa couronne. Mais nous garderions le poëte austere et grave qui, plus utile pour les mœurs, n'imiterait que le langage de la vertu, et, dans les exemples qu'il offrirait aux jeunes guerriers, ne contredirait pas nos institutions et nos lois.

RÉPUBLIQUE, LIV, III.

LEX THEATRALIS.

Ἐν ταῖς αὐταῖς ἡδοναῖς δεῖ τὴν αὐτὴν πόλιν καὶ πολίτας διάγοντας, ὁμοίους εἰς δύναμιν ὄντας, τὴν εξ τε καὶ εὐδαιμόνως. Τὰ μὲν οὖν τῶν καλῶν σωμάτων καὶ γενναίων ψυχῶν· εἰς τὰς χορείας, οἵας εἴρεται δεῖν αὐτὰς εἶναι, διαπεπέρανται· τὰ δὲ τῶν αἰσχρῶν σωμάτων καὶ διανοημάτων, καὶ τῶν ἐπὶ τὰ τοῦ γέλωτος κωμωδήματα τετραμμένων, κατὰ λέξιν τε καὶ κατὰ ὄρχησιν, καὶ κατὰ τὰ τούτων πάντων μιμήματα κεκωμῳδεμένα, ἀνάγκη μὲν θεάσασθαι καὶ γνωρίζειν. Ανευ γὰρ γελοίων τὰ σπουδαῖα, καὶ πάντων τῶν ἐναντίων τὰ ἐναντία, μαθεῖν μὲν οὐ δυνατὸν, εἰ μέλ λει τίς φρόνιμος ἔτεσθαι· ποιεῖν δὲ οὐκ ἂν δυνατὸν ἀμφότερα, εἴ τις αὖ μέλλει καὶ σμικρὸν ἀρετῆς μεθέξειν. ̓Αλλὰ αὐτῶν ἕνεκα τούτων καὶ μανθάνειν αὐτὰ δεῖ, τοῦ μήποτε δι ̓ ἄγνοιαν ὁρᾷν ἢ λέγειν ὅσα γελοῖα, μηδὲν δέον· δούλοις δὲ τὰ τοιαῦτα καὶ ξένοις ἐμμίσθοις προστάττειν μιμεῖσθαι. Σπουδὴν δὲ περὶ αὐτὰ εἶναι μηδέποτε, μηδ ̓ ἡντινοῦν, μηδέ τινα μανθάνοντα αὐτὰ γίγνεσθαι φανερὸν τῶν ἐλευθέρων, μήτε γυναῖκα, μήτε ἄνδρα· καινὸν δὲ ἀεί τί περὶ αὐτὰ φαίνεσθαι τῶν μιμημάτων. Όσα μὲν οὖν περὶ γέλωτά ἐστι παίγνια, 2 δὴ κωμωδίαν πάντες λέγομεν, οὕτω τῷ λόγῳ καὶ νόμῳ κείσθω.

DE LA CENSURE DRAMATIQUE.

Tous les citoyens égaux de notre République participeront aux mêmes plaisirs, réglés invariablement par le législateur, qui doit se charger à-la-fois de leur bonheur et de leur vertu. Mais les danses graves, les nobles chants, images de la belle nature, ne suffisent pas; on peut croire aussi que les défauts du corps et de l'esprit, les ridicules, exprimés par les discours, les chants et les gestes, enfin les tableaux comiques, ont besoin d'être offerts aux regards et à la réflexion du peuple. Il faut avouer que l'homme qui étudie la sagesse, ne conçoit parfaitement le bien que par la comparaison du mal, et que rien ne l'éclaire plus que ces contrastes. Mais peut-il se permettre également les deux rôles, pour peu qu'il veuille rester vertueux? Non, il ira seulement s'instruire à ces jeux du théâtre, de peur que son ignorance ne lui laisse faire ou dire à lui-même des bouffonneries déshonorantes; et nous ne souffrirons pour acteurs que des esclaves et des étrangers mercenaires. Le goût de ces représentations sera réprimé; aucune femme, aucun homme de condition libre ne pourra s'exercer dans l'art des histrions, et l'imitation en ce genre aura des spectateurs toujours novices. Tous ces jeux qui n'ont pour but que le rire, ces divertissemens que l'on nomme Comédies, doivent être ainsi jugés par la raison et par nos lois.

Τῶν δὲ σπουδαίων, ὡς φασί, τῶν περὶ τραγωδίαν ἡμῖν ποιητῶν, ἐάν ποτε τινὲς αὐτῶν ἡμᾶς ἐλθόντες ἐπαναρωτήσωσιν οὐτωσί πως· Ω ξένοι, πότερον φοιτῶν μεν ὑμῖν εἰς τὴν πόλιν τε καὶ χώραν, ἢ μή; καὶ τὴν ποίησιν φέρωμέν τε καὶ ἄγωμεν; ἢ πῶς ὑμῖν δέδοκται περὶ τὰ τοιαῦτα ὁρᾷν; τί οὖν ἂν πρὸς ταῦτα ὀρθῶς ἀποκριναίμεθα τοῖς θείοις ἀνδράσιν; Ἐμοὶ μὲν γὰρ δοκεῖ τάδε, Ὦ ἄριστοι, φάναι, τῶν ξένων, ἡμεῖς ἐστ μὲν τραγωδίας αὐτοὶ ποιηταὶ κατὰ δύναμιν καλλίστης ἅμα καὶ ἀρίστης· πάτα οὖν ἡμῖν ἡ πολιτεία ξυνέστηκε μίμησις τοῦ καλλίστου καὶ ἀρίστου βίου· ὃ δὴ φαμὲν ἡμεῖς γε ὄντως εἶναι τραγῳδίας τὴν ἀληθεστάτην. Ποιήταὶ μὲν οὖν ὑμεῖς· ποιηταὶ δὲ καὶ ἡμεῖς ἐσμὲν, τῶν αὐτῶν ὑμῖν ἀντίτεχνοί τε, καὶ ἀνταγωνισταί τοῦ καλλίστου δράματος. Ο δὴ νόμος ἀληθὴς μόνος ἀποτελεῖν πέφυκεν, ὡς παρ ̓ ἡμῶν ἐστὶν ἐλπίς. Μὴ δὴ δύξατε ἡμᾶς ῥᾳδίως γε οὕτως ὑμᾶς ποτὲ παρ ̓ ἡμῖν ἐάσειν σκηνάς το πήξαντας κατ' ἀγορᾶν, καὶ καλλιφώνους ὑποκριτὰς εἰσαγομένους, μεῖζον φθεγγομένους ἡμῶν, ἐπιτρέψειν ὑμῖν δημηγορεῖν πρὸς παῖδας τε καὶ γυναῖκας καὶ τὸν πάντα ὄχλον, τῶν αὐτῶν λέγοντας ἐπιτηδευμάτων πέρι μὴ τὰ αὐτὰ ἅπερ ἡμεῖς, ἀλλ ̓ ὡς τὸ πολὺ καὶ ἐναντία τὰ πλεῖστα. Σχεδόν γάρ τοι και μαινοίμεθα τελέως ἡμεῖς τε καὶ ἅπασα ἡ πόλις, ἡτιςοῦν ὑμῖν ἐπιτρέποι ὁρᾶν τὰ νῦν λεγόμενα, πρὶν κρῖναι τὰς ἀρχὰς, εἴτε ῥητὰ καὶ ἐπιτήδεια πεποιή κατε λέγειν εἰς τὸ μέσον, εἴτε μή. Νῦν οὖν, ὦ παῖδες μας λακῶν Μουσῶν ἔκγονοι, ἐπιδείξαντες τοῖς ἄρχουσι πρῶτον τὰς ὑμετέρας παρὰ τὰς ἡμετέρας ᾠδας, ἂν μὲν τὰ αὐτὰ

« PrécédentContinuer »