Images de page
PDF
ePub

τὰς τῶν πολλῶν ἀνθρώπων, τὴν ἀλήθειαν σκοπῶν, πειρά σομαι τῷ ὄντι ὡς ἂν δύνωμαι βέλτιστος ὢν καὶ ζῆν καὶ, ἐπειδὰν ἀποθνήσκω, ἀποθνήσκειν. Παρακαλῶ δὲ καὶ τοὺς ἄλλους πάντας ἀνθρώπους καθόσον δύναμαι, καὶ δὴ καὶ σὲ ἀντιπαρακαλῶ ἐπὶ τοῦτον τὸν βίον καὶ τὸν ἀγῶνα τοῦ τον, ὃν ἐγώ φημι ἀντὶ πάντων τῶν ἐνθάδε ἀγώνων εἶναι· καὶ ὀνειδίζω σοὶ ὅτι οὐχ οἷός τ ̓ ἔσῃ σαυτῷ βοηθῆσαι, ὅταν ἡ δίκη σοὶ ᾗ καὶ ἡ κρίσις, ἣν νῦν δὴ ἐγὼ ἔλεγον· ἀλλὰ, ἐλθὼν παρὰ τὸν δικαστὴν τὸν τῆς Αἰγίνης υἱὸν, ἐπειδὰν σοῦ ἐπιλαβόμενος ἄγῃ, χασμήσῃ καὶ ἰλιγγιάσεις οὐδὲν ἧττον, ἢ ἐγὼ ἐνθάδε, σὺ ἐκεῖ. Καὶ σὲ ἴσως τυπτήσει τις ἐπὶ κόῤῥης ατίμως, καὶ πάντως προπηλακιεῖ. Τάχα δ' οὖν ταῦτα μῦθος σοὶ δοκεῖ λέγεσθαι, ὥσπερ γραὸς, καὶ καταφρονεῖς αὐτῶν· καὶ οὐδέν γ ̓ ἂν θαυμαστὸν ἦν καταφρονεῖν τούτων, εἴ πη ζητοῦντες εἴχομεν αὐτῶν βελτίω καὶ ἀληθέστερα εὑρεῖν· νῦν δὲ ὁρᾷς ὅτι τρεῖς ὄντες ὑμεῖς, οἵπερ σοφώτατοι ἐστὲ τῶν νῦν Ἑλλήνων, σύ τε, καὶ Πῶλος, καὶ Γοργίας, οὐκ ἔχετε ἀποδεῖξαι, ὡς δεῖ ἄλλον τινὰ βίον ζῆν, ἢ τοῦτον, ὅς περ καὶ ἐκεῖσε φαίνεται ξυμφέρων. ή Ἀλλ ̓ ἐν τοσούτοις λόγοις, τῶν ἄλλων ἐλεγχομένων, μόνος οὗτος ἠρεμεῖ ὁ λόγος, ὡς εὐλαβητέον ἐστὶ τὸ ἀδι κεῖν μᾶλλον ἢ τὸ ἀδικεῖσθαι· καὶ παντὸς μᾶλλον ἀνδρὶ μελετητέον, οὐ τὸ δοκεῖν εἶναι ἀγαθὸν, ἀλλὰ τὸ εἶναι, καὶ ἰδίᾳ καὶ δημοσίᾳ· ἐὰν δέ τις κατά τι κακὸς γίγνηται, κολαστέος ἐστί· καὶ τοῦτο δεύτερον ἀγαθὸν, μετὰ τὸ εἶ ναι δίκαιον, τὸ γίγνεσθαι, καὶ κολαζόμενον διδόναι δί κην· καὶ πᾶσαν κολακείαν, καὶ τὴν περὶ ἑαυτὸν, καὶ τὴν περὶ τοὺς ἄλλους, καὶ περὶ ὀλίγους, καὶ περὶ πολλοὺς, φευκτέον· καὶ τῇ ῥητορικῇ οὕτω χρηστέον ἐπὶ τὸ δίκαιον

[ocr errors]

gère : je cherche le vrai, et je n'aspire qu'à vivre, à mourir dans la vertu. O que ne puis-je me faire entendre de tous les hommes ! je leur crierais: soyez vertueux. Et toi, mon ami, je te défie à cette noble rivalité, toi qui peut-être s'il te fallait subir aujourd'hui la fatale épreuve, ne trouverais aucun secours en toi-même, et tremblant au pied du tribunal, muet devant ton juge, éprouverais le même vertige que moi devant les miens. Et qui sait si quelque main audacieuse, insultant à ta misère, ne te fera pas souffrir tous les outrages? Mais sans doute tu regardes ces récits comme les rêves d'une vieille en délire, et tu les méprises. Je les mépriserais moi-même, si dans nos recherches nous avions trouvé quelque chose de plus salutaire et de plus certain mais tu le vois, ô Calliclès; Polus, Gorgias et toi, vous êtes les trois premiers philosophes de notre siècle; et vous n'avez enseigner une meilleure vie que celle qui, suivant moi, fait le bonheur de l'autre.

:

pu nous

De nos longs entretiens, où nous avons réfuté tant d'erreurs, il ne nous reste que ces vérités : Garde-toi plutôt de faire du mal que d'en souffrir; cherche dans l'Etat comme dans ta famille. à être homme de bien plus qu'à le paraître; toute faute amène un châtiment, et, le plus heureux, après le plus juste, est celui qui le devient en expiant son crime; ne flatte jamais ni toi-même, ni un autre, ni le peuple; ne parle, n'agis que pour la vertu. Puisque nous sommes d'accord

[ocr errors]

ἀεὶ, καὶ τῇ ἄλλῃ πάσῃ πράξει. Ἐμοὶ μὲν οὖν πειθόμενος, ἀκολούθησον ἐνταῦθα, οἱ ἀφικόμενος εὐδαιμονήσεις καὶ ζῶν καὶ τελευτήσας, ὡς ὁ λόγος σημαίνει· καὶ ἔασόν τινα σοῦ καταφρονῆσαι, ὡς ἀνοήτου, καὶ προπηλακίσαι, ἐὰν βούληται· καὶ, καὶ μὰ Δία, σύ γε παῤῥῶν πατάξαι τὴν ἄτιμον ταύτην πληγήν· οὐδὲν γὰρ δεινὸν πείσῃ, ἐὰν τῷ ὄντι καλὸς καγαθὸς ἀσκῶν ἀρετήν. Κἄπειτα οὕτω κοινῇ ἀσκήσαντες, τότε ἤδη, ἐὰν δοκῇ χρῆναι, ἐπιθησόμεθα τοῖς πολιτικοῖς, ἢ, ὁποῖον ἄν τι ἡμῖν δοκῇ, τότε βουλευσόμεθα, βελτίους ὄντες βουλεύεσθαι ἡ νῦν. Αἰτ σχρὸν γὰρ ἔχοντάς γε, ὡς νῦν φαινόμεθα ἔχειν, ἔπειτα νεανιεύεσθαι ὥς τι ὄντας· οἷς οὐδέποτε ταυτὰ δοκεῖ περὶ τῶν αὐτῶν, καὶ ταῦτα περὶ τῶν μεγίστων, εἰς τοσοῦτον ἥκομεν ἀπαιδευσίας. Ὥσπερ οὖν ἡγεμόνι τῷ λόγῳ χρησ σώμεθα τῷ νῦν παραφανέντι· ὃς ἡμῖν σημαίνει, ὅτι οὗτος ὁ τρόπος ἄριστος τοῦ βίου, τὴν δικαιοσύνην καὶ τὴν ἄλ λην ἀρετὴν ἀσκοῦντας καὶ ζῆν καὶ τεθνάναι. Τούτῳ οὖν ἑπώμεθα, καὶ τοὺς ἄλλους παρακαλῶμεν.

GORGIAS.

GENIUS SOCRATIS.

Ἐτά σοι φράσω· ἔστι γάρ τι θείᾳ μοίρᾳ παρεπόμενον ἐμοὶ ἐκ παιδὸς ἀρξάμενον δαιμόνιον. Ἔστι δὲ τοῦτο φωνὴ, ἢ, ὅταν γένηται, αεί μοι σημαίνει, ὃ ἂν μέλλω πράττούτου ἀποτροπήν· προτρέπει δὲ οὐδέποτε. Καὶ ἐάν

τειν,

suis-moi donc dans cet asyle du sage, où la mort continuera pour toi le bonheur de la vie; laisse mépriser à qui le veut ce qu'on appelle ta sottise, laisse à qui le veut le droit de t'insulter; que dis-je ? sois fier de ces lâches affronts: ils ne vont pas jusqu'à toi, si tu es homme de bien, si tu connais la vraie gloire. Dès que tu voudras, formés ensemble par ce noble apprentissage, nous prendrons en main le gouvernement, ou quelque autre des choses humaines; et tu verras combien nous vaudrons mieux qu'aujourd'hui. Car c'est une honte, quand nous ne sommes rien, que cette confiance et celte vanité sans cesse notre opinion change sur les grands intérêts de la vie, et chacun de nos systêmes accroît notre ignorance. Ah! que notre âme incertaine prenne au moins pour guide cette histoire de l'avenir, qui nous apprend que, dans l'un et l'autre monde, la justice et les vertus sont nos meilleures compagnes. Marchons avec elles, et répétons à tous les hommes, Suivez-nous!

:

GORGIAS.

LE GÉNIE DE SOCRATE.

Un être surnaturel, par je ne sais quelle grâce

divine, me suit dès mon enfance: c'est une voix dont les inspirations m'arrêtent sans m'exciter jamais. Si quelqu'un de mes amis me communique

[ocr errors]

τίς μοι τῶν φίλων ἀνακοινῶται, καὶ γένηται ἡ φωνὴ, ταυτὸν τοῦτο ἀποτρέπει, καὶ οὐκ ἐᾷ πράττειν. Καὶ τού τῶν ὑμῖν μάρτυρας παρέξομαι.

Χαρμίδην γὰρ τουτονί γιγνώσκετε τὸν καλὸν γενόμε νον, τὸν Γλαύκωνος. Οὗτός ποτε ἐτύγχανεν ἐμοὶ ἀνακοι νούμενος, μέλλων ἀσκήσειν στάδιον εἰς Νεμέαν. Καὶ εὐθὺς αὐτοῦ ἀρχομένου λέγειν ὅτι μέλλει ἀσκεῖν, ἐγένετο κ φωνή· καὶ ἐγὼ διεκώλυόν τε αὐτὸν, καὶ εἶπον ὅτι· Λέο γοντος σοῦ μεταξὺ γέγονέ μοι ἡ φωνὴ ἡ τοῦ δαιμονίου· ἀλλὰ μὴ ἄσκει. Ἴσως, ἔφη, σημαίνει σοὶ ὅτι οὐ νικήσω· ἐγὼ δὲ, κἂν μὴ μέλλω νικᾶν, γυμνασάμενός γε τοῦτον τὸν χρόνον ὠφεληθήσομαι. Ταῦτα εἰπὼν, ἤσκει. Ἄξιον οὖν πυ θέσθαι αὐτοῦ, ἃ αὐτῷ ξυνέβη ἀπὸ ταύτης τῆς ἀσκήσεως.

Εἰ δὲ βούλεσθε τὸν Τιμάρχου ἀδελφὸν Κλειτόμαχον ἐρέσθαι, τί εἶπεν αὐτῷ Τίμαρχος, ἡνίκα ἀποθανούμενος ᾔει εὐθὺ τοῦ δαιμονίου, ἐκεῖνός τε, καὶ Εὔαθλος ὁ στα διοδρομῶν, ὃς Τίμαρχον ὑπεδέξατο φεύγοντα. Ερεῖ γὰρ ὑμῖν, ὅτι εἶπεν αὐτῷ ταυτί. Ὦ Κλειτόμαχε, ἔφη, ἐγὼ μέντοι ἔρχομαι ἀποθανούμενος νυνί, διότι Σωκράτει οὐκ ἤθελον πείθεσθαι. Τί δὴ οὖν ποτὲ τοῦτο εἶπεν ὁ Τίμαρ χος, ἐγὼ φράσω. Ὅτε ἀνίστατο ἐκ τοῦ ξυμποσίου ὁ Τίμαρχος, καὶ Φιλήμων ὁ Φιλημονίδου, ἀποκτενοῦντες Νικίαν τὸν Ἡροσκαμάνδρου, ἠπιστάσθην μὲν αὐτὼ μόνω τὴν ἐπιβουλήν· ὁ δὲ Τίμαρχος ἀνιστάμενος πρός με εἶπε· Τί λέγεις, ἔφη, ὦ Σώκρατες; ὑμεῖς μὲν πίνετε, ἐμὲ δὲ δεῖ ποι ἔξαναστῆναι· ἥξω δὲ ὀλίγον ὕστερον, ἐὰν τύχω. Καὶ μοὶ ἐγένετο ἡ φωνὴ, καὶ εἶπον πρὸς αὐτόν· Μηδα μῶς, ἔφην, ἀναστῆς· γέγονε γάρ μοι τὸ εἰωθὸς σημεῖον

« PrécédentContinuer »