χει ; καὶ μὴν ὅγε μαινόμενος καὶ ὑποκεκινηκὼς οὐ μόνον ἀνθρώπων, ἀλλὰ καὶ θεῶν ἐπιχειρεῖ τε καὶ ἐλπίζει δυνατὸς εἶναι ἄρχειν· τυραννικὸς δὲ ἀνὴρ ἀκριβῶς γίγνεται, ὅταν ἢ φύσει, ἢ ἐπιτηδεύμασιν, ἢ ἀμφοτέ ροις, μεθυστικός τε, καὶ ἐρωτικὸς, καὶ μελαγχολικὸς · γένηται. το ร Γίγνεται μὲν, ὡς ἔοικεν, οὕτω ὁ τοιοῦτος ἀνὴρ, ζῇ δὲ δὴ πῶς; Λέγω δή· οἶμαι γὰρ, τὸ μετὰ τοῦτο ἑορταὶ γίγνον ται παρ ̓ αὐτοῖς, καὶ κὤμοι, καὶ θαλίαι, καὶ ἑταῖραι, καὶ τὰ τοιαῦτα πάντα, ὧν ἂν ἔρως τύραννος ἔνδον οἰκῶν διακυβερνῴη τὰ τῆς ψυχῆς ἅπαντα. Αρ ̓ οὖν οὐ πολλαὶ καὶ δειναὶ παραβλαστάνουσιν ἐπιθυμίαι ἡμέρας τε καὶ νυκτός ἑκάστης, πολλῶν δεόμεναι ; Ταχὺ ἄρα ἀναλίσκονται, ἐάν τινες ὦσι πρόσοδοι. Καὶ μετὰ τοῦτο δὴ δανεισμοὶ καὶ τῆς οὐσίας παραιρέσεις. Ὅταν δὲ δὴ πάντ ̓ ἐπιλίπῃ, ἆρα οὐκ ἀνάγκη μὲν τὰς ἐπιθυμίας βοᾷν πυκνάς τε καὶ σφοδρᾶς ἐννενεοττευμένας, τοὺς δ ̓ ὥσπερ ὑπὸ κέντρων ἐλαυνομέ νους, τῶν τε ἄλλων ἐπιθυμιῶν, καὶ διαφερόντως ὑπ ̓ αὐτοῦ τοῦ ἔρωτος πάσαις ταῖς ἄλλαις, ὥσπερ δορυφόροις, ἡγου μένου, οἰστρᾷν καὶ σκοπεῖν τίς τι ἔχει, ὃν δυνατὸν ἀφελέσθαι ἀπατήσαντα ἢ βιασάμενον; Ἀναγκαῖον δὴ πανταχόθεν φέρειν, ἢ μεγάλαις ὠδῖσί τε καὶ ὀδύναις ξυνέχεσθαι· Αρ ̓ οὖν, ὥσπερ αἱ ἐν αὐτῷ ἡδοναὶ ἐπιγιγνόμεναι τῶν ἀρχαίων πλεῖον εἶχον καὶ τὰ ἐκείνων ἀφοροῦντο, οὕτω καὶ αὐτὸς ἀξιώσει, νεώτερος ὢν, πατρός τε καὶ μητρὸς πλέον ἔχειν καὶ ἀφαιρεῖσθαι, ἐὰν τὸ αὑ τοῦ μέρος ἀναλώσῃ, ἀπονειμάμενος τῶν πατρῷων ; Ἐὰν δὲ δὴ αὐτῷ μὴ ἐπιτρέπωσιν, ἄρα οὐ τὸ μὲν πρῶτον frénésie ose commander aux mortels et aux dieux, qu'elle croit soumettre à son empire: ainsi, quand le ciel condamne un malheureux à la tyrannie, il faut, pour que rien ne manque à sa destinée, que la nature ou l'éducation, ou l'une et l'autre ensemble, l'aient rempli tout entier de passion, d'ivresse et de fureur. D'abord il perd sa jeunesse dans les fêtes, les banquets, les jeux et les plaisirs, n'écoutant que les appétits fougueux qu'il nourrit au fond de son cœur, et qui en maîtrisent toutes les facultés. Jour et nuit, de nouveaux désirs naissent en lui-même, toujours impérieux, toujours insatiables. Et bientôt, s'il est riche, ses trésors sont épuisés; il fait des emprunts, il consomme sa ruine. Privé de tout, il n'en est que plus tourmenté par les cris de tant de passions qui ne Cessent d'éclore; leur aiguillon le presse et l'irrite; l'amour surtout, à la tête de ces monstres indomptables qui forment son cortège, l'amour veut être as souvi; et le jeune insensé, cherchant çà et là quelque proie dont la ruse ou la force le rende maître, est réduit à l'alternative de vivre en brigand, de souffrir les déchiremens secrets des monstres qui le dévorent. ou Comme les passions nouvellement écloses dans son cœur ont pris l'avantage sur les anciennes et se sont enrichies de leurs dépouilles, il va lui-même, tyran précoce de sa famille, dépouiller son père et sa mère, et après avoir dissipé ce qui lui revenait du patrimoine, s'approprier tout le reste. Si l'on refuse, rougira-t-il d'employer contre ses parens le larcin et ἐπιχειροῦ ἂν κλέπτειν καὶ ἀπατᾷν τοὺς γονέας; Ὁπότε δὲ μὴ δύναιτο, ἁρπάζοι ἂν καὶ βιάζοιτο μετὰ τοῦτο; Αντεχομένων δὲ καὶ μαχομένων γέροντός τε καὶ γραὸς, ἆρ ̓ εὐλαβηθείη ἂν, καὶ φείσαιτο, μή τι δράσαι τυ ραννικόν ; ̓Αλλὰ, πρὸς Διὸς, ἕνεκα νεωστὶ φίλης καὶ οὐκ ἀναγκαίας ἑταίρας γεγονυίας, τὴν πάλαι φίλην καὶ ἀναγκαίαν μητέρα, ἢ ἕνεκα ὡραίου νεωστὶ φίλου γεγονότος οὐκ ἀναγκαίου, τὸν ἄωρόν τε καὶ ἀναγκαῖον πρεσβύτην πατέρα, καὶ τῶν φίλων ἀρχαιότατον, δοκεῖ ἄν σοι ὁ τοιοῦτος πληγαῖς τε δοῦναι, καὶ καταδουλώ σασθαι ἂν αὐτοὺς ὑπ ̓ ἐκείνοις, εἰ εἰς τὴν αὐτὴν οἰκίαν ἀγάγοιτο; Σφόδρα γε μακάριον ἔοικεν εἶναι τὸ τυραν νικὸν υἱὸν τεκεῖν. Τί δ ̓; ὅταν δὴ τὰ πατρὸς καὶ μητρὸς ἐπιλείπῃ τὸν τοιοῦτον, πολὺ δὲ ἤδη ξυνειλεγμένον ἐν αὐτῷ ἡ τὸ τῶν ἡδονῶν σμῆνος, οὐ πρῶτον μὲν οἰκίας τινὸς ἐφάψεται τοίχου, ἤ τινος ὀψὲ νύκτωρ ἰόντος τοῦ ἱματίου, μετὰ δὲ ταῦτα ἱερόν τι νεωκορήσει ; καὶ ἐν τούτοις δὴ πᾶσιν, ἂς πάλαι εἶχε δόξας ἐκ παιδὸς, περὶ και λῶν τε καὶ αἰσχρῶν τὰς δίκας ποιουμένας, αἱ νεωστὶ ἐκ δουλείας λελυμέναι, δορυφοροῦσαι τὸν ἔρωτα, κρατήσουσι μετ ̓ ἐκείνου ; αἳ πρότερον μὲν ὄναρ ἐλύοντο ἐν ὕπνῳ, ὅτε ἦν αὐτὸς ἔτι ὑπὸ νόμοις τε καὶ πατρὶ δη μοκρατούμενος ἐν ἑαυτῷ· τυραννευθεὶς δὲ ὑπὸ ἔρωτος, οἷος ὀλιγάκις ἐγίγνετο ὄναρ, ὕπαρ τοιοῦτος ἀεὶ γενόμενος, οὔτε τινὸς φόνου δεινοῦ ἀφέξεται, οὔτε βρώμα τος, οὔτ ̓ ἔργου. ̓Αλλὰ τυραννικὸς ἐν αὐτῷ ὁ ἔρως ἐν πάσῃ ἀναρχίᾳ καὶ ἀνομίᾳ ζῶν, ἅτε αὐτὸς ὢν μόναρχος, la fraude? S'il échoue, n'aura-t-il pas recours à la rapine, à la violence? Si la force est repoussée par la force, le fils dénaturé, sans respect pour la vieillesse de son père et de sa mère, ne fera-t-il pas déjà le tyran? Oui, à une nouvelle et inutile maîtresse, il sacrifiera sa mère qui l'aime depuis si long-temps, sa mère qui devrait être nécessaire à son cœur; à un jeune et inutile favori, il sacrifiera son vieux père, le plus nécessaire et le plus ancien de ses amis; il n'épargnera ni les coups ni les affronts; et, s'il loge ses nouveaux amis sous le même toît, son père et sa mère deviendront leurs esclaves. Quel bonheur d'avoir un fils qui veut être tyran! : Mais le bien domestique est dissipé, l'essaim des passions croît et se multiplie alors il force les maisons, vole de nuit les voyageurs, enfin pille les temples; et les anciennes opinions de son enfance, les jugemens qu'il savait faire du crime et de la vertu, cèdent peu à peu aux opinions désastreuses, qui, affranchies du joug pour favoriser son délire, triomphent de toutes les autres et de lui-même. Ces funestes pensées qui osaient à peine assiéger son sommeil, quand son cœur respectait encore un père et des lois, profitent de l'ascendant d'une passion dominante, et lui font commettre tous les jours des actions dont un vain songe lui présentait rarement l'image; elles lui apprennent le meurtre, la soif du sang, tous les crimes. L'amour tyrannique, maître absolu de ce cœur pervers, y règne sans frein et sans loi, et le force, comme une ville conquise, de le PENSÉES DE PLATON. 20 τὸν ἔχοντά τε αὐτὸν, ὥσπερ πόλιν, ἄξει ἐπὶ πᾶσαν τόλ μαν, ὅθεν αυτόν σε καὶ τὸν περὶ αὑτὸν θόρυβον θρέψει, τὸν μὲν ἔξωθεν εἰσεληλυθότα ἀπὸ κακῆς ὁμιλίας, τὸν δ ̓ ἔνδοθεν ὑπὸ τῶν αὐτῶν τρόπων καὶ ἑαυτοῦ ἀνεθέντα καὶ ἐλευθερωθέντα· ἢ οὐχ οὗτος ὁ βίος τοῦ τοιούτου; Καὶ ἂν μέν γε ὀλίγοι οἱ τοιοῦτοι ἐν πόλει ὦσι, καὶ τὸ ἄλλο πλῆθος σωφρονῇ, ἐξελθόντες, ἄλλον τινὰ δου ρυφοροῦσι τύραννον, ἢ μισθοῦ ἐπικουροῦσιν, ἐάν που πόλεμος ᾖ· ἐὰν δ ̓ ἐν εἰρήνῃ τε καὶ ἡσυχίᾳ γένωνται, αὐτοῦ δὴ ἐν τῇ πόλει κακὰ δρῶσι σμικρὰ πολλά· τὰ ποῖα δή; οἷα κλέπτουσι, τοιχωρυχοῦσι, βαλαντιοτομοῦσι, λωποδυτοῦσιν, ἱεροσυλοῦσιν, ἀνδραποδίζονται· ἔστι δ ̓ ὅτε συκοφαντοῦσιν, ἐὰν δυνατοὶ ὦσι λέγειν, καὶ ψευδομαρτυροῦσι, καὶ δωροδοκοῦσι. Τὰ δὲ σμικρὰ πρὸς τὰ μεγάλα σμικρά ἐστι· καὶ ταῦτα δὴ πάντα, πρὸς τύραννον πονηρίᾳ τε καὶ ἀθλιότητι πόλεως παραβαλλόμενα, τὸ λεγόμενον, οὐδ ̓ ἵκταρ βάλλει. Ὅταν γὰρ δὴ πολλοὶ ἐν πόλει γένωνται οἱ τοιοῦτοι καὶ ἄλλοι οἱ ξυνεπόμενοι αὐτοῖς, καὶ αἴσθωνται ἑαυτῶν τὸ πλῆθος, τότε οὗτοί εἰσιν οἱ τὸν τύραννον γεννῶντες μετὰ δήμου ἀνοίας ἐκεῖνον, ὃς ἂν αὐτῶν μάλιστα αὐτὸς ἐν αὑτῷ μέγιστον καὶ πλεῖστον ἐν τῇ ψυχῇ τύραννον ἔχῃ. Εἰκότως γε· τυραννικώτατος γὰρ ἂν εἴη. Οὐκοῦν ἐὰν μὲν ἑκόντες ὑπείκωσιν· ἐὰν δὲ μὴ ἐπιτρέπῃ ἡ πόλις, ὥσπερ τότε μητέρα καὶ πατέρα ἐκόλαζεν, οὕτω πάλιν τὴν πατρί δα, ἐὰν οἷός τ ̓ ᾖ, κολάσεται, ἐπεισαγόμενος νέους ἑταί ρους, καὶ ὑπὸ τούτοις δὴ δουλεύουσαν τὴν πάλαι φίλην μητρίδα τε, Κρῆτές φασι, καὶ πατρίδα, ἕξει τε καὶ θρέ |