καὶ ὡς πρὸς τὸν ποταμὸν Θεὸν ὄντα ἀπειθῶς εἶχε, καὶ μάχεσθαι ἕτοιμος ἦν· καὶ αὖ τὰς τοῦ ἑτέρου που ταμοῦ Σπερχειοῦ ἱερὰς τρίχας, Πατρόκλῳ ἥρων, ἔφη, κόμην ὀπάσαιμι φέρεσθαι, νεκρῷ ὄντι· καὶ ὡς ἔδρασε τοῦτο, οὐ πειστέον· τάς τε αὖ Ἕκτορος ἕλξεις περὶ τὸ σῆμα τὸ Πατρόκλου, καὶ τὰς τῶν ζωγρηθέντων σφαγὰς εἰς τὴν πυρὰν, ξύμπαντα ταῦτα οὐ φήσομεν ἀληθῆ εἰρῆσθαι· οὐδ ̓ ἐάσομεν πείθεσθαι τοὺς ἡμετέ ρους, ὡς Ἀχιλλεὺς, θεᾶς ὢν παῖς καὶ Πηλέως, σωφρονεστάτου τε καὶ τρίτου ἀπὸ Διὸς, καὶ ὑπὸ τῷ σοφω τάτω Χείρωνι τεθραμμένος, τοσαύτης ἦν ταραχῆς πλέως, ὥςτ ̓ ἔχειν ἐν αὑτῷ νοσήματε δύο ἐναντίω ἀλλήλοιν, ἀνελευθερίαν μετὰ φιλοχρηματίας, καὶ αὖ ὑπερηφα νίαν θεῶν τε καὶ ἀνθρώπων.

- Μὴ τοίνυν μηδὲ τάδε πειθώμεθα, μηδ ̓ ἐῶμεν λέγειν, ὡς Θησεύς, Ποσειδῶνος υἱὸς, Πειρίθους τε Διός, ὥρμησαν οὕτως ἐπὶ δεινὰς ἁρπαγάς· μηδέ τιν ἄλλου θεοῦ παῖδά τε καὶ ἥρω τολμῆσαι ἂν δεινὰ καὶ ἀσεβῆ ἐργάσασθαι, οἷα νῦν καταψεύδονται αὐτῶν. Ἀλλὰ προσαναγκάζωμεν τοὺς ποιητάς, ἢ μὴ τούτων αὐτὰ ἔργα φάναι, ἢ τούτους μὴ εἶναι θεῶν παῖδας· ἀμφότερα δὲ μὴ λέγειν, μηδὲ ἡμῖν ἐπιχειρεῖν πείθειν τοὺς νέους, ὡς οἱ θεοὶ κακὰ γεννῶσι, καὶ ἥρωες ἀνθρώπων οὐδὲν βελτίους. Ὅπερ γὰρ ἐν τοῖς ἔμπροσθεν ἐλέγομεν, οὔθ ̓ ὅσια ταῦτα, οὔτ ̓ ἀληθῆ· ἐπεδείξαμεν γάρ που, ὅτι ἐκ θεῶν κακὰ γίγνεσθαι ἀδύνατον. Καὶ μὴν τοῖς γε ἀκούουσι βλαβερά· πᾶς γὰρ ἑαυτῷ ξυγγνώμην ἕξει κακῷ ὄντι, πεισθεὶς ὡς ἄρα

de nous le montrer rebelle au dieu Scamandre et prêt à le combattre; enfin, de supposer qu'il offre sur le tombeau de Patrocle, honoré par lui comme un héros, cette chevelure déjà consacrée au fleuve Sperchius. Ne croyons rien à ces récits, ne croyons pas qu'il ait traîné Hector autour du monument funèbre, ni qu'il ait égorgé des prisonniers Troyens sur le bûcher de son ami; ne croyons pas, et ne laissons pas croire aux guerriers, qu'Achille, le fils d'une déesse et du sage Pélée dont le père était né d'un fils de Jupiter, Achille formé aux vertus par la vigilance de Chiron, ait nourri dans son cœur des passions désordonnées, et surtout deux vices contradictoires, un vil amour du gain, et un mépris superbe des dicux et des hommes.

Ne laissons pas croire que Thésée fils de Neptune, et Pirithoüs fils de Jupiter, aient jamais entrepris des enlèvemens sacriléges, ni que les enfans des dieux et les héros se soient couverts de toutes les horreurs qu'on leur prête aujourd'hui. Que dis-je? forçons les poëtes de n'en plus faire des scélérats, ou de ne plus les nommer fils des dieux. Qu'ils choisissent; mais qu'ils n'essaient pas de persuader à la jeunesse que les dieux font le mal, et que les héros ne valent pas mieux que les hommes. Il n'y a dans ces fables ni religion ni vérité; car il est impossible que les dieux envoient le mal sur la terre. Cette audace perdrait l'Etat : quel monstre, en effet, ne se pardonnera ses crimes, quand il PENSÉES DE Platon.

23

τοιαύτα πράττουσί τε καὶ ἔπραττον καὶ οἱ θεῶν ἀγχίσ ποροι, Ζηνὸς ἐγγὺς, ὧν

κατ ̓ Ἰδαῖον πάγον

Διὸς πατρῴου βωμὸς ἔστ ̓ ἐν αἰθέρι,

Και

Οὔπω σφιν ἐξίτηλον αἷμα δαιμόνων.

ἂν ἕνεκα παυστέον τοὺς τοιούτους μύθους, μὴ ἡμῖν πολλὴν εὐχέρειαν ἐντίκτωσι τοῖς νέοις πονηρίας.....

Ἄνδρα δή, ὡς ἔοικε, δυνάμενον ὑπὸ σοφίας παν τοδαπὸν γίγνεσθαι καὶ μιμεῖσθαι πάντα χρήματα, εἰ ἡμῖν ἀφίκοιτο εἰς τὴν πόλιν αὐτός τε καὶ τὰ ποιή ματα βουλόμενος ἐπιδείξασθαι, προσκυνοῦμεν ἂν αὐ τὸν ὡς ἱερὸν, καὶ θαυμαστὸν, καὶ ἡδύν· εἴποιμεν δ' ἂν ὅτι οὐκ ἔστι τοιοῦτος ἀνὴρ ἐν τῇ πόλει παρ' ἡμῖν, οὔτε θέμις ἐγγενέσθαι, ἀποπέμποιμέν τε ἂν εἰς ἄλλην πόλιν, μύρον κατὰ τῆς κεφαλῆς καταχέαντες, καὶ ἐρίῳ στέψαντες. Αὐτοὶ δ ̓ ἂν τῷ αὐστηροτέρῳ καὶ ἀνθεστέρῳ ποιητῇ χρώμεθα καὶ μυθολόγῳ ὠφελείας ἕνεκα, ὃς ἡμῖν τὴν τοῦ ἐπιεικοῦς λέξιν μιμοῖτο, καὶ τὰ λεγόμενα λέγοι ἐν ἐκείνοις τοῖς τύποις, οἷς κατ' ἀρχὰς ἐνομοθετησάμεθα, ὅτε τοὺς στρατιώτας ἐπεχει ροῦμεν παιδεύειν.

DE REPUBLICA, III.

pourra se comparer à ces enfans des dieux, à ces hommes nés près de Jupiter,

Dont, au sommet d'Ida, s'élèvent les autels,

et qui peuvent dire:

Une céleste flamme en mes veines circule.

Ah! que les Muses n'enfanteni point chez nous de ces fictions, de peur que nos jeunes gens ne rougissent plus d'être coupables....

Et si jamais un homme, habile à se métamorphoser lui-même pour imiter toutes choses, venait dans notre République et voulait nous faire entendre ses poëmes, nous rendrions hommage à son génie sacré, admirable, enchanteur; mais notre ville, lui dirions-nous, ne produit pas de si grands hommes, et nos lois les en excluent: partez, d'autres peuples vous attendent. Alors nous répandrions des parfums sur sa tête, et il s'en irait avec sa couronne. Mais nous garderions le poëte austère et grave qui, plus utile pour les mœurs, n'imiterait que le langage de la vertu, et, dans les exemples qu'il offrirait aux jeunes guerriers, ne contredirait pas nos institutions et nos lois.

RÉPUBLIQUE, LIV. III.

LEX THEATRALIS.

Ἐν ταῖς αὐταῖς ἡδοναῖς δεῖ τὴν αὐτὴν πόλιν καὶ πολίτας διάγοντας, ὁμοίους εἰς δύναμιν ὄντας, τὴν εὖ τε καὶ εὐδαιμόνως. Τὰ μὲν οὖν τῶν καλῶν σωμάτων καὶ γενναίων ψυχῶν εἰς τὰς χορείας, οἵας εἴρηται δεῖν αὐτὰς εἶναι, διαπεπέρανται· τὰ δὲ τῶν αἰσχρῶν σωμάτων καὶ διανοημάτων, καὶ τῶν ἐπὶ τὰ τοῦ γέ λωτος κωμῳδήματα τετραμμένων, κατὰ λέξιν τε καὶ κατὰ ὄρχησιν, καὶ κατὰ τὰ τούτων πάντων μιμήματα κεκωμῳδομένα, ἀνάγκη μὲν θεάσασθαι καὶ γνωρίζειν. Ανευ γὰρ γελοίων τὰ σπουδαῖα, καὶ πάντων τῶν ἐναντίων τὰ ἐναντία, μαθεῖν μὲν οὐ δυνατὸν, εἰ μέλο λει τις φρόνιμος ἔσεσθαι· ποιεῖν δὲ οὐκ ἂν δυνατὸν ἀμφότερα, εἴ τις αὖ μέλλει καὶ σμικρὸν ἀρετῆς μεθέξειν. ̓Αλλὰ αὐτῶν ἕνεκα τούτων καὶ μανθάνειν αὐτὰ δεῖ, τοῦ μήποτε δι ̓ ἄγνοιαν δρᾷν ἢ λέγειν ὅσα γελοῖα, μηδὲν δέον· δούλοις δὲ τὰ τοιαῦτα καὶ ξένοις ἐμμίσθοις προσε τάττειν μιμεῖσθαι. Σπουδὴν δὲ περὶ αὐτὰ εἶναι μη δέποτε, μηδ ̓ ἡντινοῦν, μηδέ τινα μανθάνοντα αὐτὰ γίγνεσθαι φανερὸν τῶν ἐλευθέρων, μήτε γυναῖκα, μήτε ἄνδρα· καινὸν δὲ ἀεί τι περὶ αὐτὰ φαίνεσθαι τῶν μιμημάτων. Όσα μὲν οὖν περὶ γέλωτά ἐστι παίγνια, ἃ δὴ κωμῳδίαν πάντες λέγομεν, οὕτω τῷ λόγῳ καὶ νόμῳ κείσθω.