λιτῶν ἡμῖν οἷον κερασβόλος, ὃς ἀτεράμων εἰς τοσ οῦτον φύσει γίγνοιτ' ἂν ὥςτε μή τήκεσθαι, καθάπερ ἐκεῖνα τὰ σπέρματα πυρὶ, νόμοις οὗτοι, καίπερ οὕτως ἰσχυροῖς οὖσιν, ἄτηκτοι γίγνωνται.

Ι. Ὧν δὴ χάριν, οὐκ ἐπίχαριν λέγοιμ ̓ ἂν πρῶτον νόμον ἱερῶν πέρι συλήσεως, ἄν τις τοῦτο δρᾷν τολμά.

Καὶ πολίτην μὲν τῶν τεθραμμένων ὀρθῶς οὔτ ̓ ἂν βουλοίμεθα, οὔτε ἐλπιστὸν πάνυ τι, νοσῆσαί ποτε ἂν ταύτην τὴν νόσον· οἰκέται δὲ ἂν τούτων, καὶ ξένοι, καὶ ξένων δοῦλοι πολλὰ ἂν ἐπιχειρήσειαν τοιαῦτα. ἂν ἕνεκα μὲν μάλιστα, ὅμως δὲ καὶ ξύμπασαν τὴν τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως ἀσθένειαν εὐλαβούμενος, ἐρῶ τὸν τῶν ἱεροσύλων πέρι νόμον, καὶ τῶν ἄλλων πάντων τῶν τοιούτων, ὅσα δυσίατα καὶ ἀνίατα. Προοίμια δε τούτοισι, κατὰ τὸν ἔμπροσθεν λόγον ὁμολογηθέντα, προῤῥητέον ἅπασιν ὡς βραχύτατα. Λέγοι δὴ τὶς ἂν, ἐκείνῳ διαλεγόμενος ἅμα καὶ παραμυθούμενος, ὃν ἐπιθυμία κακή, παρακαλοῦσα μεθ ̓ ἡμέραν τε καὶ ἐπεγεί ρουσα νύκτωρ, ἐπὶ τὶ τῶν ἱερῶν ἄγει συλήσοντα,

τάδε·

Ὦ θαυμάσιε, οὐκ ἀνθρώπινόν σε κακὸν οὐδὲ θεῖον κινεῖ τὸ νῦν ἐπὶ τὴν ἱεροσυλίαν προτρέπον ιέναι. Οι στρος δέ ἐστί τις ἐμφυόμενος ἐκ παλαιῶν καὶ ἀκαθάρτ τῶν τοῖς ἀνθρώποις αδικημάτων, περιφερόμενος αλιτη ριώδης· ὃν εὐλαβεῖσθαι χρεὼν παντὶ σθένει. Τίς δ' ἐστὶν εὐλάβεια, μάθε. Ὅταν σοὶ προσπίπτῃ τὶ τῶν τοιού των δογμάτων, θὶ ἐπὶ τὰς ἀποδιοπομπήσεις, ἴθι ἐπὶ θεῶν ἀποτροπαίων ἱερὰ ἱκέτης, ἴθι ἐπὶ τῶν λεγομένων

mortels indomptables, dont le caractère endurcí, comme certaines plantes que le feu ne peut amollir, résiste à l'action des plus puissantes lois.

1. Voilà ceux qui provoquent une loi contre les sacriléges, loi déplorable, mais qui oppose à l'audace une salutaire leçon.

Ce n'est pas que nous puissions vouloir ou craindre que des citoyens, élevés suivant notre règle, soient jamais frappés de cet égarement; mais leurs esclaves, les esclaves des étrangers et les étrangers mêmes y seront-ils toujours inaccessibles? C'est surtout cette raison, c'est aussi l'idée effrayante de notre faible nature, qui, sur la profanation des choses saintes, et sur les autres maladies incurables de l'espèce humaine, m'inspirent la menace des lois. Je commence par un de ces courts préambules dont j'ai prouvé l'utilité; je m'adresse à l'homme qu'un fatal démon tourmente le jour, éveille la nuit, pour l'entraîner vers les trésors d'un temple, et je lui parle comme un ami qui veut le sauver :

O toi que j'admire, est-ce un dieu, est-ce un homme qui l'égare, et veut t'armer contre le sanctuaire? Non, c'est un Génie malfaisant, né d'anciens crimes sans expiation, et qui vit au milieu des mortels pour les environner de sa fureur. Rassemble toutes tes forces contre ses impures séductions; apprends à lui résister. D'abord, quand il viendra s'emparer de toi avec son vertige, va chercher le secours des cérémonies saintes, va tomber en suppliant aux

4

ἀνδρῶν ὑμῖν ἀγαθῶν ξυνουσίας· καὶ τὰ μὲν ἄκουε,

τὰ δὲ πειρῶ λέγειν αὐτὸς, ὡς δεῖ τὰ καλὰ καὶ τὰ δίκαια πάντα ἄνδρα τιμᾷν· τὰς δὲ τῶν κακῶν ξυνου σίας φεῦγε ἀμεταστρεπτί. Καὶ ἐὰν μὲν σοὶ δρῶντι ταῦτα λωφᾷ τι τὸ νόσημα· εἰ δὲ μή, καλλίω θάνατον σκε ψάμενος, ἀπαλλάττου τοῦ βίου.

Ταῦτα ἡμῶν ἀδόντων προοίμια τοῖς πάντα ταῦτα ἐπινοοῦσιν ὅσα ἀνόσια ἔργα καὶ πολιτοφθόρα, τῷ μὲν πειθομένῳ, τὸν νόμον ἐᾷν σιγῇ δεῖ· τῷ δὲ ἀπειθοῦντι, μετὰ τὸ προοίμιον ᾄδειν μέγα·

Ὃς δ ̓ ἂν ἱεροσυλῶν ληφθῇ, ἐὰν μὲν ᾖ δοῦλος ἢ ξένος, ἐν τῷ προσώπῳ καὶ ταῖς χερσὶ γραφεὶς τὴν ξυμ φορὰν, καὶ μαστιγωθεὶς ὁπόσας ἂν δόξη τοῖς δικασταῖς, ἐκτὸς τῶν ὅρων τῆς χώρας γυμνὸς ἐκβληθήτω. Τάχα γὰρ ἂν δοὺς ταύτην τὴν δίκην, γένοιτ' ἂν βελτίων σωφρονισθείς. Οὐ γὰρ ἐπὶ κακῷ δίκη γίγνεται οὐδεμία γιγνομένη κατὰ νόμον· δυοῖν δὲ θάτερον ἀπεργάζεται σχεδόν ἡ γὰρ βελτίονα, ἡ μοχθηρότερον ἧττον ἐξειργάσατο τὸν τὴν δίκην παρασχόντα. Πολίτης δὲ ἄν τίς ποτέ τι τοιοῦτον δρῶν ἀναφανῇ, περὶ θεοὺς, ἢ περὶ γονέας, ἢ περὶ πόλιν ἠδικηκὼς τῶν μεγάλων τινὰ καὶ ἀποῤῥή των αδικιῶν, ὡς ἀνίατον ἤδη τοῦτον ὄντα ὁ δικαστὴς διανοείσθω, λογιζόμενος οἵας παιδείας τε καὶ τροφῆς ἐκ παιδὸς τυγχάνων, οὐκ ἀπέσχετο τῶν μεγίστων κακῶν· δίκη δὴ τούτῳ θάνατος, ἐλάχιστον τῶν κακῶν· τοὺς δὲ ἄλλους παράδειγμα ὀνήσει, γενόμενος ἀκλεὴς καὶ ὑπὲρ τοὺς τῆς χώρας ὅρους ἀφανισθείς. Παισὶ δὲ καὶ γέ

autels des dieux préservateurs, va partout demander où tu trouveras des gens de bien, et ne les quitte plus. Entends-les dire, essaie de répéter toi-même l'honneur et la justice sont des devoirs pour l'homme. Fuis les méchans, fuis, et ne les revois jamais. Te sens-tu peu-à-peu délivré du démon qui t'agite? Non? meurs donc, la mort est un bien pour toi.

que

Après avoir ainsi parlé à tous ceux qui pourraient commettre ces attentats, fléaux destructeurs des peuples, si nous ne trouvons pas de coupables, laissons la loi se taire; s'il s'en présente, faisons-la retentir à leurs oreilles:

Quiconque, esclave ou étranger, sera convaincu de vol sacrilége, les mains et le front marqués de son crime, fouetté aussi long-temps que l'ordonneront les juges, sera jeté nu hors des frontières de la République. Une fois la justice satisfaite, veuillent les dieux le corriger et lui donner la vertu! car la justice, qui venge la loi, n'a jamais pour but le mal du condamné; elle veut le faire homme de bien, elle veut au moins lui ôter de ses vices. - Si le coupable est un citoyen, si les dieux, sa famille ou sa patrie lui reprochent un de ces grands forfaits dont le nom même est sinistre, les juges décideront que son mal est sans remède, puisque la longue épreuve d'une sage éducation n'a pu étouffer en lui le germe des crimes: la mort, que lui donne la justice, est le moindre mal de l'infortuné ; mais il servira d'exemple, il mourra flétri, et ses restes disparaîtront du sol qu'il a profané. Si les enfans et la postérité du

νει, ἐὰν φύγωσι τὰ πατρῷα ἤθη, κλέος ἔστω, καὶ λόγος Έντιμος λεγόμενος, ὡς εὖ τε καὶ ἀνδρείως εἰς ἀγαθὸν ἐκ κακοῦ διαπεφευγότων. Δημόσια δὲ χρήματα οὐδενὸς τῶν δέ τοιούτων τῇ πολιτεία πρέπον ἂν εἴη γίγνεσθαι, ἐν ᾗ δεῖ τοὺς αὐτοὺς ἀεὶ καὶ ἴσους ὄντας διατελεῖν κλήρους.

Ζημίας δ ̓ ἐκτίσεις, ὅταν ἀδικεῖν ἄξια δοκῇ τὶς χρημά των, ἐκτίνειν, ἂν ᾖ τὶ τῶν τοῦ κλήρου κατεσκευασμένου περιττεύον, μέχρι τοσούτου ζημιωθέντα· τὸ δὲ πλέον, μή. Τὰς δ ̓ εἰς ταῦτα ἀκριβείας ἐκ τῶν ἀπογραφῶν νομοφύ λακες σκοποῦντες, τὸ σαφὲς ἐξαγγελλόντων ἀεὶ τοῖς δι κασταῖς, ὅπως ἂν τῶν κλήρων ἀργὸς μηδείς μηδέποτε γγ νηται δι' ἀπορίαν χρημάτων. Ζημίας δὲ ἄν τις πλέονος ἄξιος εἶναι δοκῇ, ἐὰν ἄρα μή τινες ἐθέλωσιν αὐτὸν τῶν φίλων ἐγγυᾶσθαί τε καὶ ξυνεκτίνοντες ἀπελευθεροῦν, δεσ μοῖς τε χρονίοις καὶ ἐμφανέσι καὶ τισὶ προπηλακισμοῖς κολάζειν. Ἄτιμον δὲ παντάπασι μηδένα εἶναι μηδέποτε μηδ' ἐφ' ἑνὶ τῶν ἁμαρτημάτων, μηδ' ὑπερόριον φυγάδα· θάνατον δὲ, ἢ δεσμούς, ἢ πληγάς, ἢ τινὰς ἀμόρφους ἕδρας, ἡ στάσεις ἢ παραστάσεις εἰς ἱερὰ ἐπὶ τὰ τῆς χώρας ἔστ χατα, ἡ χρημάτων καθάπερ ἔμπροσθεν εἴπομεν ἐκτίσεις γίγνεσθαι δεῖν, τὴν δίκην ταύτην γιγνέσθω. Δικασταὶ δὲ ἔστωσαν θανάτου πέρι νομοφύλακές τε, καὶ τὸ τῶν περυ σινῶν ἀρχόντων ἀριστίνδην απομερισθέν δικαστήριον. Εἰσαγωγὰς δὲ τούτων, καὶ προκλήσεις, καὶ ὅσα τοιαῦτα, καὶ ὡς δεῖ γίγνεσθαι, τοῖς νεωτέροις νομοθέταις χρὴ μέ λειν· τὴν διαψήφισιν δὲ ἡμέτερον ἔργον νομοθετεῖν. δέ

Ἔστω δὴ φανερὰ μὲν ἡ ψῆφος τιθεμένη. Πρὸ τούτου δὲ, κατὰ τὸ στόμα τοῦ διώκοντός τε καὶ φεύγοντος, ὁ δικαστὴς