Images de page
PDF
ePub

Decimo. Credo prophetiae sive praedicationis munus sacrosanctum esse, ut quod ante omne officium sit summe necessarium. Canonice enim sive regulariter loquendo videmus apud omnes populos externam praedicationem Apostolorum et Evangelistarum sive Episcoporum prae5 cessisse fidem, quam tamen soli spiritui ferimus acceptam. Videmus enim proh dolor satis multos qui externam Evangelij praedicationem audiunt quidem, sed non credunt, quod spiritus penuria usuvenit. Quocunque igitur prophetae sive praedicatores verbi mittuntur, signum est gratiae Dei, quod vult electis suis cognitionem sui manifestare. Et quibus 10 negantur, signum est inminentis irae. Sicut ex prophetis colligere licet et Pauli exemplo, qui interim vetitus est ad quosdam ire, interim vocatus. [Prophetia legum et iustitiae defensor.] Sed et leges ipsae ac magistratus nulla ope praesentius iuvari possunt ad tuendam publicam iusticiam quam prophetia. Frustra enim praecipitur quod iustum est, 15 nisi quibus mandatur iusti rationem habeant et aequitatem ament.

Ad

hoc autem parant animos prophetae tanquam ministri, spiritus tanquam autor tum doctoris tum auditoris. Hoc genus ministrorum, qui scilicet docent, solantur, terrent, curant, prospiciunt ex fide, in populo Christi agnoscimus. Illud quoque, quod baptizat, in coena Domini corpus et 20 sanguinem (sic enim nos quoque μɛtwvvuizas sacrum panem coenae ac vinum adpellamus) circumfert: quod aegrotos visitat, quod mendicos cibat ecclesiae opibus ac nomine. Istud postremo, quod legit, interpretatur, profitetur quo vel ipsi vel alij formentur ut aliquando ecclesijs praesint. At mitratum hoc genus atque pedatum, quod numerus est et fruges 25 consumere natum, któσiov äz9os doovons [Telluris inutile pondus.], credimus vólov, et id omnino esse in ecclesiae corpore quod strumae et gibbi sunt in humano.

Undecimo. Scio magistratum rite inauguratum locum Dei tenere, non minus quam prophetiam. Ut enim propheta coelestis sapientiae ac 30 bonitatis minister est, ut qui ex fide doceat et errores in lucem protrahat sic magistratus bonitatis ac iusticiae minister est. Bonitatis, ut cum fide et modestia instar Dei suorum negocia tum audiat tum consulat. Iusticiae, ut iniquorum audaciam frangat et innocentes tueatur. Has dotes si princeps habeat, credo conscientiae illius nihil esse metuen35 dum. Eis si careat, attamen sese metuendum praestet ac terrificum, credo nulla ratione conscientiam eius ideo absolvi, quod rite inauguratus sit. At simul credo Christianum hominem huiusmodi tyranno parere debere, usque ad eam occasionem de qua loquitur Paulus: Si potes liber fieri, magis utere: quam tamen credo a solo Deo ostendi non ab homine, 40 id autem nihil obscure, sed tam adperte, quam Saul est abiectus, et successorem accepit David. Et omnino de reddendo tributo et vectigalibus propter protectionem cum Paulo sentio, Rom. 13.

Duodecimo. Credo purgatorij ignis figmentum tam contumeliosam rem esse in gratuitam redemptionem per Christum donatum, quam 45 lucrosa fuit autoribus suis. Nam si supplicijs et cruciatibus scelerum nostrorum commerita eluere est necesse, iam frustra erit Christus mortuus, iam evacuatur gratia. Quo quid sceleratius in re Christiana cogitari potuit? Aut qualem habent Christum, qui se Christianos adpellari volunt, et ignem hunc, non iam ignem, sed fumum, formident? Inferos autem 50 ubi cum Ixione ac Tantalo perfidi, contumaces ac perduelles imper

petuum puniuntur, non tantum esse credo, sed scio. [Ignis post universale iudicium aeternus.] Veritas enim cum de universali iudicio loquitur, perhibet post illud iudicium quosdam ituros esse in ignem sempiternum. Ergo post universale iudicium erit sempiternus ignis. Quo minus possint Catabaptistae suum istud by hoc est perpetuum errori 5 suo praetexere, quo docent, imperpetuum durare non ultra generale. iudicium. Hic enim de perpetuo igne loquitur Christus post iudicium arsuro, et cacodaemonem cum angelis suis, cum impijs, qui Deum contemnunt, cum immanibus, qui veritatem mendacio opprimunt, et ex visceribus ac fide proximi necessitatibus non opitulantur, cruciaturo.

10

Haec ut praemissa sunt firmiter credo, doceo, atque defendo, non meis, sed divini verbi oraculis. Promittoque id facturum pro Dei voluntate, dum spiritus hos regit artus. Nisi quis scripturae vere sacrae decretis recte intellectis diversum tam adperte ac simpliciter exponat ac firmet, quam nos ista. Sacris enim literis et ecclesiae secundum ipsas 15 ex spiritu iudicanti, nostra submittere, nobis non minus iucundum et gratum est, quam aequum et iustum. Potuissemus omnia locupletius ac profusius exponere, sed cum non daret occasio, istis contenti fuimus, quae talia putamus, ut vellicare quidem, quod hodie tam vulgare est, facile quis possit, at convellere nemo. Veruntamen si quis tentet, non 20 auferet inultum. Iam tum forte, quod reliquum armorum superest proferemus. Nunc pro praesenti tempore satis testatum sit.

Proinde optime Caesar caeterique principes, dynastae, proceres, Rerumque publicarum legati et capita, vos per Iesum Christum dominum. et fratrem nostrum, per illius bonitatem et iusticiam, per iudicium eius 25 quo universis pro dignitate redditurus est, quem nullum latet consilium, qui principum impie deliberantium et imperantium proposita disturbat, qui humiles evehit et deijcit elatos, precor et rogo, ut principio monentis parvitatem ne negligatis. Saepe enim stulti quoque opportune locuti sunt, et veritas ipsa imbecilles ac infimae sortis homines ad sui divul- 30 gationem elegit. Deinde ut memineritis vos quoque homines esse, qui et ipsi et ab alijs falli possint. Omnis enim homo mendax est. Et nisi numinis adflatu aliud doceatur quam ipse vel sciat vel cupiat, nihil de eo sperandum est quam quod suis artibus et consilijs seipsum praecipitet. Nimis enim vere dixit Ieremias propheta: Ecce verbum Domini abiece- 35 runt, quae ergo eis sapientia reliqua esse poterit? Quapropter cum ipsi iusticiae sitis antistites, nullos aeque oportet numinis voluntatem perspectam habere. Quae unde peti quam ex illius oraculis potest? Ne igitur abhorreatis ab illorum sententijs, qui verbo Dei nituntur. Nam id fere usuvenire videmus, ut quanto magis repugnent adversarii, tanto 40 magis et illud splendescat, et falsitas eliminetur. Quod si, quod me non fugit, sunt qui strenue apud vos nostram inscitiam, et si dijs placet, maliciam quoque traducant, hoc quoque vobiscum reputate, primum an qui istam Evangelij eucharistiaeque rationem sequimur, vitam nostram unquam sic instituerimus, ut num bonorum virorum loco habendi simus, 45 quisquam bonus unquam dubitaverit? Deinde num ab incunabilis ipsis ita fuerimus ab ingenio et a literis alieni, ut eruditionis spes omnis de nobis abijcienda fuerit? Certe de neutro istorum gloriamur, cum et Paulus ipse Dei munere esset, quod erat. Attamen vita, si omnino hilarior contigit, ea tamen neque ad luxum et impudentiam unquam 50

descivit : neque rursus in crudelitatem, fastum aut contumaciam degeneravit. Ita ut testimonio vitae adversariorum consilia saepenumero attonita receptui cecinerint. Eruditio, quamvis maior sit quam hostes aut ferre possint aut sine conscientia contemnere: tamen longe est inferior quam 5 tenere nos prosequentes opinentur. Veruntamen, ut eo perveniamus quo tendimus, ita iam annis haud paucis cum in divinis tum in humanis literis stipendia fecimus, ut temere quod docemus non sit. Liceat autem nobis gratiam et munificentiam Dei, ecclesijs nostris liberaliter impartitam, laudare. [Fructus verbi Dei sive Evangelij praedicati.] Pro10 fecto sic receperunt verbum Domini Ecclesiae, quae Dominum Deum per nos audiunt, ut mendacium et perfidia contrahantur, frangantur autem fastus et luxus: et contumelia ac vitilitigatio iz odav facessant. Qui certe veri fructus divini adflatus si non sunt, quinam erunt? [Posteritas et foetura humanae doctrinae.] Considerate vero, tu o Caesar 15 optime, et vos principes ac proceres universi, quid porro nobis bonae frugis humanae doctrinae persona protulerit. Redemptae missae cum principum tum plebis libidinem atque procaciam ut auxerunt, ita pontificum luxum et missatorum crapulam et invexerunt et ampliarunt. Imo quod nefas non incenderunt? opes enim quae per missam coacervatae 20 sunt quis dissipabit, nisi in venis obturentur et strangulentur? Faxit igitur Deus longe melior quam vos omnes, quos optimos libenter et vocamus et credimus, ut huius et omnium errorum in Ecclesia radices incidere, et Rhomam cum suis ruderibus, quae Christiano orbi et praecipue Germaniae vestrae obstrusit, linqui ac deseri curetis. Et quic25 quid hactenus virium adversus Evangelij puritatem exeruistis, invehatis contra sceleratos impiorum papistarum conatus. Ut nobis iusticia, quae per vestram oscitantiam exulat, et innocentia, quae fictis et praestigiosis pigmentis obscurata est, reducantur. Satis est saevitum, nisi praeter rem mandare, damnare, immo trucidare, interficere, latrocinari, proscri30 bere, saevum aut crudele non est. Hac ergo via cum non successerit, alia certe adgrediundum erit. Si consilium ex Domino est, nolite 9εouаzev [lloc est, Deo rebellare.]: si aliunde, sua temeritate corruet. Idcirco sinite verbum Dei libere et spargi et germinare, o filij hominum, quicunque estis, qui ne gramen quidem vetare ne adolescat potestis. 35 Abunde videtis hanc frugem imbre coelesti rigari, nec ullo hominum calore compesci posse, ut arescat. Consyderate non quid vos maxime cupiatis, sed quid mundus in Evangelij negocio exigat. Boni consulite, quicquid hoc est, et filios Dei vos esse studijs vestris ostendite. Tiguri, tertio die Iulij. 1530.

Tuae maiest. et omnium fidelium deditissimus

Huldrychus Zwinglius.

7.

Das Baseler Bekenntnis von 1534.

Bekanthnuß unsers heiligen Christenlichen gloubens, wie es die kylch von Basel haldt.

[blocks in formation]

Wira) gloubend in Gott den Vatter, in Gott den Son, in Gott den heiligen Geist, eine heilige göttliche Drifaltigkeit, Dri personen, und ein einigen ewigen allmechtigen Gott, nach dem wesen und substantz, und nit dry Gött. Wir gloubend ouch daß Gott alle ding erschaffen hab [Gene. 1,, ] durch sin ewigs wort [Joan. 1, 3], das ist, durch sin ein- 10 gebornen Son [1. Chroni. 29, 11, 12], und alle ding uffenthalte und bekrefftige durch synen geist [Act. 2, 28], das ist, durch sin krafft, darum dann Gott alle ding fürsicht und regiert, wie er sy erschaffen hat.

Dannenhar bekennend wir das Gott vor und ee er die welt erschaffen, alle die erwölt habe, die er mit dem erb ewiger seligkeit be- 15 gaben will [Rom. 8, 29, 30, 9, 11-18, 11, 5, 7; Ephes. 1,4-8]. a) Symbolum commune. Der gemein gloub. Difs wirt bewisen ufs der gantzen geschrifft alts und nüws Testaments von vilen orten.

2. Von dem menschen

Bekennend wir, das der mensch im anfang, nach der bildnuß Gottes, 20 Gerechtigkeit unnd Heiligkeit, von Gott recht gemacht [Gene 1, 17, Ephe. 4, 24]. Er ist aber mutwillgklich gefallen in die sünd [Gen. 3, ], durch welchen faal das gantz menschlich geschlecht verderbt, der verdamnuß underworffen worden [Gen. 5, 3, Rom. 5, 12, 199 1. Cor. 15, 21, 22], ouch unser natur geschwecht [Ephe. 2, ], und in ein solche 25 el, das, wo die, durch den geist Gottes, nit widerbracht wirdet [Rom. 3, 109 119 12 Psal. 142], 1) der mensch von jm selbs, nüt guts thut noch wil [Ephe. 2, 1, 2, 3, 5].

neygung zu sünden kommen [Gen. 6, 8, Joan. 3, 5, 6,

57

217

3. Sorg Gottes über uns.

Und wiewol der mensch durch solchen faal der verdamnus under- 30 worffen, Gottes vyand 2) worden ist [Rom. 5, 16], yedoch hat Gott die sorg über das menschlich gschlecht nie von jm gethan, des sind gezügen

die Patriachen [Gen. 12, 1 ff. 14, 19, 20 15 etc.], die verheissungen vor und nach dem Sündfluß [Gen. 3, 15. 21, 15. 26, 3, 47 24. 28, 187 147 15

1) bzw. Ps. 143, 2, 10. 2) vyand = Feind.

15].

Item das gesatz von Gott, durch Mosen gegeben, und die heiligen Propheten.

4. Von Christo, warem Gott und warem menschen

20 21

Gloubend wir und bekennend vestenlich, das uns Christus der zyt, 5 so hie zu verordnet, nach der verheyssung Gottes, vom Vatter gegeben [Matt. 1, Luc. 2, 10], und also das ewig göttlich wort fleisch worden sye [Joan. 1, 14. Philp. 2, 6, 7] das ist, daß der Son Gottes, der menschlichen natur in ein person vereinbart, unser bruder worden ist, a) uff das wir durch jnn teylhafftig wurden des erbs Gottes.

10

18 20 23'

ge

Disen Jesum Christum gloubend wir empfangen sin von dem heiligen Geist, Geboren von der reinen 1) unbefleckten junckfrowen Marien [Matt. 1, Luc. 2,,]), gelitten under Pontio Pilato, crütziget und gestorben für unsere sünd [Matt. 20, 28. 62) Ro. 5, 6 7 8 1. Cor. 15, 3, 4° 1. Pet. 2, 4], und also mit einer sin selbs uff15 opffrung, Gott unserem himelschen vatter, für unsere und aller glöubigen sünd gnug gethan, und uns mit jm versünt [Heb. 9,

10 12 14°

9 10 11°

27

14" 15" 26" 28; 10, Ro. 9). 1. Pet. 3, 18], und also mit sinem Tod triumphiert und überwunden haben, die welt, den tod, und die hellen [Jo. 16, 117 33 Philip. 2, 2. Col. 2, 4, 15]. Darzu nach dem fleisch be20 graben, abgestiegen zu den hellen, am dritten tag ufferstanden von den todten [1. Cor. 15, 14], und als er sollichs 147 bewert gnugsam [Mar. 16, 19 und Luc. 24 ultimo], mit lyb und seel uffgefaren sin gen himmel [Act. 1, 9, 10, 11]. Da sitzt er, zu der gerechten [Matt. 26, 34. Eph. 1, Col. 3, 1), das ist, in der herligkeit Gott sines 25 himelschlichen Vatters [Hebr. 1, 12, 2]. Von dannen er künfftig ist zu richten die läbendigen und die todten. Er hat ouch sinen jungern (wie er verheissen) sinen heiligen Geist, in den wir, wie in den Vatter und in den Son gloubend, gesendet [Act. 2, 7]. a) wir hand einen vatter Gott namlich mit Christo, Matt. 6, 8, 9. Heb. 2, 15 16 17°

30 Rom. 8,

1,

227 231

20 21 22'

10 11

13.

b) Bezügend alle Evangelisten.

10, 12°

5. Von der kylchen.

18.

Wir gloubend ein heilige Christenliche kylch [Matt. 16, Eph. 5, 25, 26, 27], das ist, gemeinschafft der heyligen, die versamder glöubigen im geist, welche heylig und ein brut Christi [Joh. 3. 2. Cor. 11, Ephe. 54). Hebr. 12, 22, 23] ist, in deren alle die burger sind, die da warlich veriehend 5), daß Jhesus sye Christus das

35 lung

[merged small][ocr errors]

1) Im Manuskript des Bekenntnisses (wie in der Reformationsordnung cf. Hagenbach, Kritische Geschichte der Entstehung und der Schicksale der ersten Baslerkonfession S. 25, 22 (13)) war hinter dem Wort,,reinen" „ewigen" eingefügt. 2) ist wohl zu korrigieren in Matth. 26, so in der latein. Übersetzung Matth. 26, 28. 3) ist wohl zu korrigieren in Ro. 6, so in der latein. Übersetzung Ro. 6, 104) Die lateinische Übersetzung bietet an dieser Stelle Ephes. 2, 19, 205) verjähen bejahen, bekennen.

=

« PrécédentContinuer »