Naar het algemeen gevoelen dus zijn de Consuls niet tegen regtsvervolging gevrijwaard; in criminele gevallen worden zij op aanvrage uitgeleverd, uitgezonderd wanneer de Consul door geboorte onderdaan is van den Staat, waar hij resideert; hier en daar echter zijn zij bij uitdrukkelijk beding vrijgesteld van onderhoorigheid aan den burgerlijken regter van hun ressort, hetgeen alleen door het exequatur kan bewezen worden.

In Frankrijk en Spanje is bovendien bij vervolging van vreemde Consuls eene onderscheiding aangenomen, tusschen

obligations en affaires de commerce et obligations civiles.” Bij de eerste wordt lijfsdwang, bij laatstgemelde niet toegelaten, terwijl in beide gevallen de regter van de plaats der residentie, 's Consuls bevoegde overheid is. Dit steunt op art. 2 van het tractaat 13 Maart 1769 tusschen Spanje en Frankrijk:

Art. 2. » Les Consuls étant sujets du prince qui les nomme jouiront de l'immunité personnelle sans qu'ils puissent être arrêtés ni traduits en prison, excepté le cas de crime atroce et celui ou les Consuls seraient des négociants, puisque pour lors cette immunité personnelle doit seulement s'entendre pour dettes ou autres causes civiles qui n'impliquent pas crime ou presque crime ou qui ne pro

ten van Gezanten en van Secretarissen van Legatie van vreemde Mogendheden (Utrecht 1850), bl. 50, 158 en vgg.

1) PÖLITZ, t. a. p. § 24, T. V, p. 309.

viennent pas du commerce qu'ils exerceront par eux-mêmes ou par leurs commis...... dit beginsel behoort ook te gelden ten aanzien van Consuls van die natiën, welke Frankrijk en Spanje gelijkstellen avec la nation la plus favorisée ou la plus amie; hetgeen ten opzigte van Nederland geschied is bij het 9 en 11 art. van het tractaat tusschen Frankrijk en Nederland 25 Julij 1840 gesloten.

$ 15.

BESLUIT.

Wanneer wij de hiervoren vermelde verordeningen vergelijken met de bepalingen, welke vroeger in Nederland golden en tegenwoordig in andere Staten, met name in Frankrijk 1) bestaan, dan zien wij ons gedrongen twee hoofdaanmerkingen te maken, 1o. wat de vereischten betreft, in de personen die tot Consuls worden benoemd ; 2o. aangaande de regtspraak, hun toegekend.

A. Personen. Nationaliteit. Bij de keuze van Consuls, behoorde meer op nationaliteit te worden gelet, en wij

1) »>Toutes Nations commerçantes n'ont pas organisé cette belle institution. La France l'a fait, et son organisation Consulaire est incontestablement la plus complète de toutes, depuis la réforme que le Gouvernement à entreprise en 1833 et qu'il a successivement poursuivie." Rapport fait au nom de la commission sur le projet de loi sur la juridiction Consulaire à la Chambre des Representans en Belgique, par Mr. VEYDT (6 Mai 1851), p. 2.

stemmen volkomen in met het gevoel van BOREL, die geboorte of naturalisatie, als conditio sine qua non der aanstelling vordert. En bij eenige aandachtige beschouwing, springt zulks in het oog, kan de onderdaan van den Staat, waar hem het Consulaat door eene vreemde Mogendheid wordt opgedragen, wel met die onwankelbare onafhankelijkheid de pligten aan zijne betrekking verbonden, naar eisch vervullen?

Non, is de uitspraak van VATTEL, ses fontions exigent qu'il ne soit point sujet de l'État où il reside, car il

serait obligé d'en suivre les ordres en toutes choses, et n'aurait pas la liberté de faire les fonctions de sa charge."

Hierbij komt dat zeer dikwijls door soortgelijke benoeming, waar men de nationaliteit voorbij ziet, in de onbekendheid der taal een groot struikelblok ligt voor de rigtige en onbelemmerde behartiging der belangen van kooplieden en zeevarenden. Een tweede en nog gewigtiger bezwaar is het volgende. Zal de Consul die den voorgeschreven eed van getrouwheid gedaan heeft, zoo het welzijn of de belangen der vreemde Mogendheid, van welke hij zijne commissie heeft ontvangen, mogten strijden met die van zijn Vaderland, in dien twijfel onwrikbaar daaraan getrouw kunnen blijven, en loopt het hem aanvertrouwde niet groot gevaar aan nationalen trots, naijver of andere inzigten te worden opgeofferd ?

De opdragt van zoodanigen post, immers zooverre Con

suls-Generaal en Consuls betreft, moest ter afsnijding van zulke bezwaren, alleen aan Nederlanders geschieden.

Eene andere vraag is, mag de Consul-Generaal of Consul handel drijven?

In Frankrijk, waar deze ambtenaren alle bezoldigd worden, is zulks bij art. 34 der Ordonnantie van 1833 uitdrukkelijk verboden 1).

D

In de Vereenigde Staten van Noord-Amerika, is in de reglementen voor de Consuls als beginsel aangenomen, liefst geene handelaren tot deze betrekking te roepen. De Secretaris van Staat der Republiek zeide op het congres van 1833, naar luid van eene daarvan medegedeelde vertaling 2), » Je ne puis m'empêcher d'exprimer l'opinion que les Consuls, comme tout autre officier de l'État, devraient être rétribués par des salaires suffisants, mais qu'on devrait leur prohiber le commerce. Ils sont aujourd'hui des marchandscommissionaires désireux comme les autres marchands, d'accroître leurs affaires et d'obtenir des consignations; le plus souvent la place n'est ambitionnée que pour l'influence qu'elle procure, afin d'étendre les affaires commerciales du

1) Ordonnance du roi 20 Août et 11 Sept. 1833 sur le personnel des Consulats, T. V. Zie Collection des Lois de Duvergier, T. XXXIII, p. 332 sq. Zie ook art. 20, Tit. 1, der hierboven aangehaalde Belg. wet: »Les Consuls, qui reçoivent un traitement de l'État ne peu

vent faire aucun commerce ou être directement où indirectement intéressés dans aucune entreprise commerciale," p. 31.

2) RIBEIRO et BARRETO, t. a. p. p. 174, D. I, p. 187-193.

Consul. Sinon les vice-Consuls, les Consuls au moins doivent être salariés; le paiement des salaires devrait donc être accompagné de la défense d'avoir un intérêt quelconque dans le commerce.

Ten einde de voorgestelde vraag met grondige kennis van zaken te kunnen beantwoorden, benoemde men den 26 Junij 1835 in het Engelsche Parlement eene Commissie, tot welke Lord PALMERSTON, HESKETH FLEETWOOD, JOHN PONSONBY, enz., in het geheel 25 leden, behoorden; den 10 Augustus daaraan volgende, na ingewonnen advies der voornaamste Consuls, welke zich eenparig tegen de benoeming van handeldrijvenden verklaarden, werd het vroeger stelsel van 1825 verlaten en eene verbodsbepaling, uitvloeisel van eene rijpe ervaring, in Groot-Brittannië ingevoerd. Dien ten gevolge is echter ook daar, maar vooral in Frankrijk, een maatregel genomen, welke tot de verbetering en ontwikkeling der instelling zelve aanmerkelijk moet bijdragen, namelijk, de opleiding van zoogenaamde élèves-Consuls 1), gekozen uit zoons en kleinzonen van Consuls, den leeftijd van 20 tot 25 jaren bereikt hebbende en licentiaten in de regten: »Toutes ces dispositions sont très-sages en tout pays, zeggen RIBEIRO en BARRETO,.. mais malheu

.....

reusement le manque des moyens a trop reduit les employés qui servent même gratuitement ou bien, sont peu et mal

1) Zie Ordonnance hierboven vermeld, T. II.