כל

כ

» Հազար • նահլաթ լիցի ՚ի Թուի փրկչին ռադ » յամսեանն ՙոյեմբերի` ժգ: ւ այսմ` վճռոյա է վկայ Տեր Սարգիս ՙլ,որավանից եպիսկոպոմն. ե Սարդիա փակակալ սբ եկեղեցւոյս. եւ յիմ ազատաց » Հասան կարապետի որդն. եւ Որոտշահ լորաթուն Սիրանուերայ որդի. Հաստաաի կամածն լծ • » ծ շնորհաւոր արասցէ նբ ուխտիս: Դուսո են, ես Տասայինս՝ իմ ձեռագրով հաստատեցի զընծայս . արդ՝ որ յետ եմ` յիմ` զածական եւ ռ ռանց, կամ յայլ իշխողաց զեը Հոդիս գրկել խոր չիցի, եւ զեը յոյն խափանել, եւ զմեղս սահմա »նեան բալել ջանասցէ, յերեք հարիւր տան » եւ ութն Հայպտացն նզովեալ եղիցի. ի մահ եւ ՛ի կեանս՝ կտրեցեալ եւ ջնջեցեալ լիցի ՛ի կենաց » յայացանէ եւ ՚ի Հանդերձելումն. ամն, եւ եղիցի : » իսկ Սմբատայ հայազիր լեալ տանն ազն, խորհի ընդ այլ իշխանացն, եւ տան սալանանել ի ծովամիջի զգ անցան Հրամանաւ Հուլաւու ղանին. եւ ինքն իշխէր ամ իշխանութեց ադին: Տայ

ככ

զդուստր նորա զոշաքն ՛ի կնութի մեծ օջային՝ Սահիպ դիճանն • որ ուներ ՚ի բռին զամ՝ Ես տէրու թե պաղանին • որ ասի լինիլ ըստ եծ- դաւթարի դիանին Համարս՝ Հալիւը եւ յիսուն դումանի. եւ մի դումանն, մի բիւր է : ւ նա էր դիւանագլուխ եւ վերակացու ամն. եւ էր այս յամի ան ռմկթ:

Րայց մեծ- եւ բարեպաշտ արքայն աշխարհակալ՝ յոյմն եւ ակնկալութի րիստոնեից Հուլաւու ղանն Ոռանի յամի են ռեդ ընդ նմն եւ ամնօրհնեալ Տօղուզ աթուն՝ կին նը . որք դեղակուր եղեն ՚ի բազմահնար Սահիպ օջայեն։ { եւ գետ էր ոչինչ էին ընդհատ` բարեսլաշտութբ քան զկոստ

ככ

seigneur Sarkis, évêque de Noravank'h; Sarkis, gardien de » la sainte église de Dathev; et parmi les nobles mes vassaux, » Hasan, fils de Garabied, et Orodschah-Lorathorhn, fils de » Mirannover. Qu'elle soit confirmée par la volonté de Dieu ! » que ses grâces soient sur cette sainte église! Avec l'espérance » de Dieu, moi Darsaïdj j'ai revêtu cette donation de ma signature. Que celui de mes successeurs, soit fils, ou petit. » fils, ou quelqu'autre prince, qui pensera nuire à mon ame » en détruisant mon espoir et en abrogeant ma détermina» tion, soit excommunié par trois cent dix-huit prélats (24); qu'il soit malheureux après sa mort et pendant sa vie, et » qu'il soit tourmenté dans cette vie et pendant l'éternité! » Amen, que tout soit ainsi. »

כל

כל

Cependant Sempad, qui étoit le père d'adoption de la fa-mille d'Avak, prit conseil des autres princes; puis, par l'ordre d'Houlagou, il fit précipiter dans la mer, Kontsa femme d'Avak, et il gouverna lui-même sa souveraineté (25). Khoschak'h, fille d'Avak, fut donnée en mariage au grand Khodjah-SahibDiwan (26), qui avoit le gouvernement de tous les pays soumis à Abaka-khan (27). On dit que ce personnage, selon le grand registre du divan, avoit cent cinquante toumans de bien, et un touman (28) vaut dix mille pièces d'or. En l'an 1269, il étoit chef du divan et administrateur de tout l'empire.

Le grand et pieux roi, le maître du monde, l'espoir et l'attente des Chrétiens, Houlagou-khan, mourut en l'an 1264 (29), il fut bientôt suivi de sa respectable épouse Doghouz-Khathoun (30). Ils furent tous deux empoisonnés par l'artificieux Sahib-Khodjah (31). Le seigneur sait qu'ils n'étoient guère infé rieurs en bienfaisance à Constantin et à sa mère Hélène. Leur

KA

տանդիանոս՝ եւ զմայրն իւր Հեղինէ. որք թագա որեցին ամս ութ: Եւ ապա նստաւ ՚ի տեղի նո որդին իւր պաղանն. այս էզօր` եւ բարի, եւ խա ղաղարար . եւ սա էր սիրօղ րիստոնեից: վարեալ զղանութի. բարեյաղթ յաջողմամբ ամ` տան եւ ութ. եւ մեռանի ՚ի դաել ոմանց ՚ի Համիան քա ղաքի ՛ի ռմձբ• Թուի փրկչին :

.

Րայց Սմբատ անզաւակ գոլով` առեալ զմի յորդ ւոց եղբօլն Տարսայիճին, եւ որդիացուցեալ ինքեան. տայ յուսումն գրոց եւ ՚ի ՀրաՀանգս քաՀանայութե: ւ ինքն յետ բազում աշխարհաշինութեց՝ եւ վա նորեից` եւ եկեղեցեաց, եւ մեծամեծ երեւելի գործ-ոց, որ էանց ընդ ամ նախնիս իւր • գնաց ՚ի մեծ- դիճանն արքունի առ Արղուն եւ ՍաՀիպն ՚ի դավրէժ ( ա Հաստան՝ եւ անդ ՀիÅանդացաք ի Հիւանդութի մեծ-, որ եւ Դռան իսկ: Էւ տուեալ զամ իշխաԽութի իւր եղբօրն իւրում` Տարսային, Հանէ զնա Արղունին եւ Սահիպին. եւ ինքն փոխի ի կարդա Հրեշտակաց, Որձ գոլով նմն երանելի սք րաբունին (ալուէ. վարեալ զիշխանութի մեծաշուք պատու ով եւ երեւելի րառօք աս՝ քսան: ւ եկեալ ամ Ռծ-ամեծ-ացն լացին՝ վնա, եւ մեծ-ապէս պատուով զարդարեցին զդագաղա արքայակերպ ճոխութբ եւ այնալէս բազմականօք խաչիւք վառելովք` եւ ջահիւք՝ մուՌեղինօք՝ եւ պաշտամամբք` մեծաձայն բազմութբ քահանայից , զարմացուցանելով զաշխատ րհագումար մայրաքաղաքն, Հանլն Հանդիսիւ ընդ դուռն նը, եւ բերեալ ՛ի Հայրենի դամբարանն սք ուխտն յորավանից եւ աշխարհախումբ Հանդիսի եդին ի տապանի ընդ Հարս իւր: ակ յամի տեառն մագ. վս որոյ շինէ եղբայրն իւր Տարսայիճն նմա

règne fut de huit ans. Après eux, leur fils Abaka-khan monta sur le trône; c'étoit un homme vaillant, bon, pacifique et qui aimoit les Chrétiens. Après avoir régné glorieusement et heureusement pendant l'espace de dix-huit ans, il mourut aussi par la perfidie de quelqu'un des siens, dans la ville de Hamian, en l'an 1282 (32).

Comme Sempad n'avoit point d'enfans, il prit un des fils de son frère Darsaïdj, l'adopta, lui fit donner une éducation libérale et le destina au sacerdoce (33). Après avoir fait construire un grand nombre d'édifices, d'églises et de monastères, et s'être illustré par de belles actions qui surpassoient toutes celles de ses ancêtres, il se rendit à la cour (34) à TavrejSchahasdan, auprès d'Arghoun (35) et de Sahib-Diwan (36); il y fut attaqué d'une grande maladie, et il y mourut. Il céda sa souveraineté toute entière à son frère Darsaïdj, avec l'autorisation d'Arghoun et de Sahib-Diwan; puis il s'en alla parmi les chœurs des anges. Il avoit alors auprès de lui le bienheureux docteur Schalové (37). Sempad avoit gouverné sa principauté pendant vingt ans (38) avec beaucoup d'honneur et de gloire. Tous les grands vinrent le chercher en versant des larmes et on orna son cercueil avec une pompe vraiment royale. Tout le peuple de la capitale fut étonné de la grande quantité de coussins, de croix, de cierges, de flambeaux et de torches que l'on porta à son service, aussi - bien que du grand nombre de prêtres qui chantoient et qui récitoient des prières. On le fit sortir en cérémonie de son palais, et on le porta dans la sépulture de sa famille, à Noravank'h, où, en présence d'un grand concours de peuple, on le déposa auprès de ses ancêtres. En l'an 1273, Darsaïdj fit construire un tombeau pour son frère, avec une église qu'il dédia à

..

զաուն տապանի՝ եւ եկեղեցի յանուն յ Գրիգորի եւ անդ փոխէ ՚ի Հանգիստ զեղբայրն իւր զՍմբատ Որոյ փեն յոյմն Հասարակաց նորՀեսցէ զՀանգիսա եւ զողորմութի. եւ մաքրեսցէ զամ աղտեզութի որդւոյ նորին, եւ կարգեսցէ ընդ սբ եւ փառաւորեալ իշխանացն Հայոց: Էս յիշատակնը օրհնութբ եղիցի: Րայց լուր՝ թէ զորպիսի երախտիս գործեաց ազդս իւր սա այս Սմբատս: ր թագաՀորութի վրաց առ կնոջ միում` Ռուսուդան անուն. եւ էր Դաւիթ անուն որդի մի | աշայի՝ ( որդւոյ Սասլա նայ՝ այն ամասայ՝ դստեր Թագաւորին վրաց Դեորգի. ) ղոր բազում հնարիւք ջանայր ու սուդանն այն կործանել վնա : րբեմն դներ ի Թափուտ եւ ծովասոյզ առներ, եւ երբեմն տայր ցիշխանն սպանանել եւ նոքա ՚ի գետնափոր յարկի պահէին: Իրբեմն վարէր ՛ի Հեռաւոր աշխարհ, զի անդ կորուսցեն եւ յամն զերծեալ լինէր խնա մօքն ածյ: լւ երթեալ փախստեայ առ մեծ ար քայն Սանկու ղան, դառնայր ինմանէ, եւ եկեալ՝ թագաւորեր յիւրում` աշխարհն. եւ գտանէր սատա կեալ զիուսուդան նաեւ առնու իւր կին զյոյանդն ՙՎախիջեւանու զսուկանն : լռեալ էր զմիւս կին՝ զԳոնցայն. եւ ուներ ՚ինմանէ զղանակ մի` կենալէ անուն: Եւ Սմբատ ամ Հաճատարմութբ Հպա տակէր նմա, եւ բազում մեծամեծ- երախտիս ցու ցանէր նմա առաջի Հուլաւու ղանին, եւ առաջի մեծ-ամեծ-ացն, եւս առաւել ի մեծ- դրան:

այնքան սիրեաց զնա Դաւիթ Թադաոն, մինչ ղի հաճասար գլխոյ իւրոյ տեսանէր: - զիոքրիկ տղայն Դեմետրէ դներ ՚ի ձեռս նը, եւ տայր նմա ուդին. եւ }մբատ զբազում Թչնամիս Թագա‘որութն