սիսային, չորս կղզիք Հանդեպ ուրիտանեաց՝ եւ մի նեղուցն, որ կոչի Սեպտէ, այսինքն եօթնեակ քանզի alogue franiu nest mjume of unbnenjoy na almurul ելանէ յՈվկիանոսէ, եւ ծնանի զՅունաց ծովն. որոյ յարեւմտից կղզի կայ այլ մի եւս: Իսկ Ովկիանոս եր թեալ ընդ Հիւսիսի, եւ դարձեալ ընդ- արեւելս, առնե երկուս կղզիս մեծամեծս, որք կոչին բրիտանաց eng sp', muntu dural, nany funutultu utu ծանօթ երկիր Համարեալ է . եւ կղզի մի այլ` որ Սեւան– դիա անուանի, յորում դութք լեալք են. եւ քան quge bagon use wwwge RF zhuj, k ոչ Հասեալ է ոտն մարդոյ, վամն այնորիկ կոչի անծանօթ ծով: Ստանեն եւ գետք քսան եւ մի յարեւմտէ յՈվկիանոս:

իսկ երեք ծ-ովք` որովք երկիր շուրջ է: ռաջին ծով` Հնդկայինն, որ կոչի կարմիր ծով`, յորմէ ծոցոյ ելանեն Պարսից, եւ լրաբացւոց ծ-ովք. եւ սահմանի

Երկրորդ ծով Յունաց՝, որ ծնանի յՈվկիանոսի, եւ լայնացեալ ձգի մինչեւ յԱսորիս: Էւ սահմանի յար– եւելից սորօք,եւիիւնիկեցւովք իսկ յարեւելից Հարա աճոյ Հրէաստանի“ մինչեւ յ գիպտոս. իսկ յարեւելից հիւսիսոյ միջերկրօք մինչեւ ցաղկեդոն՝, յորմէ ծոցոյ ելանէ Պոնտոսի ծով. իսկ ՚ի Հիւսիսոյ, Էճրոmhue Mingle gluml.tul'h Surueryl lhrbut Mugle ցնոխ Սեպտէ :

Երրորդ ծ-ով վ ոկանի՝, որ կոչի կասբից ծով. եւ ձգի երկայնութինը ՚ի բերանոյ Երասխայ, եւ կուր գետոյ, մինչեւ մուտս օղիւտեայ գետոյ: ւսահ

du nord, encore quatre qui sont en face de la Mauritanie (21) et du détroit qu'on appelle Sebdé [Septem], c'est-à-dire, sept, parce qu'il a sept milles de largeur (22). Il vient de l'océan comme un fleuve, et donne naissance à la mer Grecque ; il a aussi une île située du côté de l'occident. L'océan, en s'avançant vers le nord et en s'inclinant vers l'orient, forme deux îles très-grandes, qu'on appelle Britanniques, et la grande île de Thulé, dont la moitié est regardée comme appartenant à la terre inconnue. L'océan forme encore l'île de Scandia, dans laquelle les Goths habitèrent. Jamais on n'a entrepris de navigation au-delà de ces îles, et aucun homme ne s'est avancé dans cette mer aussi on l'appelle la mer inconnue. Vingt-un fleuves se jettent dans l'océan, du côté de l'occident.

Voici maintenant les trois mers qui environnent la terre (23). La première est la mer de l'Inde, qu'on appelle mer Rouge, qui donne naissance aux golfes Arabique et Persique. Du côté du midi, elle est bornée par la terre inconnue et inhabitable; à l'orient, elle l'est par le pays des Sina; au nord, par l'Inde, la Perse et l'Arabie; et enfin, à l'occident, par l'Égypte et par P'Éthiopie.

La seconde mer est la mer Grecque : elle vient de l'océan, et se prolonge jusqu'à la Syrie. Elle est bornée, à l'orient, par la Syrie et la Phénicie; au sud-est, par la Judée et l'Égypte ; au nord-est, par la région méditerranée (l'Asie mineure) (24), jusqu'à Chalcédoine, d'où sort un golfe, qui est la mer de Pont. La mer Grecque est encore bornée au nord par l'Europe jusqu'à Sebdé, et au midi elle l'est par la Libye jusqu'au même lieu.

La troisième mer est celle d'Hyrcanie, qu'on appelle aussi mer Caspienne, qui s'étend en longueur depuis l'embouchure de l'Araxes et du Cyrus jusqu'à l'entrée du fleuve Polyti

մանի յարեւմտից Հայօք. իսկ յարեւմտից Հիւսիսոյ Աղուանիւք՝ 14 Սասքթօք. իսկ յարե ելից Հիւսիսոյ, Սկիւթացւովք. իսկ յարեւ ելից, ազգան,որ կոչի լր իականք մբոստակէք • իսկ յարեւելից Հարաւոյ , ] ոկան աշխարՀաւն • իսկ ՚ ի Հարաւոյ |արօք՝, Գելօք, եւ Դելմօք, եւ կասբիք, մինչեւ ՚ի մուտս րասխայ :

ՙլ,ոյնպս եւ զերկիր բաժանեալ յերիս, յ րոպիայ, ՛ի 1 իբիայ, եւ յԱսիայ. եւ ունի զարեւմտական Հի սիսային կողմանէ ւրոպիա, մինչեւ ՚ի Տօնաւիս գետ: Եւ զարեւմտական Հարաձայնով կողմամբ, | իբիա, մինչեւ ցկարմիը ծով: իսկ այսոցիկ սաՀմանաց յան րեւելակողմ, զհիւսիս, եւ զչարաւ զմեջ, Ասիա ունի, մինչեւ ցանծանօթ երկիր վս որոյ մեծ-ագոյն է քան զայլ Հատուածսդ: իսկ միջոց ի բնակուի մարդկան Պտղոմեոս զԵրջանիկն զլրաբիա ասէ > բայց ես ոչ Հաճատամ, քանզի՝ ա‘ետարանն զԵրջանիկն րաբիա ծագս երկրի կոչէ, ուստի եկն դշխոյն հարաւոյ: Րայց մեջ լսի՝, որ զմիաչափ հեռակացութիւն ունի ՛ի ծայրիցն, եւ յեզերացն : Էւ այն է լիէմ, որում եւ ածայինք գիրք վկայեն, թեպետ, զչափուցն Պտղո մեայ, երկայնատարած յարեւելս կոյս: Այլ զերկուս չափս ՚ի մի դնելով նկարագրեսցուք այսալէս. եւ Հա րաւայինն ութ աւելի գայ քան զհիւսիսայինն ըստ Պտղոմական չափուն, զոր երկու ՚ի մի եդեալ, կեր պադրեսցուք զերկայնութիւն չափուցն, ութսուն ամբողջ պաՀեսցուք, վամն զինեղ է: իս զֆարիւն կրկնեսցուք, լինի յիսուն,եւ ախպէսնմանագրեսցուք՝ նոյնգունակ եւ ըստ Հարաւոյ յայրեցական գօտեաւն, կրկնեսցուք զութն ՛ի չորս . եւ բերէ ստուգապէս զնմանուի պտղոմական երկրադրութեն : լւ այդ

metus (25). Les Arméniens occupent la côte occidentale : celle qui est au nord-ouest est habitée par les Albaniens et les Massagètes; celle du nord-est l'est par les Scythes: à l'orient, sont les peuples nommés Ariagan Amposdagek'h (26); l'Hyrcanie est au sud-est; enfin, au midi, sont les Mèdes, les Gèles (27), les Dilémites et les Caspiens, qui s'étendent jusqu'à L'embouchure de l'Araxes.

La terre est également divisée en trois parties, l'Europe, la Libye et l'Asie. L'Europe est au nord-ouest, et elle s'étend jusqu'au Tanaïs; au sud-ouest est la Libye, qui s'étend jusqu'à la mer Rouge. Tout ce qui est à l'orient, soit du côté du nord, soit du côté du midi, appartient à l'Asie, jusqu'à la terre inconnue ; et c'est à cause de cela que l'Asie est plus grande que les autres parties du monde. Selon Ptolémée, l'Arabie heureuse est au milieu de la terre habitable (28); mais je ne puis partager cette opinion, parce que l'Évangile qui dit que c'est de ce pays que vint la reine du midi, le place à l'extrémité du monde. On doit appeler vraiment le milieu, un lieu placé à une égale distance de toutes les extrémités : c'est ce qui convient à Jérusalem, comme l'attestent les saintes écritures, quoique les mesures de Ptolémée la mettent un peu trop vers l'orient. Cependant, en joignant ensemble deux mesures, nous avons opéré de façon que, quoique l'espace placé par Ptolémée au midi soit de huit degrés plus grand que celui qui est au nord, il en résulte que nous conservons intacts les quatre-vingts degrés, parce que ce nombre est d'obligation. Nous avons divisé ensuite cent par cinquante, et nous avons mesuré en conséquence. Nous avons fait la même chose pour la partie de la zone torride, au midi de l'équateur : nous avons divisé huit par quatre, de manière que la géographie de Ptolémée est imitée avec exactitude (29). Après avoir parlé

որովհետեւ բովանդակեցաք զՀասարակախօսու Թիդ, այսուհետեւ սկսցուք պատմել զօ առանձինն, ըստ գրից տեղագրութեանցն |ապայ Աղեքսանդրացւոյ, սկիզն արարեալ յարեւմտէ յՈվկիանոսէ, . ՛ի Սպանիոյ :

Աստանօր աշխար: Եւրօպիոյ :

Սպանիա՝ է երեք անկիւնի իմն ձեւով, կալով ՚ի Ոջ ծովուց, որպէս կղզի: Սահմանի յարեւմտից, եւ Հիւսիսոյ, Ովկիանոսիճ . իսկ յարն ելից, Պիւռենե լե րամբ. իսկ 'ի Հարաւոյ, ունաց ծովուն : ւբաժա նի նա յերիս Յս փոքունս, որք ունին գաւառս բան զումս, եւ քաղաքս, զորս անուամբ յիշատակել աշ– խատութի անշահ Համարեցաք եւ ոչ միայն զգա Հառս , եւ զքաղաքս, այլ եւ խորՀեցաք միայն գրել զլերինս անուանիս՝, եւ զգետս հզօրս՝, եւ զքաղաքս Հոյակապս , եւ եթե այլ ինչ նշանաւոր իցէ, թողլով ՛ի բաց զիս, եւ զչափս , եւ զմանրամամնաբար պատմութիւնն :

Բրիտանացւոց է՝ որք են երկու կղզիք, ՚ի Հիւսի սայնոյ Ովկիանոսի ՚ի վերոյ կողմանե Սպանիոյ : ռ անուն արեւմտեան կղզւոյն, Հիբառնիա եւ է րեհատաձեւ ճղճկէն՝, որում` գետք հզօրք տամն եւ վեց՝, եւ ազգք բազումք: իսկ անուն արեւելեայն կղզ– ւոյ՝, Ալբիոն, որ է մեծ քան վնա՝, եւ է զըկաձեւ բազմաճիւղ . յորում գետք հզօրք քսան եւ Հինգ, ե յոյժ մեծածառք անտառք եւ շուրջ զկղզեաւն մա– նունք կղզիք քառասուն եւ հինգ, եւ թուղիս մեծ կղզի :

Գաղղիա յարեւելից կալով Սպանիոյ: -սաՀմանի ՛ի Հիւսիսոյ , եւ յանմտից, Ովկիանոսիւ իսկ ի Հար