se précipitent à travers des rochers, des précipices et des lieux extrêmement difficiles, et enfin se jettent dans la mer inmense qui est la source de toutes les mers, et qui environne les quatre côtés du Monde. Telle est la totalité des quarante-deux fleuves qui sortent de la mer, et des quatre autres qui sortent du Paradis pour environner le Monde, et qui rentrent de nouveau dans le sein de leur mère, qui est la mer universelle. ՀԽԱՐՀԱՑՈՅՑ ՎԱՐԴԱՆԱՅ ՎԱՐԴԱՊԵՏԻՆ։ “լ,ախ քան զամ խնդրեսցուք զեղեալսս, ղին եւ ասա զի նմանէ եղեալսս, զի թէպէտ արարածք պատ Ճառք լինին գիտութե արարչին ըստ Պաւղոսի, թէ աներեւոյթքնը ՚ի սկզբանէ արարածովքս յիմացեալ Ճանաչի . . ըստ դաւթի, թէ երկինք պատմեն զիառս այ : Այլ առանց գիտութե արարչին անօգուտ է գիտութի սց, զի երբ արարածովքս Ճանաչեն զարարիչն , յայնժամ` կարի գեղեցիկ է քննութի գոյիցս : Արդ` ինքն ած- անպատճառ է, եւ ինքն է բնութբ բարի չ, եւ միայն, իմաստուն, Հայր է եւ որդի եւ սբ Հոգի. Հայր ծնօղ, որդի ծնունդ, եւ սբ Հոգին բղխումն ի Հօրէ անսկզբնաբար• մի բնութի է, երից անձանցն , անձամբ եւ անուամբ յատկացեալ են, եւ էութբ միացեալ՝ զուգափառ եւ Համապատիւ, մի ածութի եւ մի թագաւորութի : Ոչ կամեցաւ ինքն միայն վայելել զիւր առատ բարին, այլ շարժեալ սիրով յիւր բարի կամացն եւ գոյացոյց զարարածս, զիմանալիքն եւ զզգալիքն, եւ ինքն միայն է անեղ, եւ յետ նը ամ եղականք են : ՙլ,ախ խորանն անմատոյց ուր կայ աթոռ եծու GÉOGRAPHIE DU VARTABIED VARTAN (1). Nous nous occuperons d'abord de tout ce qui existe, de celui qui est et de ce qui a été créé par lui, parce que les créatures sont susceptibles de connoître le Créateur, et que, selon S. Paul (I ad Rom. cap. 1, v. 20), les qualités invisibles de Dieu sont connues des créatures depuis la création du monde, et que, selon David, les cieux racontent la gloire de Dieu. Mais sans la connoissance du Créateur, celle de ces objets est inutile; car ce n'est que quand les créatures connoissent le Créateur, qu'il est beau de rechercher l'essence des choses. Dieu lui-même est sans cause. Par sa nature il est bon, unique, intelligent, père, fils et saint-esprit. Père, il a engendré; fils, il est engendré; saint-esprit, il est une émanation du père sans commencement. Ces trois personnes sont une seule existence: différentes par l'esprit et par le nom, uniques par l'essence, égales en honneur et en gloire, ce n'est qu'une Divinité et qu'une puissance. Dieu n'a voulu dominer que par l'abondance de ses bienfaits : c'est par sa bienveillance qu'il a créé les êtres intellectuels et doués de sensibilité. Lui seul est incréé; tout ce qui est après lui est créé. « D'abord est le tabernacle impénétrable où est le trône de թեն, որ ՛ի վեր է քան զամ` էութի . եւ ոչ ոք կարէ յեղական արարած-ոցս ի մտանել, կամ` տեսանել ՛ի խորանն այն, այլ ինքն միայն կայ սք երրորդութի բնակեալ 'ի լոյս անմատոյց : ;ւ յետնը Հրեշտակաց կայանք. նախ` աթոռոց դասքն եւ քելտվբէիցն եւ սերովբեիցն, որ Հանապազ կան ՚ի փառաբանուի այ. զի տեսանեն զիառք ածութեն, եւ կապեալ են ՚ի սեր նը , եւ ոչ կամին Հեռանալ ՚ի նմանէ, եւ ոչ տեղական Հաստատումն, այլ կալմամբ եւ սիրով. զի անմարմին քնութե տեղի ոչասի,այլ տեղիք էնց, կամյն եւ սէրն, եւ զիւր կամին անդ լինին. եւ այս երե ք դասս տեղե աճեւ փառօք մի են : լւ յետնց, տերութեց, զօրու թեց, եւ իշխանութեց դասքն միջին քահանայապետ -թիք: ւյետսց, պետաց, Հրեշտակաց եւ հրեչտի ակապետաց դասքն,վերջին քահանայապետութիք. այս վեց դասքս զանազանին տեղօք եւ փառօք, եւ ոպ մարդիկք ամենեքեան մի են բնութբ, այլ փառօք զանազանին. զի ոն թգր է, եւ ոմն իշխան, եւ ոմն քաղաքապետ, եւ այն ըստ կարգի: ւ է կայանք նց, լուսեղէն երկինքն, որ Հաստատուն կան եւ անշ շարժ : Եւ ապա ջրեղէն կաման Հաստատեալ բանիս արարչին, եւ նա շարժի անդադար ըստ նմա նութե անուի, եւ կոչի սա առաջին շարժուն : ւ Ե յետ ը Հաստատութե երկինքն, որ ունի անթի յաստեղս, եւ գնդաձեւ շարժի ոպ զքար ձիթաղացին : եւ ւ՚ի վը երկու բեւեռան աստեղացն, եւ ՚ի իդ ժամ մի անգամ շրջին եւ ոչ նման ջրեղէն կամարին : յետ սց եօթն մոլորականաց գօտին, որ իւրաքանչիւր ոք ՛ի նոցանէ ունի մի մոլորակ որ վերին է . Էըւակն, ] ումնթագն, Հրատն, լրեգակն, | ուսա բելն, որ է լրուսեակն, փայլածուն, եւ լ ուսինն , 4 եւ լ la Divinité, qui est au-dessus de tout ce qui existe. Aucun être créé ne peut entrer ni même voir dans ce tabernacle : la Sainte-Trinité seule 'y habite dans une lumière inaccessible. Après sont les demeures des anges d'abord sont les ordres des séraphins, des chérubins et des trônes, perpétuellement occupés de glorifier Dieu. Ils voient la gloire de la Divinité, ils lui sont enchaînés par l'amour et ils ne veulent pas s'en éloigner : ce n'est pas par stabilité, mais par attachement et par amour. Comme ils sont incorporels, on ne peut pas dire qu'ils sont dans un lieu; mais les desirs et l'amour sont comme leurs lieux, et c'est parce qu'ils le veulent qu'ils sont là. Ces trois ordres n'en font qu'un par le rang et la gloire. Après eux sont les dominations, les vertus et les puissances, qui forment les hiérarchies moyennes. Enfin, après ceux-ci sont les principautés, les anges et les archanges, qui forment les dernières hiérarchies. Ces six ordres ont des places et des degrés de gloire différens, de même que les hommes, tous d'une même nature, sont de divers rangs, que l'un est roi tandis qu'un autre est prince, chef de ville, et ainsi de suite. Les cieux lumineux, fixes et sans mouvement, sont leur demeure. Ensuite est une ceinture aqueuse, placée par la volonté du Créateur, qui est toujours en mouvement, et qui, pour cette raison, est connue sous le nom de premier mobile. Après cela, on rencontre les cieux du firmament, où se trouvent une grande quantité d'astres qui se meuvent circulairement comme la meule qui écrase des olives. Au-dessus sont les deux pôles des astres qui tournent entièrement en vingt-quatre heures, et ne sont pas semblables à la ceinture aqueuse. Ensuite est la zone des sept planètes, placées l'une au-dessus de l'autre. On les nomme Erévag, Lousnthak, Hrad, Arekagn, Lousaper ou Arouséag, P'haïladzoun et Lousin (2), qui est la plus basse |