{ետ այար մեռանի անե ծերացեալ ածուրբք, եւ առնու զտէրութի նը, որդին իւր Սմբատ:

Եւ ծանիր զի սք խնամութեամբ խառնեալ էին ընդ թագաւորին վրաց, եւ ընդ թագաւորին Հայոց կորիկեանց՝ որք էին Րագրատունիք. եւ վամն այնը պատճառի առին ՚ի նոցանէ զՐագրատունի անո Հանմն • այսինքն , զՍմբատ, եւ զանն՝ որ է հովհաննես: Րայց զ] իպարիան. եւ զլիկում, եւ զոյրթեն ունին ՚ի Հին նախնեացն, որք ՛ի ձենացն եկին: ՙլյաեւ զայլ սնուանմն առին ՛ի վրաց : Դարձեալ առնու միւս անէ՝ որդին Աբուլեթի եւ զԴմանիս: Եւ յետ բազում` յաջողութեց եւ ծամեծ քաջութեց մեռանի Դեմետրէ թագաւոն վրաց, յամի տեառն՝ ռճծը. առնու զթագաւորու թին Դաւիթ որդի նորին. նման Հօրն՝ այր Հզօր եւ իմաստուն, եւ կեցեալ ամս բ. եւ սա մեռանի: եւ : |այց ի ժամ` վախճանին, կոչէ զկաթուղիկոն եւ զմեծամեծ դետեպուլմն. կոչէ զեղբայր իւր զկե որգէ , նաեւ զփոքրիկ տղայն իւր զԴէնայն, եւ դնէ առաջի իւր զաճագ խաչն, եւ զփրկական խան, եւ զա‘ետարանն, եւ ասէ. « Ո՛վ մեծ-ամեծ- քդ վրաց, » դուք ինքնին քաջ գիտէք թէ որպէս ջանաց Հայլն » իմ ի վը ձեր եւ կրկին նորոգեաց զթագաւո, » րութիս զայս եւ ի ժամ մահուան եծածեւ » ուխտիւ եւ գրով ինձ շնորհեաց զթագաորութիս. » եւ ես այժմ մերձ եմ ի վախճան, եւ իմ Դորգի եղբօրս ոչ գոյ՝ ոչինչ Հաշիւ եւ բան ընդ այսմ » աթոռւոյ : Արդ՝ որպէս Հայրն իմ ինձ շնորհեաց սեփՀական զայս աթոռ արքայութեսն` նմանատ պէս եւ ես խմում զաճակիս Դենայիս շնորհեմ` » ձեր ամՈնեցուն վկայութբն: Եւ դու Գեորգե (18)

כל

ככ

ככ

en

en âge, et son fils Sempad lui succéda dans sa souverai

neté.

Il est bon de savoir que les Orpélians étoient unis par les liens du sang avec le roi de Géorgie et avec celui des Arméniens de la famille Gorigéane, branche de celle des Pagratides c'est pour cette raison qu'ils ont pris des noms Pagratides, tels que ceux de Sempad, et d'Ivané ou Jean. Quant à ceux de Libarid, d'Éligoum et de Pouirthel, ils les tiennent de leurs ancêtres, venus du Djénasdan; pour les autres, ils les ont empruntés aux Géorgiens.

כל

Un autre Ivané, fils d'Apouleth, s'empara de Tmanis (14). Après un règne heureux et illustré par beaucoup de grandes actions, le roi Démétrius mourut en l'an 1158 de l'ère chrétienne (15). Son fils David lui succéda, et, comme lui, il se distingua par sa vaillance et sa sagesse; mais il mourut après avoir occupé le trône seulement pendant deux ans (16). A l'heure de sa mort, il fit appeler le patriarche et les grands de l'État; il manda aussi son frère George et son jeune fils nommé Temna; il fit mettre devant lui la grande croix (17), la croix du Sauveur, et l'évangile; puis il dit : <<< Nobles » Géorgiens, vous qui êtes distingués par votre vaillance » vous connoissez les travaux que mon père a soutenus pour » vous; vous savez qu'il a rétabli le royaume; vous savez » aussi qu'à l'instant de sa mort, il me céda la royauté par >> des actes authentiques : maintenant je suis près de mourir, >> et mon frère George n'a aucune espèce de droits au trône. » En conséquence, comme mon père m'a donné la puissance » souveraine, je la donne de même, en votre présence, à » mon fils Temna. Et toi, George, mon frère, contente-toi » de la portion d'héritage que mon père t'a laissée; et, jusqu'à >> ce que mon fils ait atteint l'âge où il pourra gouverner par Tome II.

F

եղբայր իմ՝, կաց ՛ի տեղի իմ, եւ արա զզօրապե » տութի աշխարհիս, եւ կեր զ քո բաժին ժառանգու

թի՝ զոր Հայր իմ ետ քեզ մինչեւ զարգասցի մա »նուկս իմ: » () այս ասացեալ` յառաջ կոչէ զիանէ որդին Սմբատայ ()րբէլեանց, եւ երդմնեցուցանէ վնա վան մանկանն պահել զուխտ անդարձին՝ ձեւ առեալ զձեռանէ մանկանն՝ եդ ՚ի ձեռն իճանեն, եւ յանձնեաց նմա: ՙաեւ զայլ դետեպումն՝ երդմնեցոյց զամՈնեսեան ոչ նենգել տղային. այլ ՛ի լնուլ Հասակին օծցեն վնա Թագաւոր: ()այս արարեալ վախճանի ինքն, եւ դնի ընդ հարս իւր ի եւ գելաթ: իւ յօրէ յայնմանէ յառաջ լիներ մանուկն ՚ի տան հանէի. մնանիւր, եւ զարզանայր :

լակ Դեորդէ յինքն յանկուցեալ զսիրտ մեծ-ամեծիշխանացն. եւ եւս զկաթուղիկոսն, կամէր թագա շ Հորել . բայց ոչ իշխէին յայտնել զխորհուրդն մե8-ին Սմբատայ ( )րբէլեանց եւ որդւոց նորին իսանեի եւ 1 նպաստի: Ապա յետ, ամսեսն միոջ Ժողովեցին զամենայն դէտէպուլ մեծ-ամեծ-ս ն աղատս առ Գէորդէ. ընդ որս գնաց եւ թանէ իւրայնովքն. որում` յայտնեալ գէորգէ զխորհուրդն՝ բազում ողոքանօք Հաճանեցոյց զնա, ասելով, « թէ 'ի լնուլ Հասակի եղբօրորդւոյն իմոյ, ոչ զըկեցից վնա. այլ ըստ » անդարձի եղբօրն իմում դնեմ զնա յաթոռ թագատրութես : » լամն որոյ ամենեցուն միաբանեալ՝ օծանեն զնա թագաւոր ի վերայ վրաց. որ եւ եր յաջողակ յամենայն գործս արիութեամբ. եւ յոյժ Հանճարեղ . եւ յաւուրս նորա եղեւ բազում ըն դարձակութիւն թագաւորութեան լ]րաց: լւ բա զում` պատերազմունս մղեաց իւրով անձամբն. ե ի ձեռն այրի եւ քաջ լասալարն՝ անէի դու

כל

» lui-même, remplis ma place et sois le général des armées » de la Géorgie. » Après ce discours, David adressa la parole à Ivané, fils de Sempad Orpélian, et le fit jurer de conserver avec soin le testament qu'il avoit fait en faveur de son fils: il prit ensuite ce jeune enfant dans ses bras, puis il le mit entre ceux d'Ivané pour le placer sous sa protection. Il s'adressa alors aux grands; il les conjura de ne jamais tromper son fils, mais de l'élever au trône aussitôt qu'il auroit l'âge convenable pour gouverner. David mourut après avoir prononcé ces dernières paroles: on l'enterra avec ses ancêtres à Kelath (19). Depuis ce jour, le jeune Temna habita la maison d'Ivané, où il étoit nourri et où il croissoit en âge.

Comme George vouloit régner, il s'attacha à gagner l'affection du patriarche et des nobles; cependant, malgré cela, ceux-ci n'osoient pas manifester. leur intention au grand Sempad Orpélian, ni à ses fils Ivané et Libarid. Enfin, au bout d'un mois, tous les grands du pays et les hommes libres se réunirent auprès de George: Ivané y vint aussi avec les siens. George lui fit alors connoître son dessein; et, en employant beaucoup de flatteries, il le fit consentir à ce qu'il vouloit. « C'est, lui disoit-il, en attendant que mon » neveu ait atteint l'âge nécessaire pour régner : je ne lui >> nuirai point; mais, au contraire, selon l'intention de mon » frère, je le placerai sur le trône. » Il fut en conséquence, d'un consentement unanime, sacré roi de Géorgie (20). Ce prince étoit très-prudent et en même temps très-vaillant : aussi, sous son règne, la Géorgie reçut un très-grand accroissement. George livra lui-même un grand nombre de combats; et son généralissime, le vaillant et courageux Ivané, fit trembler tous les pays des Persans et des Turks. L'an 1161,

ղացոյց զամենայն տուն Պալոկաց եւ Թուրքաց : Այս Գեորգե էառ զնի քաղաքն յամի տեառն ռկա (21) եւ զամ տունն ( իրակայ, եւ շնորՀեաց Ոչ վն իհանեի լիմիր Սպասալարին վրաց՝ որդւոյն Սմբատայ ()րբելեանց. եւ եղեւ այնուհետեւ այն եւս նմա Հայրենիք: Այս անէ միանգամ էչար զահի արմն ՚ի դուռն Անւոյ, որ եկեալ էր քաշ ռասուն Հազարօք ՛ի վերայ քաղաքին. զի թէպէտ գայ թագաւոլն Գէորգէ յօգնութիւն. այլ սա իսկ էր մղօղ մարտին. եւ միանգամ փախոյց զմեծ- թաշ բան էլտիկուզ՝ ՛ի դաշտն Գագայ, յաշխարհին Գուգարացւոց՝ որ եւ եկեալ էր Հարիւր հազարօք ՚ի վերայ գէորգէի, եւ կամէր կոտորել զվիրս ամե նայն եւ ըմբռնել զթագաւորն վրաց զգէորգէ: ( ղօրավան զայս մեծան Հնարիւք եւ արիական բաջութեամբ այնքան էի նեղ էարկ կանե, մոչ զի ՛ի գիշերի Օողն զվանս եւ զզէնս եւ զանհուն կարասիս իւրեանց, եւ զբեռնակիրս, եւ փախեան մազապուր: Րայց թէպէտ զայս ամնայն առնէր, եւ այլ բաղում երախտիս, եւ զգործ-ս մեծ-ամեծ-ս առ թագաւոլն • սակայն նա վերն երեսօք ՚ի ծած- փառս եւ ՚ի պատին բարձրացուցանէր վնա. ՛ի սրտիս միշտ կասկածէր ՚ի նմանէ վան տղային՝ որնմա յանձնեցաւ : ւ նղոեր զժամ դիպօղ դա ւել նմա ծածուկ - Հնարիւք, եւ ոչ գտաներ եւ գիտեր ի սրտիս ղայս եւս անէ: Ապա Հայն Սմբատ ծերացեալ աւուրբք Ո-ռնի, եւ դնի ընդ Հարս իւր, եւ ժառանգեն որդիք նորա զիշխանութիւն իւր խանե եւ ] իսլարի :

նակ ի թուի փրկչն ռէ եղեւ աղմուկ շփոթի * մջ ազատութեան վրայ, եւ բնաջինջ կորի