George prit la ville d'Ani (22) et toute la province de Schirag; puis il en fit don au grand prince (23) Ivané, fils de Sempad, dont, par la suite, elle fut le patrimoine. Celui-ci, avec le secours du roi, vainquit ensuite Schahi-Armen, qui étoit venu jusqu'aux portes d'Ani avec une armée de quarante mille guerriers (24). Comme il étoit un habile général, il mit en fuite une autre fois, dans la plaine de Gaga, dans la province de Koukarie, le grand atabek Eldigouz, qui étoit venu, avec cent mille combattans, pour détruire entièrement la Géorgie et pour prendre le roi George (25). Ivané le poussa avec beaucoup d'adresse et de courage dans un endroit resserré, où il le tint renfermé jusqu'à ce que ce prince s'enfuit presque seul pendant la nuit, abandonnant ses tentes, ses armes, avec une grande quantité de bagages et de bêtes de somme. Quoique Ivané eût fait toutes ces belles actions, et qu'il fût d'ailleurs connu par le grand nombre de ses bienfaits et par les importans services qu'il avoit rendus au roi George, malgré cela, ce prince, qui l'avoit élevé avec plaisir aux plus grands honneurs et à la plus grande gloire, avoit toujours intérieurement quelques soupçons sur lui, à cause du jeune enfant qui lui avoit été confié. Aussi cherchoit-il une occasion favorable pour le tromper secrètement; mais il ne pouvoit la trouver, parce qu'Ivané se doutoit de son dessein. Quelque temps après, Sempad Orpélian mourut dans un âge fort avancé on l'enterra avec ses ancêtres, et ses fils Ivané et Libarid héritèrent de sa souveraineté.

L'an 1177 (26) de J. C., la Géorgie fut agitée par de grands troubles, et la famille Orpéliane fut entièrement détruite (27).

ככ

ծ-անեցաĆ տունն ( )րբելեանց. զի ՛ի քսան եւ մի երորդ ամի թագաւորութեան Գէորգեի, եւ ՚ի լնուլ Հասակի երիտասարդութեան դենային, մինչ նս տեր լիանե եղբարքն եւ որդւովքն իւրովք յագա սակն կոչեցեալ Դարպասին. եւ խրախանային ի միասին : Դային առնա ՚ի մեծ-ա Ոծ դէտէպուլացն, զայր եւ Դենայն, եւ ասեին ընդ նմա, «Յիշեա ծանե զուխտն քո եւ զերդումն՝ զոր ելդուար թագաւորին Դաւթի, եւ մի ուխտազանց լինիր• ահա Հասեալ » է ժամ թագաւորեցուցանելոյ զմանուկս դեայ : Եւ Գէորգէ կայ նստեալ ՛ի սախատէ սակաւուք. » եւ մեք աՈնեքեան Հաստատուն եմք յերդմանն՝ » զոր երդուաք Հօր սր: » |պա ասէ իջանե « հաւ լիցի մեզ այդ, զի խորեսցուք սպանանել զօծեալ Թագաւոր. այլ վան երդմանն մեր եւ ն ուխտին » ըմբռնեսցուք զԴէորգէ, մինչեւ Թագաճորեցուցա»նեմք զՀայրդ եւ ապա առնումք ինմանէ զուխտ երդման եւ զձեռագիր, զի Հնազանդ կացցէ եղբօ » րորդւոյ իւրում. եւ արձակեսցուք զնա, զի կացցէ եւնստիցի յիւրում բաժնի ժառանգութե՝ զոր Հայր » իւր ետ նմա ւ զայս ասացեալ Հաւանեցան աՈնեքեան. եւ սկսան զօրս գումարել փութանակի: 1 ուեալ զայս խորՀուրդ անարդազոյն մանկան միոյ, եւ երթեալ ՚ի գիշերի ազդէր թագաւորին. եւ նորա Հեծեալ յերիվար, փախչի փութանակի՝ եւ անկանի ի Տփխիս, եւ անդն ամրանայ: ()որ եւ անգիտա ցեալ իսանեի՝ Հեծ եայս գումարէր, եւ զօս կաղմեր. եւ էն միաբան ամենայն զլխաւորք եւ ազատք վրաց ընդ իանեի : Եւ ամենեքեան Համազունդք դիմեալ եկեալ էին առ նա յագարակն Դարսլաս , վարԹլնսայ ՀերիսԹաւքն, օրղօրայքն, ե ) աճա

Voici comment cela arriva. Dans la vingt-unième année du règne de George (28), le jeune Temna atteignit l'âge requis pour régner. Ivané étoit occupé à se divertir avec ses frères et ses enfans dans la plaine nommée Darbas, lorsqu'on vint le trouver de la part des grands de la Géorgie. Temna vint aussi alors les envoyés adressèrent la parole à Ivané, en lui disant: «< Rappelle-toi, Ivané, de ta promesse, ainsi que » du serment que tu as fait au roi David, et ne sois point

parjure. L'heure est enfin arrivée de placer le jeune Temna » sur le trône. George est sans force avec un petit nombre » de partisans; et nous sommes tous dans la ferme résolution » de tenir la promesse que nous avons jurée devant le père » du jeune prince. Ivané prit la parole. « Loin de nous » un tel dessein; gardons-nous bien de tuer un roi qui a été » sacré. Mais, pour remplir notre promesse et tenir notre » serment, nous retiendrons prisonnier le roi George, jusqu'à » ce que nous ayons placé Temna sur le trône. Alors nous » exigerons de George un serment et un engagement écrit, » par lequel il se reconnoîtra sujet de son neveu : nous le » délivrerons après cela; mais à condition qu'il habitera la >> portion d'héritage que son père lui a donnée » Tout le monde approuva ce projet, et aussitôt on se mit à rassembler promptement des troupes. Un enfant, qui avoit entendu la résolution qu'on venoit de prendre, alla, pendant la nuit, en avertir le roi, qui monta aussitôt à cheval, s'enfuit, se jeta dans Téflis, et s'y fortifia. Cependant Ivané, qui n'étoit point informé de cette dernière circonstance, rassembloit des cavaliers et formoit une armée : tous les nobles et les généraux de la Géorgie vinrent le joindre. Lorsqu'ils furent tous réunis, ils accoururent dans la plaine de Darbas. Parmi eux étoient les K'harthelisa-Héristhavk'h (29), les Ghor

כל

ուրքն, փախայ ն. որդիք իւր՝ կամբարեն ՈՏ- եւ Ջ աղել էնաայս. նաեւ Տաշրացիքն, եւ գոյննեցին Հասան, եւ նեյն Գրիգոր իրատեան (30) • ոաց զօրն են աւելի քան զերեք բիւր :

|կ Թագաւոլն Գէորգէ - կայը միայն առանց օրաց ՛ի Տվխիս. եւ կոչեր ու ինքն զչա ոն՝ յուպասար անուն եւ եգիտ արս (բը՝ Հինգ Հազար. այլ ոչ ունէր օգնական զոք: Աալա իբրե- լուան զմուտն արքայն ի Տիաիս` 1- զամրանալ նր անդ, ոչ գնա ցին ի վր նր • այլ սպասէին ելանել անտի : ւ մնչ յերկարէր գործն , որպես անՀաստատ բարուց մարդկան սովորութիւն է, ել մեծն կամրագել ի աբանութենէ նոյա եւ գնաց ՛ի ծածուկ առ լէ ፃ որէ. զայն տեսեալ Գրիգոր Մաժեստըոսեսնց, եւ նա գնաց առ Գէոլէ. նմանապէս եւ այլքն սկսան ի մի քալ, եւ գաղտագողի գնալ առ թագաւոլն : Եւ այնուհետեւ սկսաĆ զօրանալ կողմն Դէորզէի. եւ նուազիլ կողն դէմնային: Հանզի որք երթային

un

Գորգ՝ մեծաւ պատուով ընդուներ, եւ ան չափ պարգեօք խրախացուցանէր • եւ զամնայն հայրենիս եւ փարթամութիւնս ( )րբէլեանց խոստ ամնայը տալ նոցա: Յայնժամ` իբրեւ զօրանայր եւ բազմանայր գէորգէ, գիտէր՝ զի նուազեալ է: կողմա ղբօրորդւոյն եւ ի‘անեի, գնաց մեծաճ պատրաս

ութեամբ ի վերայ նոյա • զորեւ լուեալ հանէի՝ Հորդեաց զամենայն ստացուած-ս իւր ի բերդն ( * տշոյլտէ. յորում` եւ կայը տուն գանձուց նոցա 'ի հիննակնեայն՝ լի անբան կարասեօք: իւ կացոյց անդեն զբերդապահս ի գլխաւոր արածն, եւ ինքն առեալ զզօրս իւր եւ զմեծամեծ իշխանն որք առ նմա, եւ մսայն դնաց ՛ի | օռէ, եւ ամլացոյց

ghoraik'h, les Dchavakhourk'h, Gakha et ses fils, le grand Gamrakel et Dchaghélemnaï, ceux de Daschir, Hasan-Gaïenetsi et Grégoire d'Ani, fils d'Abirad. Leurs troupes se montoient à plus de trente mille hommes.

moyen,

Pendant ce temps-là, le roi George, qui n'avoit pas de troupes, étoit renfermé dans Téflis. Il appela alors auprès de lui un guerrier du Kaptchak, nommé Khoubasar: par ce il trouva un corps de cinq mille hommes; il ne reçut aucun autre secours. Lorsque les confédérés apprirent que George étoit dans Téflis et qu'il s'y fortifioit, ils ne marchèrent point contre cette ville, mais ils attendirent que le roi en sortît. Comme l'entreprise traînoit en longueur, et que l'inconstance est le propre de l'esprit humain, le grand Gamrakel, qui étoit dans la confédération, passa secrétement du côté de George. Grégoire Majisdroséan (31), voyant cette désertion, en fit autant; il fut imité par tous les autres, qui partirent successivement et allèrent joindre le roi. De cette manière, le parti de George se fortifia et celui de Temna commença à s'affoiblir. George combloit d'honneurs ceux qui venoient le joindre, les traitoit magnifiquement, leur faisoit de riches présens et leur promettoit toutes les possessions et les trésors des Orpélians. Lorsque George vit que son parti s'étoit fortifié, et que celui de son neveu et d'Ivané étoit affoibli, il marcha contre eux avec un grand attirail de guerre. Quand Ivané fut informé de sa marche, il envoya tout ce qu'il avoit de plus précieux dans le fort de Schamschouildé, où étoit déjà le trésor de ses ancêtres renfermé dans d'immenses coffres. Il en confia la défense à une garnison composée d'hommes d'élite, et ensuite il se mit à la tête de son armée; puis, avec les princes attachés à son parti et le jeune Temna, il se rendit à Lorhé et s'y fortifia. II' envoya après cela son frère Libarid avec