fuperiore Maxilla medullam ad Dentium nutritionem, accretionem & generationem continentes.

[Controuerfiæ Anatomica.]

De sensu Dentium.

QUEST. XII.

Entire Dentes & dolore affici, nemo, vt opinor, dubitauit; id Antotu corenim quotidie experiuntur, qui cauos Dentes asperiùs tractat, pusdetis senaut calidi frigidique contactu irritant. Meminit Hippocrates tiar, an pars. quinto epidem.doloris Dentium in historia vxoris Afpafij, & » filij Metrodoris. Sed an dolor partem tantùm Dentis, an totum Dentem >> obfideat, controuerfia non caret.

در

Sunt qui membranam tantùm, quæ internam & cauam nerui partem » inueftit, dolere putent; alij neruum tantùın, alij corpus etiam ipsum du- » riffimum craffiffimúmque, fed non totum : externum enim aeri ex- "» pofitum & denudatum limari, frangi, vri sine sensu exiftimant, inter- "

num non ita.

ود

D.ntem.

Ego fentire totum corpus Dentis puto, exquifitiùs quidem interna par- Sentire totu te, & quo propiùs ad neruos membranásque accedit, minùs externa, quia ab aere alteratur.

دد

Id confirino Galeni auctoritate: quinto enim de compofitione medicam, Auctoritates.

fecundum locos: Percepi (ait) non dolentem modò, fed etiam pulsantem >> Dentem, vt in carnotis partibus phlegmone obfeffis contingere folet; >> quare vtriufq; doloris fenfum expertus, alium quidem in gingiuis, alium >> in ipfius Dentis substantia esse non dubito.

دو

Est apud Medicos Dentium peculiaris affectus, quem αἱμωδίαν vocant, » id est, stuporem & congelationem. Huius meminit Galen. primo de sympto->> matum cauffis. Hæmodiæ (inquit) tumnomen, tum symptoma vnius » eft tangendi facultatis. Ceterum hoc tam in ore, quàm in dentibus poft acidos & acerbos cibos infidere maximè confueuit. & fecundo de >> locis affeclis: Hæmodia ori duntaxat, neque ei toti, sed solis Denti- » bus & gingiuis accidit. Sentit ergo proprium corpus Dentis, non" membrana tantùm & neruus; ita enim de ceteris partibus dicendum effet. Setit quidem per neruum mufculus, fed mufculi etiam corpus totum sentit, fatis eft vt ad Dentem feratur neruus, qui spiritum animalem in qua à folutiototum illius corpus, & cum eo fentiendi facultatem diffundat.

Cur ab int Eperie potiùs dolent Détes,

ne continui

Ceterùm cùm doloris duæ fint cauffa, intemperies & folutio continui, Variæ opiniofolutionem vix fentiunt dentes: secantur enim, franguntur, limantur fine

:

Vera ratio.

tio.

" dolore, ab intemperie sola afficiuntur, eaque frigida potiùs quam calida. "Vruntur fine fenfu, glaciem verò nequeunt perferre. Huius rei cauffe " funt obfcuriffimæ. Sunt qui dicant, sectos dentes non dolere, quia ob "densitatem fieri afperiores nequeunt. Alij volunt candens ferrum vnà

زو

cum temperie fenfum auferre, vt in eschara.

Ariftoteles putat, à frigido affici Dentes, quod Dentium meatus calo"ris fint exigui, qui à frigore facilè fuperantur.

دو

دو

د

Exiftimant quidam, rationenerui, frigidi appulfu magis offendi, quia frigidum neruis inimiciffimum. Afferri folet & hæc ratio perelegans, vt caro ob mollitiem, quia magis sectioni patet, difficilius folutionenı quàm intemperiem tolerat; ita ossa ob duritiem, quia minùs folutioni patent, ab intemperie faciliùs & magis læduntur; fic ferocia & robusta animalia, fagacia non creauit natura, timida verò vel astu, vel pernicitate arma" uit.

در

دو

دو

دو

دو

دو

Ego à primariis qualitatibus Dentes magis affici, quàm à secundariis, quæ fecant exafperantque, existimo; quia duri & mollis qualitas membranæ & neruo interiori ob Dentis duritiem ac denfitatem non facilè cómunicatur; quæ verò calefaciunt & refrigerant, spiritum animalem tenuiffimum per Dentis substantiam diffufum alterantes, membranam

Aretzisolu. neruúmque afficiunt. Aretæus lib. 2. de signis & caussis diuturnorum morborum, quæstionem hanc foluit eleganter. Non dolent (inquit) Dentes » vel minimum, etiamfi quis fecet, aut collidat; at si quis ab ipfis doleat, >> nihil est eis ad dolorem citandum potentius. Caussam quidem veram so>> lus Deus nouit, probabilem verò & verifimilem etiam homines. Eft au>> tem, vt fimpliciter dicam, eiufmodi. Quod prædensum est contactum vulnerationémquenon sentit, idcirco & ex tactu vulnerationéque non >> dolet; dolor enim est res afpera sensui, denfum autem non est asperabile, >> ideo quoque est indolens; at rarum bono sensu præditum eft, & vulnere » exafperatur. Ceterùm quoniam & densa ingenito calore viuunt, per hunc >> eundem calorem etiam fentire poffunt.

De materia Dentium, & cur continuò crescant.

QVÆST. XIII.

„Ex feminis corpulentia, tanquam principio materiali, spermaticas omnes partes generari, quast. feptima lib.r. validis rationum momen"tis confecimus, offa autem ex craffiore & pinguiore eius parte effingi, Dentes ex le initio huius libri demonftrauimus. Dentes spermaticas partes efle, eafque offeas luce meridiana eft clarius; prima igitur eorum stamina & rudimen,, ta ex semine delineari cum ceteris partibus exiftimandum. Videtur tamē ,, contrarium fentire Hippocrates. Nam libro de carnibus, diuerfam Dentium & Offium materiam agnofcit, quia Dentes ex alimento Maxillarū gigni putat, quod vt triplex eft, ita triplicem Dentium profert generatio- Hippocratis nem. Dentes (inquit) ideo posteriùs generantur, quia ex Offibus Maxil- opinio degelarum incrementum fit glutinosi, & quod ex pingui ineft, à calido fic- neratione de catum exuritur, & fiunt Dentes reliquis Offibus duriores, quia nihil fri- tiem. gidi ineft. Et primi quidem Dentes nafcuntur à victu in vtero, & post- " quam natus fuerit puero lactanti à lacte: vbi verò hi exciderint, à cibis >> & potibus. Omnis ergo Dentium generatio Hippocrati abalimento > eft, quod copiofiffimum fuppeditant ambæ Maxillæ, nam &'caux » funt, & medullofæ, & venas habent peculiares per eorum substan- " tiam excurrentes, quod in ceteris offibus non apparet. Solæ (in-> quit Hippocrates) ex offibus Maxillæ ipfæ in feipfis venas habent, & ob id alimentum vberius in ipsas, quàm in alia offa trahitur, ob idque augmentum ipfæ à seipfis tale reddunt, quales. ipfæ exfi- "

stunt.

"

"

ود

Damnatur à quibufdam hæc Hippocratis opinio. Nam cur maxillis, >> aiunt, potiùs vis illa formatrix insita est, quam ceteris offibus? Annon » reperiuntur offa quamplurima caua & medullosa, quibus vis illa procrea->> trix non conceditur? funt lumborum vertebræ multis foraminibus peruiæ, quæ venas lumbares dictas admittunt. Sed & per Cranij diploen ve->> nulæ perreptant quamplurimæ.

در

Ego de generatione Dentium ita sentio. Primariam Dentis partem in " vtero generari ex craffa & paulò pinguiore feminis portione, quæ ideo ce- Quid fentia leriùs à calore ficcatur, pufilla autem seminis illa portio mucum referens, ratione denmus degene & in Maxillis latitans, ab earum alimento fouetur, augetur, nutritur. A- tium. limentum illud in vtraque gena copiofius eft, quàm in ceteris ossibus, „ quia & vasa funt magis confpicua, & finus adfunt medullofi. In Femoris cauitate medulla quidem apparet, fed venæ confpicuæ non funt: » in lumborum vertebris venæ confpicuæ funt, fed nulla in osse est ca- „ uitas, nisi interna sacram medullam continens, ad cuius nutritionem, exigua illa foramina constructa videntur. Maxillæ ergo ad nouam Maxillæ ad Dentium generationem funt aptiores, quàm cetera ossa, tum quia il nouam denlis, vt & ceteris offibus, vis ineft offifica, tum quia vberius affluita- tionem fust tium generalimentum : fic puerulorum ossa omnia concreto cafeo aut butyro si- aptiora, quàm milia, coalefcere, & denuo generari voluit Galenus, ob materiæ cetera ofla. difpofitionem. Primi ergo Dentes à semine fiunt, & à fœtus alimento in vtero nutriuntur, augentúrque; at nutritio accretióque » fæpe apud Medicos generationís species funt, ideo ab eo alimento dentes generari voluit Hippocrates. Altera Dentium generatio fit à lacte, quod fecundum est alimentum. Tertia à solidioribus alimen

tis.

دو

دو

دو

دو

در

Sunt qui existiment, Dentium radicem à semine generari, partem, autem, quæ erumpit, quam additamentum effe credunt, ab alimento genarum. Itaque radicem semel auulsam nunquam generari, epiphyfin autem folam cadere, & regenerari. Sed figmenta funt hæc, & merx »

در

P

Totus Dens nuga. Totus enim Dens fibi est continuus, & licèt appareat linea quæ fibi est conti- dam, ea externa tantùm eft, & superficiaria, à genarum & cauitatum la

nuus.

Dentes statim cuadunt offei.

در

دو

teribus insculpta.

Ceterum obferuatione dignum est, omnia fere ossa à primo ortu efle cartilaginea, exceptis Dentibus, qui immediatè ex mucore reficcato induratóque oflei euadunt.

Curdentes Cur autem, cùm ceteræ omnes partes statos habeant & definitos accrefcant & cretionis terminos, foli Dentes ad extremum senium crefcant, & euulfi renafcuntur, renafcantur, cauflam duplicem agnofcimus, finalem & materialem.

>> Debuerunt accrefcere Dentes, quia mutuo attritu, dum cibos man>> dunt, attenuantur. Materia verò accretioni & nouæ generationi suffi» ciens, semper præsto est: eam autem vtraque maxilla medullosa, & ve>> nulis confperfa fuppeditat.

Cur fracti Detes callo non

Priufquam verò hinc reuellamur, problema hoc diffoluendum. Cur obducuntür. Dentes erosi non curantur, sciffi non vniuntur, fracti callo non obdu

Solutio.

- Dentes offa

Son effe.

cuntur, vt cetera offa, crefcunt tamen & renascuntur. An quia nudi sunt Dentes, & aeri expositi: itaque ab ambientis frigore impeditur calli generatio: an quia nullus à Dentium calore exiguo humor exprimi poteft ob duritiem & foliditatem ? an quia callus non tam ab offis, quam vicinarum partium excremento generatur? at nudi sunt Dentes: nihil ergo vicinæ partes fuppeditant.

Dpocratis

دد

دو

Ratio prima.

Refponfio.

An Dentes fint Offa?

QVÆST. XIV.

Entes in numerum offium adfcribendos effe, præter fummi Hip& Galeni auctoritatem, eorum temperies ficciffima & ,, frigidiflima, foliditas, durities, læuor, candórque manifeftè perfuadent. Sunt tamen Sophistæ quidam, qui ex offium numero expungere illos contendunt, his (vt audio) probabilibus & veritatis tantum fuco adumbratis rationibus fulti. Ossa (aiunt) infenfilia funt: Dentes fentiunt: non funt igitur offa. Sed ineptissima ratio : fenfus enim non eft de natura offis, vt nec motus, fed quid aduentitium. Hoc folum ad "offis effentiam requiritur, vt fit pars frigidiffima, ficcissima, duriffima: quæ omnia cùm Dentibus conueniant, ossa esse exiftimamus. SeSecunda. cundæ ratio eft eiufmodi: Offastatos habent & certos accretionis terminos, neque vnquam κ7 πρῶτον σκοπὸν renascuntur : Dentes verò crefcunt ad extremum senium, & euulsi renafcuntur. Sed huic rationi iam fatisfactum puto. Debuerunt perpetuò accrefcere Dentes, quia mutuo attritu comminuuntur. Tertio ita argumentantur: Dentes reliquis offibus funt duriores: ergo non sunt ofla. Ridicula fanè, & pue

Solutio.

Tertia.
Solutio.

دد

rilis conclufio: maius enim & minus apud Philofophos non immu,

1

tant speciem. Ofla Ethmoidea reliquis molliora funt, ossa tamen effe nemo inficiabitur. Duriores fanè sunt Dentes, & tales esse debuerunt, quia duriffimos cibos atterút frangūtq; Obiiciunt præterea, ossa omnia Quarta aeri expofita μελασμὸν contrahere: Dentes verò tale quidpiam no pati. Sed Solutio. non vident Dentes externo aeri affuetos & denudatos non affici, à confuetis quippe (ait Philofophus) non fit paffio. Et, vt docet Hippo- » crates 2. Aphoris. quæ confueta funt infuetis minùs molesta esse solent.,, Sic plena pocula ventriculum oblectant, liquoris guttula pulmonem in-,, festat; minimo aere torquetur ventriculus, copiofiffimum autem hauriunt eóque recreantur affueti pulmones.

دد

دو

Vrgere magis videtur summi Hippocratis auctoritas. Nunquam(aiunt) Quinta. fuit Hippocrates αυτόλογος, nec, vt annotauit Galenus, lac album, mel >> dulce, oleum pingue vnquam pronuntiauit. At Dentes ab offibus feclu- » dit Aphoris. 18. fect. 5. το ψυχρόν πολέμιον ὀσίοισιν, ὀδοῦσι, νεύροις, &c. ideft, fri- » gidum inimicum offibus, Dentibus, neruis, &c. Aut ergo Dentes offa non » Tunt, aut in eo aphorifmo erit &υβλογία. Refpondemus Hippocratem eo Refponfio. aphorifmo varias frigidi affectiones indicafle, diuerfo enim modo ossa >> & Dentes à frigido alterantur. Ossa vim frigidi experiuntur patiendo " tantùm, Dentes & patiendo & fentiendo fimul: id eft, ossa, sicut lapides » ac metalla frigidi appulfu alterantur, fed illius alterationis nulla fit sensio: >> Dentes verò frigoris vim statim fentiunt.

دو

Poftremò, proferunt nobis experientiam lapidis cuiufdam sarcophagi, " quo totum corpus intra quadraginta dies abfumitur, exceptis Dentibus. Sexta Nos aut experientiam negamus omnino, aut id ideo contingere existi-" mamus:quia Dentes reliquis offibus funt duriores. Stet ergo Hippocratis, Ariftotelis & Galeni inuicta opinio, Dentes ossa esse, fed fui generis.

Solutio.

دو

در

Secunda outra pars, qua truncum complectitur:
ac primùm de Spina.

CAP. XXIII.

Eficcati cadaueris truncus τριμερής est, id eft, tripartito à nobis diuidistur, in Spinam, Thoracem & Os Innominatum. Spinæ nomi- Spina quid. ne totum id complectimur quod à prima Ceruicis vertebra ad » Coccygem vsque extenditur. Hæc Gracis ράχις στωικδοχικῶς dicitur, Nomina, quod pofterior eius pars sit ἀκανθοειδής, id eft, acuta & spinosa ; rat; » etiam appellatur, & eius medulla νωπαῖος, à maiore eius parte, quæ dorsum" conftituit. Spina hæc medullæ domicilium & propugnaculum eft, vt