Images de page
PDF
ePub

Que la Victoire vole, & que les grands exploits
Soient portez en tous lieux par la Nymphe à cent voix ?
Qu'ont la Terre & la Mer, fi l'on n'ofe décrire
Ce qu'il faut de Tritons à pouffer un Navire!
Cet empire qu'Eole a fur les tourbillons,

Bacchus fur les côteaux, Cerés fur les fillons?
Tous ces vieux ornemens, traitez-les d'antiquailles,
Moi, fi je peins jamais Saint Germain, ou Versailles
Les Nymphes, malgré vous, danferont tout autour,
Cent demi-Dieux folets leur parleront d'amours
Du Satyre caché les brufques échapées

Dans les bras des Sylvains feront fuir les Napées:
Et fi je fais ballet pour l'un de ces beaux lieux,
F'y ferai, malgré vous, trepigner tous les Dieux.
Vous donc, encor un coup, troupe docte & choisie,
Qui nous forgez des loix à votre fantaisie,
Puiffiez-vous à jamais adorer cette erreur,
Qui pour tant de beautez inspire tant d'horreur,
Nous laiffer à jamais ces charmes en partage,
Qui portent les grands noms au delà de nôtre âge ;
Et fi le votre atteint quelque posterité,
Puiffe-t-il n'y traîner qu'un Vers décredité.

*AD ILLUSTISSIMUM VIRUM

F. BUTILLERIUM

ABBATEM CHAVINIUM,

IN VANAS

POËTARUM FABULAS.

Primò quòd aniles funt ; fecundò quòd à moribus Chriftianis abhorreant; poftremò quòd natura per fe campus fit fatis patens in quo exultare poffit Poëtica abfque Fabularum ope.

IT

(a) CL. SANTOLIUS Frater Victorini.

CIV.

Ti procul veterum figmenta incondita Vatum,
Dique, Dexque, facros nec violate modos.
Ludicra fat noftras tenuiftis Numina mentes,
Nec Dea Melpomene es, nec mihi Apollo Deus.
Antiquis liceat fic infanire Poëtis,

Quos vanæ lufit Relligionis amor.

Longè alius mentem ardor agit, dedifcere nugas
Admonet, atque aliâ me jubet ire viâ.

Dux mihi Chriftus erit, fons rerum, & lucis origo,
Hoc uno Vates igue calere velim.

* Claude de Santeul, frere de notre Poëte, combattit fon fentiment par ces Vers, qu'il envoya le 24. Août 1669. à M. l'Abbé de Chavigni depuis Evêque de Troyes; & enfuite du Conseil de Regence établi en 1715. Cette Piece a paru

en 1670. & 1694.

(a) Claude de Santeul nåquit à Paris le 3. Fevrier 1628. & mourut en cette Ville le 29. Septembre 1684. âgé de 56. ans & 8. mois, & fur enterré dans le Cimetiere de l'Eglife de S. Jacques du Haut-Pas.

Parnaffi pro monte, Sion fe fanctior offert,
Ardet adhuc puro Numinis igne Sion.
Mons facer ille tulit meliori numine Vates,
Vates qui falfos increpuêre Deos.

[ocr errors]

Relligio melior poftquam caput extulit aftris,
Eternum imperium, quà patet Orbis, habet,
Se mundo Deus afferuit, Deus ille deorum
Omnia fupremis temperat arbitriis.
Unus hic infanos potis eft componere fluctus,
Unus & iratis imperitare Notis.

Hic ille eft, celfo qui fummus ab æthere, terris
Disjicit haud fegni flammea tela manu.
Ille etiam totum fubiens tremefecit Avernum,
Ultor ubi æterno fe probat igne Deum.
Et quæfitor habet fortéfque, & fata nocentûm
Nec Minos urnam, nec Rhadamante moves.
Qui mare, qui terras, ter magnus & aftra gubernat,
Tergimini ridet ludicra regna Jovis.

[ocr errors]

Ille ubi, quo tumidum graderis Neptune per æquor,
Currus? ubi ille, moves quo freta magna, tridens!
Vane Deûm genitor, tua nunc ubi fulmina? ubi illæ
Noftra, quibus plectis crimina, Pluto, faces?
Illa rudes quondam populos figmenta movebant:
Vix ea nunc pueros credula corda, movent.
Ridiculis conficta jocis (ignofce Vetuftas,)
Nec fpeciem Veri, nec decus artis habent.
Molle, quis in truncum, nifi trunco durior ipso,
Virginis immeritæ vertere corpus amet?
Phoebus amat, Phoebum virgo deludit amantem
Et fugit, & fupplex à patre pofcit opem.
Mollia corticibus durantur membra puellæ,
Hoc pretium, Daphne, virginitatis habes!
Callidus in pluvium defcendit Juppiter aurum ;
Scilicet illa decent fplendida furta Jovem !.
Quis ferat, emoto quando ruit æquore puppes
Una Jovis conjux, & Jovis una foror?
Cui Mars non moveat rifum deprenfus adulter,
Nudaque, qualis erat, compede vincta Venus,
O Divos, impunè quibus peccare poteftas!
Non aliâ Dominos fe ratione probant.

Relliquias

Kelliquias veterum infames, hæc monftra, Poëtæ,
Intempeftivis ne revocate jocis.

Si Chrifto nafcente filent oracula, quid vos
Ereptos alio redditis ore fonos ?

Ufque adeóne levis vos Fabula pafcit inanes ?
Vos inopes rerum Fabula ditat inops?
O utinam prifci remearent lucis in auras!
Riderent ipfos, quos coluêre, Deos
Prima hæc cura foret Regi, fua fceptra fupremo
Afferere, atque uni ponere templa Deo.
Ergo facra nova mutent jam Carmina Leges,
Et fuus antiquis praripiatur honos.

Nos ratio una regat, nec iniqua exempla moremur
Prifcorum, prifci defipuêre bi.

Dis finè fervabit fuetum Natura tenorem
Nec minus immenfas proferet orbis opes.
Vos culti finè Pomonâ florebitis horti,
Floribus accedet, te fine, Flora, decor.
Pallebunt Violæ ficto finè crimine Phœbi,
Nativo infignes flore rubete Rofa.
Candida virgineum referant intacta pudorem:
Lilia, non vanæ candida lacte Dex.
Hefperidum valeant horti, vigilaraque poma,
Se fatis ipfe fuo flore coronat ager.
Nec jam ego te validâ timeam violare bipenni,
Fatidico fruftra Quercus amata Jovi.

Dum cantu ftrepit omne nemus, referam-ne volucres,
Ob veteres rixas jam fua fata queri?
Ecquid Hamadryades fylvis, quid Najades undis?:
Sylva fatis donis, & placet unda fuis.

Et falient fontes, etfi fub fontibus imis

Nympharum amplexu non teneatur Hylas. Quifquis es, oblectant ficte quem carmine Nymphæ, Nefcio quis demens pectore vivit amor. Ludicra nam molles animos demulcet imago

Dum placet umbra minùs, quàm fimulata Dryas.. Inde mali labes, hinc Vatum infana libido,

Immifcens teneris blanda venena modis.

Non tamen obvia verba, & inania nomina laudem, Permittam ingenio quò decet ire meo.

Tomus II.

R

Externos vultus nudis affingere rebus

Nil dubitem, atque aptis res animare modis.
Bella cano; veniat piceâ Discordia tædâ,
Non bellatores ducat in arma Deos.
Aptentur pennæ ventis, Famæ oraque centum,
Centum urbes totidem perfonet illa tubis.
Exultent lato montes & Alumina plaufu,
Inter faxa mihi garriat unda loquax.
Et gemment vites, & pratis rideat herba,
Quáfque æther haufit terra repofcat aquas;
Non una rerum fplendefcit imagine carmen,
Sæpè ambit proprio nomina mota loco.
Parciùs illa quidem frænanda licentia Vatum;
Affectant aurâ liberiore frui.

Hanc fed enim obfervent legem, ne pulfa reducant
Numina, nil falsâ relligione tegant.
Non ideò incipiet retrò fublapfa referri

Res Vatum, hoc damno carminis auctus honos.
Naturæ fpeciem mendax obfcurat imago;
Aut vera, aut veris fac propiora canas.
Virgo verecundos tenui velamine vultus
Čelat, & hinc blando gratior ore nitet.
Sic pulchrum pulchro Verum celabis amictu;
Auro inclufa micat fplendida gemma fuo.
At veros licet è fictis expromere fenfus,
Et jam fubductâ grandia nube patent.
Scilicet is Vatum labor eft, ut feria ludis
Turpibus involvant, dedecorentque jocis!
Quid faciant miferi, fi non cantetur Apollo,
Pierii colles, Pieridéfque Dex?

Tum demum applaudunt fibi, fi rationis egentes
Obtrudant cantus, & fine mente fonos.
Ah! potiùs fit moefturn, fit miferabile carmen,
Lectori & feflo tædia mille ferat.

Sed majora Deus præbet fpectacula, quàm quæ
Infanis Error fingit imaginibus.

Et quid non poteris? fœcundum concute pectus,
O Vates, pulchri femina pectus habet.
Infpice res intus, mille argumenta ministrant,
Magnaque vel minimis gratia rebus ineft.

« PrécédentContinuer »