Nempè vident vera, & norunt ventura l'oëtæ
Intonat hæc falfumque abftergit fronte liquorem
Tum FRANCISCANUS, Cantabris nuper ab oris
A ROCCABERTO miffus fic fatur A RANCHLZ
SANTOLII, fateor, chartæ effent igne cremanda:
Attamen unum oro, hunc quovis abfumite letho:
Non magnum eft, verum perituris parcite (a) Chartis
(b) Projectæ jaceant majoris ad atria Templi,
Nuga ubi venales, & Belgica carmina proftant.
Mortem non renuat tali mercede pacifci.
Vultis fcire tamen (c) deceat quâ morte perire
SANTOLIUM hæc potior menti fententia furgit,
Jam collo obtorto, manibus poft terga revinctis,
(d) Nos ipfi (nam religio jubetipfa) laborem
Haud quaquam indecorem ne dedignemur obire.
(e) Hoc, hoc funereo, quem circum pectora gefto,
Fune mifer pereat, juvat hos impendere in iras,
Dixit, & affenfu Patres fremuere fecundo.
Nec mora: protrahitur fatalis victima & areâ
Siftitur in media, turbæque ora (f) protervæ
Ex templo cuncti certatim illudere capto.
(g) Hic palmam incutiens, verecundo dedecus ori
Imprimit, ille aures petulanti vellicat ungue
Infultans; raptumque alii vexantque, trahuntque,
Alter Judæos quâ terret voce cremandos,

Non hodie effugies, inquit, dabis, improbe, pœnas
Sic ait,atque humeros virgis & tergora fulcat.
Interea lignum, feralis machina, in auras
Erigitur, ligno fimul hæret scala nefando:
Acduo (a) carnifices, nigram queis fibula veftem
(Sunt quippe Hifpani nigris in veftibus omnes)
Altius accingit, (b)longumque Rofarium habentes
Hactenus intactum, & nudati brachia, facrum
Urgent feduli opus. Summis ille altior adftat
Greffibus, hic fcalæ inferior partem obtinet imam;
Amboque obnixi tendunt (c) attollere Vatem
In palum; loris alter, diroque revinctum
Fune trahit, miferi tergo fubit alter anhelans.
(d) Ille crucem Chrifti morientis dum admovet ori,
Inftat, ut A RNAL DU M & Jansenica dogmata damnet.
Nil agit, immotus ftat firmo pectore martyr.
Ingeminat rurfum maguis clamoribus urgens
ARNAL DU M ejura, jamjam moriture Poëta,
Nil mihi refpondes; atqui tibi garrula femper
Lingua, procaxque fuit: fed nec dum faucibus hæret
Ille tuis propior laqueus neque C OM MIRIANUM]
Tu linguarium habes. Quid vultum ad fidera tollis,
Atque taces, veluti fi ftet marpefia cautes ?
Sed nil proficior. Ergo illi præcludite fauces,
Suffocate animam, mutamque educite linguam.
Quis tibi tum fenfus, tam triftia fata ferenti,
Vatum magne parens ! quantum mutatus ab illo es!
(e) Ingenti non voce tonas, velut ante, fed
agno
Mitior, his ultro compellas vocibus hoftes.
Nil opus eft tanto molimine fponte fubibo
Quo vultis, fælix, fi quod, dum vita manebat,
Defendit verum ARNALDUS, defendere & ipfe
Extrema optati paffim fub funeris horâ
(f) Nec me multa minans quis terreat, obvius ibo.

Et pœnas fcelerum ultrices, mortefque laceffam,
Ardens ipfe perire: meas conftringite fauces.
Dive ARNALDE, tibi devotum refpice vatem
Docte fenex veri defenfor & arbiter æqui
Qui portu in placido, tot tempeftatibus actus,
Hofte triumphato, & facra tellure quiefci,
Ejectum ad fanctas venientem fufpice fedes.
Molinifta, heu, vixi: at Janfenifta peribo.
Per te religio ftetit inconcufla fidefque,
Magnanima & pietas & conftans regula morum
Per (a) te plena Deo doctrinæ pura Яuenta,
Sinceri & fontes Rectique, Bonique, Piique
Effluxere, fequor tandem tuis:accipe tutos
In portus miferum &(b) fæva me fubtrahe genti:
Quid video circum rutulanti lumine fufus
Affulgens, præfenfque manum mihi tendis amicam,
Exilio liber, (c) tu me.......
..jam plura parantem,
Dicere, carnifices devolvunt è trabe: fauces
Ille arctas laqueo propiore adftringit, hiantis
Incumbens humeros pronus fuper; hic pede corpus
Attrahit ingeminans: rapido petit aftra volatu
(d) Effugiens anima: at fatali ex arbore pendet,
Lentum & iners pondus, (e) facro data præda furori.
Nilque habet ex forma vetere atque indole primâ
SANTOLIUS, nifi quod vento huc, illucque movetur
Et medio, ut vivus, fit mortuus aëre faltat. (f)

AD JUVENCIUM

CENTO.

SANTOLIUM vexent alii, atque hunc verfibus alter

Derifum vicos omnes & compita circum Exagitet, trahat ut fi Bacchanalia caudâ : Verberet aut, quandoque ut inique mentis afellum Fufte iterumque iterumque dolat cerebrofus agafo. Sic meritum, mediâ feu fruftra territus hæfit Sæpè viâ ftolidufve retro veftigia vertit. Alter multa metu cunctantem, at multa volentem Dicere, quo fando poffit lenire dolorem, Adjuvet, atque illi lacrymofa poëmata dictet. His ego quem moneam ? tecum eft mihi fermo,JUVENCI. Nec tamen eft animus, te nunc inceffere verfu Probrofo, ne finge, fenex. Edicere pauca Te tantum non poeniteat mihi vera roganti: Non tu corpus eras fine pectore fæpè notavi, Concio mirata eft cùm te ambitiosa loquentem. Temporaque ut nunc funt, dicendi haud futilis author. Tantumdem elinques cupiant præftare magiftri. Eft multa virtute tibi fententia dives; Eft animus rifu folers diducere rictum ; Inque omnes verti facies tibi mobile corpus ; Mimica tantifper vox eft, tamen illa fonora Eft velox, procera manus, digitique micantes. Sermo ferè eft, qualis noftri hæc farrago libelli, Undique collectas trepidans componere voces, Furtivifque nitens pannis, cornicula ficut Purpureis ornata coloribus attamen ingens Fama tibi, cumular pietas quam magna laborqueInfignis virtutis opus, quod jam rude dudum Donatus, tamen ufque (ô ferrea pectora ) conftans Declamare doces, puerorumque ora figuras,

Auriculis voces memor inftillare falubres.

Quin juvenum examen, dum flores undique quærit,

Pafcua ne mentem lædant obfcœna laboras.
Impietatis, & invidiæ corrector & iræ,
Caftigafque moras nil magnæ laudis egentum ;
Et laudem meritis monftras contemnere honores,
Virtutemque fequi yel fi quis præmia tollat.
Quem tulit ad plaufus ventofo gloria curru,
Ut Phaeton præceps datus olim fabula fiet.
Hæc præcepta dabas. Perge ô! fic itur ad astra,
Si modo præterea vita non difcrepet ordo.
Hoc quid fit tandem ? paucis adverte, docebo.
Non circum tectam Meliano in carmine fraudem
Huc revocem nimium allexit tunc gloria fi te,
Fœnore & occulto tentafti quærere laudem,
Non infueta piæ tentafti crimina genti.
Deprehenfi tum haud bella fuit tua fama JuvENCI
At puduifle femel fatis eft, peccare tibi fi
Ante fatis fuerit, neque nunc majora retractes.
Abs te, fare igitur, nam grandis Epiftola venit.
SANTOLIO, iracunda minax, & carmine pejor
Famofos ARNALDI titulos cinerefque revellens,
Pontificis veluti inceffus difcerpere vittas,
Eruere & patrias tentaverit impius aras?
Monftrum horrendum ingens fcis ipfe & fcire fateris
Et fceleris, cujus fi quem quia nomine fruftra
Terreat, aut etiam haud manifefto in lumine fontem,
Hunc fpecies alias æqui, fcelerifque tumultu
Permiftas capere, ipfe, puto, ultro fateberis. Atque
Seu calidus fanguis, feu rerum infcitia vexet,
Stultitiâ ne erret, nihilum distabit an irâ.
Judiciumque dabit Prætor civilia jura,
Ut reus infelix cunque imploraverit, arque
Probra recantarit jufta formidine fuftis
Delator teftifque fimul temerarius. Ergo
Te fcribente ferox nata eft fi littera fontem
Haud levis hic fceleris facile eft te agnofcere dignum
Nec curaffe fatis quidquid fapiente bonoque eft.
Jure adeò poffis crudelis amicus haberi,
Ut te vel tacitè gemebunda poëmata fignant.
Quin etiam liceat violens habeare, nigerque,
Lividus, atque malâ penitus lolligine plenus.