Nec malus interpres, neque tantis lector iniquus.
Crefcere opus plaufu potuiflet ! ab ore legentis
Pendebat facra turba: altos dum permeo fenfus
Dumque ego pafco avidos magnarum flumine rerum,
Plaufifles recitanti ! & eram recitare fuperbus:
Me jugulas, fuper aftra fero te nobilis ultor.
Nos tibi, namque decent velis nunc vera remotis,
Reddimus hæc pro nequitiis, ultróque fatemur,
Es vel adhuc, SANTOLI, idem : tibi crescit amica,
Quæ damnofa ætas aliis: tibi carminis idem
Eft vigor, & rerum fons idem immenfus abundat.
Qui te puri urunt ignes, dum carmina cantas
Plena Deo, purgant fi frigidus officit humor:
Sique anni nocuêre, tuo te numine fervas.
Nec funt mortales flaminæ quæ pectus inundant,
He fluxêre polo, totas fibi vendicat æther;
Terras fperne humiles, magnoque dicata Tonanti
Mufa fonet, cantus dedignatura profanos;
Invideant fuperi, dum furto altaria fraudas :
Dempta polo totidem, quot condita carmina terris.
Per te nobilibus fat dudum immurmurat undis
Sequana, ferre fuam docilis, quo jufferis, urnam:
Ludere fat dudum nymphas per prata dedifti;
Jam te futilibus vates facer exime mufis,
Nam præceps fugit hora; audi pia vota precantum?
Dudum fufpirant, bonus hymnos annue templis
Nomen templa tuum meliùs, quàm dura fonabunt
Ara, aut magnifico fplendentia marmora cultu;
Et quod relligio fervat, non fubruet ætas.
Afpice ut annorum furias, & tempora contrà
Prima parens, circum & fidei nafcentis origo,
Sacra, augufta ædes & fe, & fua jura tuetur.
Sæpiùs hæc flammas, bellique experta furores,
Non quaflata loco eft, led le jam nubibus æquat;
Hanc & amat LoDOICUS, amarunt hanc quoque Reges:
Regia nempè fuá fe Majeftate tuentur.
Audi ut terrifico refonant longa atria cantu;
Haud alibi extulerint fe-fe altiùs ardua tectis
Cantica, non majorem alibi per carmina famam
Feceris ipfe tibi,& fero tranfmiferis ævo.
* DIVE HUNEGUNDIS
QUERIMONIA,
Quòd Abbas clariffimus Hymnos, quos in illius honorem confcribendos à Poëta impetraverat, mutatâ mente neglexerit.
Udimur, & Superi vanum jam numen habemus Sanctus honos templorum, & non indebita noftris Numinibus rapitur divini gloria cultûs.
Sic me, ANNE, petis, quondam meus ! heu tua nuper
Quò pietas, quò cura mei tibi ceffit honoris ?
Nam memini, ut noftro reparafti è divite fundo
Diruta templa, tuis jam nunc fplendentia donis.
Cur modò, quæ duce te fcripfit mihi carmina Vates,
Nunc durus laceras, & me, ludifque Poëtam?
Dic, venit unde tuæ fubita inconftantia menti,
Quifve dolor juítos excuffit pectore fenfus?
Scilicet hoc tanti pretium eft, mercefque laboris ?
Impius ille fuit, Divæ nil tale merenti
Qui mihi legitimum & templis invidit honorem.
Ruftica gens, nofti, Fefto redeunte quotannis,
Ut de more mihi fupplex ferat annua liba,
Anni primitias, & agreftis munera gazæ,
His memorem teftata animum, templumque coronet
Floribus, & poftes, decoretque altaria fertis.
Quin per me fervata feges, tumidáque racemus
Pelle rubens, noftris de munere pendeat aris.
Tu longè meliùs mihi confulis; hactenus hymnos
* M. Aubery, Abbé de Sainte Hunegonde, avoit engagé M. de Santeul à compofer des Hymnes en l'honneur de cette Sainte, & quand elles furent
faites, il négligea de les faire chanter. M. de Santeul fait parler dans ces Vers la Sainte qui s'en plaint à l'Abbé.
Quos & Barbaries, & mendax cuderat Error,
Romanæ linguæ opprobrium, turpefque prioris
Avi relliquias, vane deliria mentis,
Hos ego diva fonos animo indignante ferebam.
Dicam equidem, (pectus jamdudum ea cura remordet,)
Dum peragit mea Fefta, & vulgus templa frequentat,
Caftam incompofitis violabat cantibus aurem.
Puros pura decent; ftolidæ non laudis egemus
Quos Veri jam pafcit amor; ridemus ab alto
Splendida quæ nobis fcribunt mendacia Vates.
Tu celebrare meas meliori carmine laudes
Aggreffus, Vatem multis è millibus unum,
Afflatum propiore Deo, & divina fonantem
Scilicet imploras fupplex ; ceu numine tactus
Ille tuis victus precibus mea vota fecundans,
Sacrum, auguftum, ingens meditatur pectore carmen;
Et mea fæpè legens, relegenfque ingentia facta,
Facta, quibus virgo jam Diva afcribor Olympo,
Mollibus includit numeris, quos deinde fonabat
Explorans, ne quid cantando offenderet aurem ;
Cuncta retractabat durus fibi cenfor, & afper
Delebar minùs apta, novofque addebat honores,
Caftigans rigido, quæ funt malè-nata, labore.
Ac velut è ligno ftatuam qui extundere acerno
રે
Cogitat arte opifex, facratâ in fede locandam.
Exutum nondum foliis, & cortice duro
Informem primò videas fine nomine truncum.
Accedat manus artificis, fabrile, quod intùs
Delituit, fe prodit opus, nova furgit imago,
Apparet nova forma: facris jam digna videtur,
Atque aras ambit:fi frangitur, atria longa
Mærebunt, tristes & vos morebitis are.
Sic rude carmen erat, verùm noctefque diefque,
Extremus labor, atque feveri induftria vatis
Addit multa operi: Quàm me hôc præcone beatam
Dixi! aderam præfens, quando mihi fcriberet hymnos,
Ducebamque manum, magnamque in carmina mentem
Afflabam, infpirans meliora, mihique, fibique
Plaudebat fcribens, & me tollebat ad aftra.
Ah! quoties fuperis è fedibus obvia virgo
Defcendi, noftrarum accenfa cupidine laudum.
Cultus erat Vates; culto fermone canebat
Includens puro puros in carmine fenfus.
Invideant Superi, fi quæ tamen aftra tenentes
Invidia exftimulat; jam non ingloria terris
Nec jam vilis eram, nuper vix cognita pago,
Diva incedebam propriis decorata triumphis.
Nec mihi certaret projectis Magdala baccis,
Nec Catharis virgo, pofitóque Pelagia faftu,
Florigera & noftri Dorotheia femper amores.
Magnus Vatis honos, mihi magnum addebat honorem.
Quæ tibi pro tali promifi munera dono
Non ingrata? meis, ut hongs, & gloria templis
Acceffit duce te, fic & tibi gloria per me
Accedet, tibi divitias, tibi facra recludam
Flumina, cœleftes gazas, coeleftia dona
Defuper infundam, pulchrum virtutis amorem;
Candida non nigris fuccendent pectora tædis
Tartareæ Peftes, non famæ dira cupido,
Non luxus, non ambitio, mollifque voluptas,
Non ventris rabidi ingluvies, nec avarus habendi
Te cruciabit amor, fed te fanctiffima ducet
Relligio, primis cuftos tua femper ab annis;
Hæ tuæ erunt comites, Pietas, Virtufque, Fidefque,
Aurea Simplicitas, operofi nefcia faftus,
Et bona Pax animi, & puræ bona Gaudia mentis.
Non addam, quantæ tua rumpent horrea messes,
Quanta tuo ruri ubertas, quæ copia frugum;
Diverfas tot opes mirabitur ipfe colonus:
bis fructibus utilis arbor,
ager,
Bis gravida matres agnorum, & fœnore multo,
Partu uno geminam mater dabit unica prolem
Nulla pecus lædent contagia, nulla nocebunt
Frigora, nec rabiem metuent armenta luporum;
Non deerit nova femper & herba falubrior agnis.
Horrida maturas grando ne rumpat ariftas,
Per medias volitans huc illuc Diva procellas
Disjiciam ventos, & fœtas fulmine nubes,
Sufpendamque inimicum imbrem, pluvialiaque aftra
Arcebo procul, & Soles revocabo ferenos ;
Quod fi bella fremant, bella execrata colonis,
Ipfa adero, & denfæ latitans fub nubis amictu
Bellatrix, tanto in difcrimine, funera mille,
Spargam mille neces; Pavor irruet, effera caftra
Ignotâ perculfa manu fe montibus abdent,
Se fylvis,fe-fe & fpecubus vix tuta profundis.
Me pugnante, fimul trux arma ferocia ponet
Miles, & ipfe fuos dedifcet prædo furores.
Hæc tibi dona ampla & longè majora parabam :
Cùm te poenituit, lufufque erroribus illum
Jam non ferre potes, quondam tua gaudia, Vatem,
Crudelis laceras hymnos, facra carmina rumpis.
Non violanda tamen, quæ me infpirante canebat,
Te probante; ardor fe fe tuus unde remifit?
Hymnis pro teneris, pro dulcifono modulatu,
En noftræ æternis plangent ululatibus ædes.
Quis pofthac fupplex HuNEGUNDIS numen adoret?
Caufam obtinuit B. Hunegundis; Hymni novi abrogatis veteribus quotannis celebrantur ipfo die huic Virgini facro, in ade propria ; curante Annao Aubery hujusce loci Antiftite.
DE MONSIEUR
L'ABBE DE FENELON. A Verfailles ce 18. Octobre 1696.
E vous fuis fert obligé, Monfieur, des beaux Vers dont vous m'avez fait part. Peu s'en faut que je ne fçache bon gré à Monfieur l'Abbé Aubery de nous avoir procuré cet Ouvrage, par le changement que vous lui re
*Voici la Lettre que M. l'Abbé de Fenelon a écrite à notre Poëte fur cette plainte.
|