τὸ τοῦ γιγνώσκειν τὰ ἄλλα τε πάντα, καὶ αὖ τὴν ανα τὴν ἡμῶν τελέως εἰς δύναμιν ἑκάστην.

Πάλιν τοίνυν μετὰ τοῦτο τὴν φρόνησιν καὶ τὸν νοῦν ἀνερωτητέον· Ἆρ ̓ ἡδονῶν τι προσδεῖσθε ἐν τῇ ξυγκρά σει ; Φαῖμεν ἄν. Αὖ τὸν νοῦν τε καὶ τὴν φρόνησιν ἀνερω τῶντες, ποίων φαῖμεν ἂν ἴσως ἡδονῶν. Ὁ δέ γ' ἡμέτερος λόγος μετὰ τοῦτ ̓ ἐστὶν ὅδε · Πρὸς ταῖς ἀληθέσιν ἐκείναις ἡδοναῖς, φήσομεν, ἆρ ̓ ἔτι ποσδεῖσθ ̓ ὑμῖν τὰς μεγίστας ἡδονὰς ξυνοίκους εἶναι καὶ τὰς σφοδροτάτας; Και· Πῶς, ὦ Σώκρατες, ἴσως φαῖεν ἄν; αἵ γ' ἐμποδίσματά τε μυρία ἡμῖν ἔχουσι, τὰς ψυχὰς ἐν αἷς οἰκοῦμεν ταράττουσαι διὰ μανικὰς ἡδονὰς, καὶ γίγνεσθαί τε ἡμᾶς τὴν ἀρχὴν οὐκ ἐῶσι, τά τε γιγνόμενα ἡμῶν τέκνα, ὡς το πολὺ δι ἀμέλειαν λήθην ἐμποιοῦσαι, παντάπασι διαφθείρουσιν ; Ἄλλας τε ἡδονὰς, ἀληθεῖς καὶ καθαρὰς, ἃς εἶπες σχε δὸν, οἰκείας ἡμῖν νόμιζε, καὶ πρὸς ταύταις, τὰς μεθ ̓ ὑγιείας καὶ τοῦ σωφρονεῖν καὶ δὴ καὶ ξυμπάσης ἀρετῆς, ὁπόσαι, καθάπερ Θεοῦ ὁπαδοί γιγνόμεναι, αὐτῇ ξυνακο λουθοῦσι πάντη, ταύτας μιγνύς· τὰς δ ̓ ἀεὶ μετ ̓ ἀφροσύ νης, καὶ τῆς ἄλλης κακίας ἑπομένας, πολλή που ἀλογία τῷ νῷ μιγνύναι τὸν βουλόμενον, ὅτι καλλίστην ἰδόντα καὶ ἀστασιαστοτάτην μίξιν καὶ κράσιν, μαθεῖν ἐν ταύτῃ πειρᾶσθαι, τί ποτε ἔν τε ἀνθρώπῳ καὶ τῷ παντὶ πέφυκεν ἀγαθὸν, καὶ τίνα ἰδέαν αὐτὴν εἶναί ποτε μαντευτέον.

Ἆρ' οὐκ ἐμφρόνως ταῦτα καὶ ἐχόντως ἑαυτὸν τὸν νοῦν φήσομεν, ὑπέρ τε ἑαυτοῦ, καὶ μνήμης, καὶ δόξης ὀρθῆς, ἀποκρίνασθαι τὰ νῦν ῥηθέντα; Ἀλλὰ μὴν καὶ τόδε γε ἀναγκαῖον, καὶ οὐκ ἄλλως ἄν ποτε γένοιτο οὐδ ̓ ἂν ἕν· τὸ ποῖον ; ἃ μὴ μίξωμεν ἀλήθειαν, οὐκ ἄν ποτε τοῦτο

nous apprendrez à tout connaître, à nous connaître nous-mêmes.

Si nous demandons ensuite à la Sagesse: As-tu besoin du mélange des plaisirs? Oui, répondra-t-elle. — Mais de quels plaisirs ? — Des véritables. Si je continue: Outre ceux-ci, en veux-tu encore avec toi de plus vifs et de plus tendres? Eh quoi? Socrate, dira-t-elle, qu'ai-je besoin de ces Voluptés ennemies, qui troublent de leurs folles émotions les âmes que j'habite, et régnent à la place de mes enfans, ou les détruisent par la négligence et l'oubli? Ne reconnais pour mes amies que les Voluptés vraies et pures, que tu as nommées les premières : tu peux y joindre celles qui accompagnent la raison, la tempérance, toutes les vertus, et ne quittent jamais leurs pas, comme pour servir de cortège à ces divinités. Mais que tu serais insensé d'unir à la Sagesse les viles compagnes de l'intempérance et des autres vices, toi surtout qui, dans le mélange le plus pur et le mieux assorti, prétends trouver le souverain bien de l'homme et de l'univers, et deviner le mystère du bonheur !

La Sagesse me paraîtrait défendre ainsi d'une manière digne d'elle, et sa propre nature, et l'intelligence, et la droite raison. Cependant il est encore une vertu nécessaire, sans laquelle il n'existe rien; tout alliage, où la Vérité n'entre

ἀληθῶς γίγνοιτο, οὐδ ̓ ἂν γενόμενον εἴη. Πῶς γὰρ ἄν ; Οὐδαμῶς.

Ἀλλ ̓ εἴ τινος ἔτι προσδεῖ τῇ ξυγκράσει ταύτῃ, λέγε σύ ἐμοὶ μὲν γὰρ, καθαπερεί κόσμος τις ἀσώματος ἄρξων και λῶς ἐμψύχου σώματος, ὁ νῦν λόγος ἀπειργάσθαι φαίνεται. Ἆρ' οὖν ἐπὶ μὲν τοῖς τοῦ ἀγαθοῦ νῦν ἤδη προθύροις καὶ τῆς οἰκήσεως ἐφεστάναι τῆς τοῦ τοιούτου λέγοντες, ἴσως ὀρθὸν ἄν τινα τρόπον φαῖμεν ; Τί δῆτα ἐν τῇ ξυμμί ξει τιμιώτατον ἅμα, καὶ μάλιστ' αἴτιον εἶναι δόξειεν ἂν ἡμῖν τοῦ πᾶσι γεγονέναι προσφιλῆ τὴν τοιαύτην διάθεσιν; Τοῦτο γὰρ ἰδόντες, μετὰ τοῦτ ̓ ἐπισκεψώμεθα, εἴθ ̓ ἡδονῇ, εἴτε νῷ προσφυές τε καὶ οἰκειότερον ἐν τῷ παντὶ ξυνέστη κεν· τοῦτο γὰρ εἰς τὴν κρίσιν ἡμῖν ἐστὶ ξυμφορώτατον. Καὶ μὴν ξυμπάσης γε μίξεως οὐ χαλεπὸν ἰδεῖν τὴν αἰ τίαν, δι ̓ ἣν ἢ παντὸς ἀξία γίγνεται ἡτισοῦν, ἡ τοπαρά παν οὐδένος· οὐδείς που τοῦτο ἀνθρώπων ἀγνοεῖ· ὅτι μέσ τρου καὶ τῆς ξυμμέτρου φύσεως μὴ τυχοῦσα ἡτισοῦν καὶ ὁπωσοῦν ξύγκρασις πᾶσα, ἐξ ἀνάγκης ἀπόλλυσι τά τε κεραννύμενα καὶ πρώτην ἑαυτήν. Οὐδὲ γὰρ κράσις, ἀλλά τις ἀκρατὸς ξυμπεφορημένη ἀληθῶς ἡ τοιαύτη γίγνεται ἑκάστοτε ὄντως τοῖς κεκτημένοις ξυμφορά.

Νῦν δὴ καταπέφευγεν ἡμᾶς ἡ τἀγαθοῦ δύναμις εἰς τὴν τοῦ καλοῦ φύσιν· μετριότης γὰρ καὶ ξυμμετρία, κάλλος δήπου καὶ ἀρετὴ πανταχοῦ ξυμβαίνει γίγνεσθαι. Καὶ μὴν ἀλήθειάν γε ἔφαμεν αὐτοῖς ἐν τῇ κράσει μεμίχθαι· οὐ κοῦν, εἰ μὴ μιᾷ δυνάμεθα ἰδέᾳ τὸ ἀγαθὸν θηρεῦσαι, ξὺν τρισὶ λαβόντες, κάλλει καὶ ξυμμετρίᾳ καὶ ἀληθείᾳ, λέγωμεν ὡς τοῦτο οἷον ἐν ὀρθότατ ̓ ἂν αἰτιασαίμεθ ̓ ἂν τῶν

pas, rité.

n'est qu'une illusion: ajoutons donc la Vé

Tel est, ce me semble, le moteur incorporel et parfait d'un corps animé; il ne manque rien à cette ame que voulait créer notre pensée; et nous pouvons dire que déjà nous touchons au temple inaccessible du bien suprême. Mais cherchons ce qu'il y a dans ce bel ensemble de plus précieux, et de plus indispensable à la félicité. Nous verrons alors si c'est une qualité propre et inhérente à la Volupté ou à la Sagesse; et nous prononcerons sans peine entre les deux rivales. Or, quel est ce gage de notre estime, cette première condition d'un mélange sans défaut? Nous le savons tous en vain la composition en serait pure et variée ; si la proportion n'y est pas, les matières qui le forment, l'art qui les unit, tout est perdu. Ce n'est plus un mélange heureusement tempéré; c'est un assemblage sans règle, un chaos, non moins hideux que funeste.

Voilà donc la nature du bien qui nous échappe, et se confond dans celle du beau: car c'est une beauté que la proportion. Mais, comme nous avons fait de la vérité une autre condition du bien, si nous ne pouvons le saisir dans une seule image, comprenonsla beauté, la proportion, la vérité ; et reconnaissons que ces trois perfections, réunies en une, sont

y

PENSÉES DE PLATON.

15

ἐν τῇ ξυμμίξει, καὶ διὰ τοῦτο, ὡς ἀγαθὸν ὄν, τοιαύτην αὐτὴν γεγονέναι.

Ἤδη τοίνυν ἱκανὸς ἡμῖν γένοιτ' ἂν ὁςτιςοῦν κριτὴς ἡδονῆς τε πέρι καὶ φρονήσεως, ὁπότερον αὐτοῖν τοῦ ἀρίσ στον ξυγγενέστερόν τε καὶ τιμιώτερον ἐν ἀνθρώποις τέ ἐστι καὶ θεοῖς. Δῆλον μέν· ὅμως δ ̓ αὖ τῷ λόγῳ ἐπεξελ θεῖν βέλτιον. Καθ ̓ ἓν ἕκαστον τοίνυν τῶν τριῶν πρὸς τὴν ἡδονὴν καὶ τὸν νοῦν κρίνωμεν· δεῖ γὰρ ἰδεῖν, ποτέρῳ μᾶλλον ξυγγενές ἕκαστον αὐτῶν ἀπονεμοῦμεν. Πρῶτον δέ γε ἀληθείας λαβοῦ· καὶ λαβόμενος, βλέψας εἰς τρία, νοῦν καὶ ἀλήθειαν καὶ ἡδονὴν, πολὺν ἐπισχών χρόνον, απόκριναι σαυτῷ, πότερον ἡδονὴ ξυγγενέστερον, ἢ νοῦς, ἀληθείᾳ. Τί δὲ χρόνου δεῖ; πολὺ γὰρ, οἶμαι, διαφέρετον. Ηδονὴ μὲν γὰρ ἁπάντων ἀλαζονέστατον· ὡς δὲ λόγος, καὶ ἐν ταῖς ἡδοναῖς καὶ τὸ ἐπιορκεῖν ξυγγνώμην εἴληφε παρὰ θεῶν, ὡς, καθάπερ παίδων, τῶν ἡδονῶν νοῦν οὐδὲ τὸν ὀλίγιστον κεκτημένων. Νοῦς δὲ ἤτοι ταυτὸν καὶ ἀλή θειά ἐστιν, ἢ πάντων ὁμοιότατόν τε καὶ ἀληθέστατον. Οὐκοῦν τὸ μετὰ τοῦτο τὴν μετριότητα ὡς οὕτως σκέψαι, πότερον ἡδονὴ φρονήσεως, ἢ φρόνησις ἡδονῆς πλείω κέκτηται ; — Εὔσκεπτόν γε καὶ ταύτην σκέψιν προβέβληκας· οἶμαι γὰρ ἡδονῆς μὲν καὶ περιχαρείας οὐδὲν τῶν ὄντων πεφυκὸς ἀμετρότερον εὑρεῖν ἄν τινα, νοῦ δὲ καὶ ἐπιστήμης ἐμμετρότερον οὐδ ̓ ἂν ἕν ποτέ.— Ὅμως δ ̓ ἔτι λέγε το τρί τον· νοῦς ἡμῖν κάλλους μετείληφε πλεῖον, ἢ τὸ τῆς ἡδο νῆς γένος, ὥστε εἶναι καλλίω νοῦν ἡδονῆς, ἢ τοὐναντίον; Αρ ̓ οὖν φρόνησιν μὲν καὶ νοῦν οὐδεὶς πώποτε οὔθ ̓ ὕπαρ, οὔτ ̓ ὄναρ, αἰσχρὸν οὔτε εἶδεν οὔτε ἐπενόησεν οὐδαμὴ οὐ δαμῶς, οὔτε γιγνόμενον, οὔτε ὄντα, οὔτε ἐσόμενον ; Ἡδο