SUPPLÉMENT
AJOUTÉ A L'AULULARIA
AU QUINZIÈME SIÈCLE
PAR CODRUS URCÉUS,
L. Das, an non? S. Dabo. L. Des ut nunc, non olim, volo.
S. Do jam sed me animam recipere sinas te rogo.
Ah! ah! quid, ut dem, poscis, here? L. Nescis, scelus?
Et aulam auri plenam quadrilibrem mihi
Audes negare, quam dixti modo
Te arripuisse? heia, jam ubi nunc lorarii?
S. Here, audi pauca. L. Non audio: lorarii,
Heus, heus. Lor. Quid est? L. Parari catenas volo.
S. Audi, quæso, post me ligare jusseris,
Quantum libet. L. Audio: sed rem expedias ocius.
S. Si me torqueri jusseris ad necem, vide
Quid consequare: primum servi exitium habes :
Deinde, quod concupisces, ferre non potes.
At si me dulcis libertatis præmio
Dudum captasses, jamdudum votis fores
Tuis potitus. Omnes natura parit liberos,
Et omnes libertati natura student.
Omni malo, omni exitio pejor servitus:
Et quem Juppiter odit, servom hunc primum facit.
L. Non stulte loqueris. S. Audi reliqua nunc fam :
Tenaces nimium dominos nostra ætas tulit.
Quos Harpagones, Harpyias et Tantalos
Vocare soleo, in opibus magnis pauperes,
Et sitibundos in medio Oceani gurgite :
Nullæ illis satis divitiæ sunt, non Midæ,
non omnis Persarum copia Explere illorum Tartaream ingluviem potest. Inique domini servis utuntur suis,
Et servi inique dominis nunc parent suis :
Sic fit neutrobi, quod fieri justum foret.
Penum, popinas, cellas promptuarias
Occludunt mille clavibus parci senes.
Quæ vix legitimis concedi natis volunt,
Servi furaces, versipelles, callidi,
Occlusa mille clavibus sibi reserant;
Furtimque raptant, consumunt, liguriunt:
Centena numquam furta dicturi cruce :
Sic servitutem ulciscuntur servi mali
Risu jocisque. Sic ergo concludo, quod
Servos fideles liberalitas facit.
L. Recte quidem tu, sed non paucis, ut mihi
Pollicitus. Verum, si te facio liberum,
Reddes, quod cupio? S. Reddam, sed testes volo
Adsint ignosces, here; parum credo tibi.
L. Ut lubet; adsint vel centum; jam nihil moror.
S. Megadore, et tu Eunomia, adeste, precor, si libet.
Exite perfecta re mox redibitis.
MEGAD. Qui nos vocat? Em, Lyconide. EUNOM. Em, Strobile, quid est?
Loquimini. L. Breve est. M. Quid est? S. Vos testes voco. Si quadrilibrem aulam auri plenam huc adfero,
Et trado Lyconidæ, Lyconides me manu
Mittit; jubetque juris esse me mei,
Itane spondes? L. Spondeo. S. Jamne auditis hoc
Quod dixit? M. Audivimus. S. Jura enim per Jovem.
L. Em, quo redactus sum alieno malo!
Nimis procax es. Quod jubet, faciam tamen.
S. Heus tu, nostra ætas non multum fidei gerit :
Fabulæ notantur: adsunt testes duodecim :
Tempus locumque scribit actuarius;
Tamen invenitur Rhetor, qui factum neget.
L. Sed me cito expedi, sis. S. Em silicem tibi.
L. Si ego te sciens fallam, ita me ejiciat Diespiter
Bonis, salva urbe et arce, ut ego hunc lapidem. Satin
Jam feci tibi? S. Satis : ut ego aurum apportem eo.
L. I Pegasco gradu, et vorans viam redi.
LYCONIDES, STROBILUS, MEGADORUS, EUNOMIA, EUCLIO.
L. Grave est homini pudenti morologus nimis
Servus, qui sapere plus volt hero suo.
Abeat hic Strobilus in malam liber crucem,
Modo mihi apportet aulam auro puro gravem
Ut Euclionem socerum ex luctu retraham
Ad hilaritatem, et mihi conciliem filiam;
Sed ecce redit onustus Strobilus ; ut reor
Aulam apportat: at certe est aula quam gerit.
S. Lyconide, apporto inventum promissum tibi,
Aulam auri quadrilibrem : num serus fui?
L. Nempe : o di immortales, quid video, aut quid habeo! Plus sexcentos Philippeos ter et quater.
Sed evocemus Euclionem protinus.
O Euclio, Euclio. MEG. Euclio, Euclio. EUCL. Quid est?
L. Descende ad nos: nam di te servatum volunt.
Habemus aulam. EUCL. Habetisne, an me deluditis?
L. Habemus, inquam : modo, si potes, huc advola.
EUCL. O magne Juppiter! O Lar familiaris, et
Regina Juno; et noster thesaurarie
Alcide, tandem miserari miserum senem!
Oh! oh! Quam lætis, aula, tibi amicus senex
Complector ulnis, et te dulci capio osculo!
Expleri nequeo mille vel complexibus.
O Spes, o cor! luctum depulverans meum.
L. Auro carere semper duxi pessumum
Et pueris, et viris, et senibus omnibus.
At multo pejus est, ut video nunc, supra
Quam quod necesse est nobis auro opulescere,
Heu quantas passus est ærumnas Euclio,
Ob aulam paulo ante a se deperditam !
EUCL. Quoi meritas referam grates? an Diis, qui bonos
Respectant homines? an amicis, rectis viris?
An utrisque utrisque potius. Et primum tibi,
Lyconide, principium et auctor tanti boni,
Hac ego te aula auri condono; accipias libens:
Tuam hanc esse volo, et filiam meam simul,
Præsente Megadoro, et sorore ejus, proba
Eunomia. L. Et habetur, et refertur gratia,
Ut meritus es, socer exoptatus mihi, Euclio,
EUCL. Relatam mihi satis putabo gratiam,
Si donum nostrum, et me ipsum, accipias nunc libens. L. Accipio, et Euclionis volo mea sit domus.
S. Quod restat, here, nunc memento, ut sim liber.
L. Recte monuisti: esto merito liber tuo,
O Strobile, et turbatam jam intus cœnam para.
S. Spectatores, naturam avarus Euclio
Mutavit: liberalis subito factus est.
Sic liberalitate utimini vos quoque :
Et, si fabula perplacuit, clare plaudite.
|