CLERI GALLICANI,

PARISIIS CONGREGATI,

ANNO 1682,

AD SANCTISSIMUM DD. NOSTRUM INNOCENTIUM PAPAM XI,

BEATISSIME PATER,

Quam consecrandi fecimus apostolicæ sedi canonicæ obedientiæ professionem, ea nos impellit, ut quæ Parisiis jussu regio congregati gessimus, ad apostolatum vestrum referamus, gravesque metus nostros paternum in sinum effundamus. Cùm enim te Dominus, gratiæ suæ præcipuæ munere, in sede apostolica collocaverit, talemque nostris temporibus præstiterit, ut nobis potiùs ad culpam negligentiæ valeat, si apud venerationem tuam quæ pro Ecclesia suggerenda tacuerimus, quàm ea possit Sanctitas vestra, vel fastidiosè, vel negligenter accipere; non ambigimus quin magnis periculis nostris pastoralem diligentiam adhibere digneris (1).

(1) Epistola concilii Milevitani ad papam Innocentium : inter epistolas S. August. epist. CLXXVI.

Sanè, beatissime Pontifex, à majoribus nostris, sanctis, gravibusque viris accepimus, regni et sacerdotii tutâ piâque concordiâ res humanas niti, dum unum ab altero impugnatur, periclitari utrumque; ed occasione et de regno tolli justitiam et de Ecclesia pacem, schismata et scandala suscitari, et fieri animarum perditionem simul et corporum ; sine horum concordia res humanas nec incolumes esse posse, nec tutas (1). Hæc Goffridus Vindocinensis; hæc Ivo Carnotensis, sanctissimi, gravissimique Ecclesiæ Gallicanæ præsules immortalibus scriptis testata reliquerunt; hos in medium afferre et ad vestram Sanctitatem allegare juvat, quos pro ecclesiastica libertate, atque apostolica auctoritate multa perpessos sancti vestri decessores, non tantùm ut probabiles magistros, sed ut præcipuos, singularesque filios semper habuerint. His accedat tertius Clarævallis abbas, non Gallicanæ tantùm, sed universæ Ecclesiæ lumen, sanctus Bernardus, ille canonum propugnator, ac fortissimæ cujusque sententiæ gravissimus auctor: ubi nimio rigore regnum et sacerdotium dividi, atque inconsutilem Christi tunicam (2) scindi animadvertit, utili condescensione temperari canones supplicavit, ac pacem utriusque potestatis, quæ utramque fulciat, retineri, præsertim in Gallia, ubi nullam unquam regnum inter et sacerdotium divisionem fuisse (3), antiquiores episcopi gloriati erant; ubi denique, ipso teste Bernardo, toto orbe colliso, ipsisque pontificibus gravi toties tempestate jactatis,

(1) Goffridus Vindocinensis, Opusculo iv. Ivo Carnot. Ep. LX. — (2) S. Bernard. Epist. ccxIx. (3) Ivo Carnot. Ep. CCXXXVIII.

non modò nullæ scissuræ factæ essent, sed etiam solerint scissuræ aliæ resarciri (1).

Nec minore studio apostolici præsules, vestræ Sanctitatis antecessores (2), eam concordiam commendarunt, cùm geminâ potestate res humanas regi ex sacris litteris accuratissimè tradidere;. quarum proinde concordiâ publicam pacem, totiusque generis humani statum contineri certissimum sit, dicente prophetâ: Ecce vir oriens nomen ejus, Zorobabel in persona, in figura Christus, certè populi Dei dux et princeps; et ipse extruet templum Domino; et ipse portabit gloriam, et sedebit, et dominabitur super solio suo et erit sacerdos super solio suo; et consilium pacis erit inter illos duos (3). Stet ergo utrumque solium, alterum principis, alterum sacerdotis, auxilio mutuo, mutuâ consensione munitum : hinc populi salus, hinc non tantùm corporum, sed etiam animarum lucra proveniant : hinc denique res humanæ stabili, ac Deo pariter hominibusque placitâ tranquillitate decurrant.

Quæ cùm ex patrum traditione, ipsâque adeo propheticâ ac divinâ auctoritate descenderint, ubi eam pacem nostris temporibus occasione regaliæ sollicitari vidimus, cœpimus cogitare quid majores nostri, quid antiqui sedis apostolicæ antistites præscriberent; pro certo habituri quod verbo pariter et exemplo docuissent. Sic autem comperimus quæ evangelicâ auctoritate, quæ æternâ lege sancita essent, manere inconcussa, quæ ecclesiasticâ prohibitione constarent, in his ecclesiarum principes

multa pro tenore canonum districtiùs judicasse, multa pro temporum necessitate tolerasse, ubi non periclitatur fidei veritas aut morum honestas, quædam instituta temperari; non cæcâ tamen et indiscretâ relaxatione disciplinæ, sed si adesset necessitas, ex qua leges quoque mutari contingeret; sanctos enim pontifices antecessores vestros ita præcepisse, ubi necessitas non est, sanctorum patrum decreta manere inconvertibilia (1): eadem ergo decreta ex necessitate interdum temperanda; eam verò necessitatem esse, si graves dissensiones, si turbulenti motus, tumultusque imminerent, quam populorum stragem sancti patres vocant (2); tunc enim caritatem, quæ summa Ecclesiæ lex sit, alias emollire ac temperare leges, ac detrahendum aliquid canonum severitati; ut majoribus morbis sanandis caritas sincera subveniat (3): hinc nempe profectam à sanctis patribus, ipsâque apostolicâ sede toties celebratam moderationem canonum, quæ utili dispensatione et providâ compensatione librata Ecclesiam ædificet, propulset dissidia, regnum et sacerdotium firmâ pace componat.

Hæc ex sancto Augustino, aliisque patribus; hæc ex sanctis pontificibus Leone, Gelasio, cæterisque majores nostri didicerunt, nobisque tradiderunt : Salvo scilicet fidei fundamento et communi morum regulá, toleranda quædam, quædam etiam facienda quæ infirma videantur; hæc enim facit caritas, quæ operit multitudinem peccatorum, quæ cum infirmantibus infirmatur, cum scandalizatis

(1) S. Bernard. Tract. de Præcep. et Dispensat. cap. IV. (2) S. August. Epist. clxxxv. n. 45. (3) Ibid.

uritur, et omnibus omnia fit, ut omnibus prodesse mereatur (1). Quod si jus illud regium, quam regaliam dicimus, aut fidei fundamentis, aut morum regulis esset adversum, non illud utique sancti pontifices doctrinâ et pietate conspicui, Alexander III, Innocentius III atque alii comprobassent: non illud denique sacrum generale Lugdunense concilium (2), tot personis, totque sub titulis suâ auctoritate firmasset. At enim extendi vetuit ad eas ecclesias, quæ primævâ atque innatâ libertate gauderent : sed ut hanc interim quæstionem omittamus, neque minutatim verba concilii variosque sensus, quæque antegressa, quæque consecuta sint, expendamus; id sanè liquidò constat nullum esse periculum, ut extensum fidei moribusque noceat, quod illæsâ fide, salvâque morum regulâ, longè latèque propagatum, plurimas jam regni ecclesias occuparit : ex quo illud efficitur, regaliæ causam non ad fidei morumque regulam, quæ immobilis et irreformabilis sit (3); sed ad disciplinam, quæ pro locis ac temporibus subinde mutetur, quæque temperamenta, ac salubrem illam moderationem admittat, omnino pertinere.

Jam ergo constituto quæstionis statu, beatissime Pater, quantùm intelligimus, rem totam expediri haud difficile fuerit; cùm id unum inquirendum restet, justane causa fuerit cur post ecclesiarum quarumdam libertatem totis sexaginta annis strenuè propugnatam, victi in eo tribunali, quod ipsi antiquo more regni appellavimus, acquiescere potiùs quàm omnia commovere, regiam potestatem

(1) Ivo Carnot. Ep. ccxiv. (2) Cap. XI. - (3) Tertullian. de Virginib. veland.