Images de page
PDF
ePub

ὑπ' ἐκείνων θάνατον οὐκ ἐθέλουσαν ἐν γυναικὶ γεννη θεῖσαν γενέσθαι· ἰδεῖν δὲ τὴν Θαμύρου, ἀηδόνος ἑλομένην· ἰδεῖν δὲ καὶ κύκνον μεταβάλλοντα εἰς ἀνθρωπίνου βίου αἵρεσιν, καὶ ἄλλα ζῶα μουσικὰ ὡσαύτως, ὡς τὸ εἰκός. Τὴν δὲ λαχοῦσαν ψυχὴν ἑλέσθαι λέοντος βίον· εἶναι δὲ τὴν Αἴαντος τοῦ Τελαμωνίου, φεύγουσαν αν θρωπον γενέσθαι, μεμνημένην τῆς τῶν ὅπλων κρίσεως. Τὴν δ ̓ ἐπὶ τούτῳ Ἀγαμέμνονος· ἐχθρὰν δὲ καὶ ταύτην τοῦ ἀνθρωπίνου γένους διὰ τὰ πάθη, ἀετοῦ διαλλάξαι βίον. Ἐν μέσοις δὲ λαχοῦσαν τὴν Αταλάντης ψυχὴν, κατιδοῦσαν μεγάλας τιμὰς ἀθλητοῦ ἀνδρὸς, οὐ δύνασθαι παρελθεῖν, ἀλλὰ λαβεῖν. Μετὰ δὲ ταύτην ἰδεῖν τὴν Ἐπειοῦ τοῦ Πανοπέως εἰς τεχνικῆς γυναικὸς ἰοῦσαν φύσιν. Πόῤῥω δ ̓ ἐν ὑστάτοις ἰδεῖν τὴν τοῦ γελωτοποιοῦ Θερσίτου, πίθηκον ἐνδυομένην. Κατὰ τύχην δὲ τὴν Ὀδυσσέως λαχοῦσαν πασῶν ὑστάτην, αἱρησομένην ἰέναι· μνήμῃ δὲ τῶν προτέρων πόνων, φιλοτιμίας λελωφηκυῖαν, ζητεῖν περιϊοῦσαν χρόνον πολὺν βίον ἀνδρὸς ἰδιώτου ἀπράγμονος, καὶ μόγις εὑρεῖν κείμενόν που καὶ παρημελημένον ὑπὸ τῶν ἄλλων· καὶ εἰπεῖν ἰδοῦσαν, ὅτι τὰ αὐτὰ ἂν ἔπραξε καὶ πρώτη λαχοῦσα, καὶ ἀσμένην ἑλέ σθαι. Καὶ ἐκ τῶν ἄλλων δὴ θηρίων ὡσαύτως εἰς ἀνθρώ πους ἰέναι, καὶ εἰς ἄλληλα, τὰ μὲν ἄδικα εἰς τὰ ἄγρια, τὰ δὲ δίκαια εἰς τὰ ἤμερα μεταβάλλοντα· καὶ πάσας μίξεις μίγνυσθαι.

Ἐπειδὴ δ ̓ οὖν πάσας τὰς ψυχὰς τοὺς βίους ᾑρῆσθαι, ὥσπερ ἔλαχον, ἐν τάξει προσιέναι πρὸς τὴν Λάχεσιν. Ἐκείνην δ ̓ ἑκάστῳ, ὃν εἵλετο δαίμονα, τοῦτον φύλακα ξυμπέμπειν τοῦ βίου, καὶ ἀποπληρωτὴν τῶν αἱρεθέντων.

donné la mort. Le corps d'un rossignol reçut l'ame de Thamyris. Mais je vis un cygne, et des animaux qui ont comme lui le sentiment de nos arts, adopter la nature de l'homme. Une autre âme, quand son tour fut arrivé, devint l'àme d'un lion: c'était Ajax qui détestait l'humanité depuis le fatal jugement. Parut ensuite Agamemnon, que ses malheurs rendaient aussi l'ennemi des hommes; un aigle prit la place du roi des rois. Atalante qui choisit vers la moitié, éblouie des honneurs Olympiques, ne put résister à l'envie de se faire athlète. Après elle, je vis Epéus, fils de Panopée; devenir une femme industrieuse, et, presque aux derniers rangs, un singe succéder à Thersite. Par hasard Ulysse avait le dernier sort, il parut dernier; mais encore fatigué de ses longs revers et désabusé de l'ambition, il choisit, non sans avoir cherché long-temps, la vie tranquille d'un homme privé, que tous les autres avaient laissée dédaigneusement à l'écart. En l'apercevant enfin, il s'écria qu'il n'aurait pas eu d'autre pensée quand même le premier rang lui serait échu, et il saisit avec joie son trésor. Les animaux, quels qu'ils soient, passent également les uns dans les autres ou dans le corps des hommes; ceux qui furent méchans deviennent des bêtes féroces, et les bons, des animaux apprivoisés. Toute la nature vivante est soumise aux mêmes lois.

le

Quand il ne reste plus d'âme à pourvoir d'un avenir, la foule s'avance en ordre vers Lachésis. La Parque ordonne au Génie que chacune s'est donné, de lui être toujours fidèle et d'accomplir ses vœux. Il la

Ὃν πρῶτον μὲν ἄγειν αὐτὴν πρὸς τὴν Κλωθὼ, ὑπὸ τὴν ἐκείνης χεῖρά τε καὶ ἐπιστροφὴν τῆς τοῦ ἀτράκτου δίνης κυροῦντα, ἣν λαχὼν είλετο μοῖραν. Ταύτης δ ̓ ἐφαψάμε νον, αὖθις ἐπὶ τὴν τῆς Ἀτρόπου ἄγειν νῆσιν, ἀμεταστροφα τὰ ἐπικλωθέντα ποιοῦντα. Ἐντεῦθεν δὲ δὴ ἀμεταστρεπτὶ ὑπὸ τὸν τῆς Ἀνάγκης ἰέναι θρόνον, καὶ δι ̓ ἐκείνου διε ξελθόντα, ἐπειδὴ καὶ οἱ ἄλλοι διῆλθον, πορεύεσθαι ἅπαν τας εἰς τὸ τῆς Λήθης πεδίον διὰ καύματός τε καὶ πνίγους δεινοῦ· καὶ γὰρ εἶναι αὐτὸ κενὸν δένδρων τε καὶ ὅσα γῇ φύει. Σκηνᾶσθαι οὖν σφᾶς ἤδη ἑσπέρας γιγνομένης παρὰ τὸν Ἀμέλητα ποταμὸν, οὗ τὸ ὕδωρ ἀγγεῖον οὐδὲν στέγει. Μέτρον μὲν οὖν τὶ τοῦ ὕδατος πᾶσιν ἀναγκαῖον εἶναι πιεῖν· τοὺς δὲ φρονήσει μὴ σωζομένους, πλέον πίνειν τοῦ μέτρου· τὸν δὲ ἀεὶ πιόντα, πάντων ἐπιλανθάνεσθαι. Ἐπειδὴ δὲ κοιμηθῆναι καὶ μέσας νύκτας γενέσθαι, βροντήν τε καὶ σεισμὸν γενέσθαι, καὶ ἐντεῦθεν ἐξαπίνης ἄλλον ἄλλη φέρεσθαι ἄνω, εἰς τὴν γένεσιν ἄττοντας ὥσπερ ἀστέρας.

Αὐτὸς δὲ τοῦ μὲν ὕδατος κωλυθῆναι πιεῖν· ὅπη μέντοι καὶ ὅπως εἰς τὸ σῶμα ἀφίκοιτο, οὐδὲν εἰδέναι· ἀλλ ̓ ἐξαίφνης ἀναβλέψας ἰδεῖν ἔωθεν αὑτὸν ἤδη κείμενον ἐπὶ τῇ πυρά.

Καὶ οὗτος ὁ μῦθος ἐσώθη καὶ οὐκ ἀπώλετο· καὶ ἡμᾶς ἂν σώσειεν, ἂν πειθώμεθα αὐτῷ· καὶ τὸν τῆς Λήθης που ταμὸν εὖ διαβησόμεθα, καὶ τὴν ψυχὴν οὐ μιανθησόμεθα. DE REPUBLICA, Χ.

conduit alors à Clotho, qui, par son immortelle main et les révolutions du fuseau infatigable, lui assure le destin qu'elle a choisi. Après ce gage sacré de leur union, ils s'approchent ensemble d'Atropos qui file les jours du monde, et la trame est irrévocable. Enfin, sans retourner la tête, on arrive au trône de la Nécessité. Dès qu'on a passé devant elle, on se trouve dans le champ de l'Oubli, affreux désert, séjour brûlant, privé d'ombre et de verdure. Il fallut nous arrêter le soir au bord du fleuve Amélės, dont aucun vase ne saurait contenir l'eau fugitive. On est obligé d'en boire ; des imprudens en boivent trop; d'autres qui en boivent sans cesse perdent toute mémoire. Nous dormions près du fleuve, c'était le milieu de la nuit : soudain le tonnerre gronde, l'immensité s'ébranle, et les âmes, lancées dans l'espace comme des astres, vont çà et là prendre une vie nouvelle.

Il m'était défendu de boire à la source d'oubli; mais comment, par quelle route mon âme est-elle revenue dans ce corps qu'elle a retrouvé? je l'ignore. Un matin, promenant tout-à-coup les yeux autour de moi, je me suis vu sur le bûcher funèbre.

Tel est le récit que la tradition a fait vivre jusqu'à nous. Cette leçon peut nous sauver: si l'homme en profite, il passera heureusement le Léthé, et son âme ne sera pas déshonorée par les taches du crime.

RÉPUBLIQUE, LIV. X.

QUID BONIS ET MALIS FUTURUM.

Εἶ οἶδ' ὅτι, ἐάνπερ εἰσίω εἰς δικαστήριον περὶ τούτων τινὸς κινδυνεύων ὧν σὺ λέγεις, πονηρός τίς με ἔσται ὁ εἰσάγων· οὐδεὶς γὰρ ἂν χρηστὸς μὴ ἀδικοῦντ ̓ ἄνθρωπον εἰσάγοι. Καὶ οὐδέν γε ἄτοπον εἰ ἀποθάνοιμι· βούλει σοὶ εἴπω διότι ταῦτα προσδοκῶ; Οἶμαι μετ' ὀλίγων Αθηναίων, ἵνα μὴ εἴπω μόνος, ἐπιχειρεῖν τῇ ὡς ἀληθῶς πολιτικῇ τέχνῃ, καὶ πράττειν τὰ πολιτικὰ μόνος τῶν νῦν· ἅτε οὖν οὐ πρὸς χάριν λέγων τοὺς λόγους οὓς λέγω ἑκάστοτε, ἀλλὰ πρὸς τὸ βέλτιστον, οὐ πρὸς τὸ ἥδιστον, καὶ οὐκ ἐθέλων ποιεῖν ἃ σὺ νῦν παραινεῖς, τὰ κομψὰ ταῦτα, οὐχ ἔξω ὅ τι λέγω ἐν τῷ δικαστηρίῳ.

Κρινοῦμαι γὰρ, ὡς ἐν παιδίοις ἰατρὸς ἂν κρίνοιτο, κατηγοροῦντος οψοποιοῦ. Σκόπει γὰρ, τί ἂν ἀπολογοῖτο ὁ τοιοῦτος ἄνθρωπος ἐν τούτοις ληφθείς, εἰ αὐτοῦ κατηγοροί τις λέγων, ὅτι· Ὦ παῖδες, πολλὰ ὑμᾶς καὶ κακὰ ὅδε εἴργασται ἀνὴρ καὶ αὐτοὺς, καὶ τοὺς νεωτάτους ὑμῶν διαφθείρει· τέμνων τε, καὶ κάων, καὶ ἰσχναίνων, καὶ πνίγων, ἀπορεῖν ποιεῖ, πικρότατα πόματα διδοὺς, καὶ πεινὴν καὶ διψῆν ἀναγκάζων, οὐχ ὥσπερ ἐγὼ πολλὰ καὶ ἡδέα καὶ παντοδαπὰ εὐώχουν ὑμᾶς. Τί ἂν οἴει ἐν τούτῳ τῷ κακῷ ἀποληφθέντα ἰατρὸν ἔχειν εἰπεῖν; ἢ, εἰ εἴποι τὴν ἀλήθειαν, ὅτι, Ταῦτα πάντα ἐγὼ ἐποίουν, ὦ παῖδες, ὑγιεινῶς· ὁπόσον αἴει ἂν ἀναβοῆσαι τοὺς τοιούτους δικα

« PrécédentContinuer »