պէտ տիրեաց բոլոր Հայրենեաց իշխանութեց Հօրն. սակայն ոչ կամեցաւ զզըկութի առնել եղբարցն : Ա յլ եպիսկոպոսօք՝ վարդապետօք, եւ ազատօք բան Ժանեաց զամ` ժառանգութիսն, եւ ետ ըստ պատ– շաճին զբաժին եղբօրն է ալալին ՛ի նա. եւ զբաժին Հօրեղբօրորդւոյն | իպարտին ՚ի նա : Եւ այնպէս կային միաբանութբ` եւ վարէին զտէրութի այար նահանգի մեծարգոյ եւ շքեղաշուք իշխանութեամբ, պատուեցեալ եւ փառաւորեցեալ յաչս աշխարհակալացն եւ մեծամեծացն , պահելով զաշխարհ զայս ՚ի խաղաղութե, եւ զվանորայս ՚ի շինութե: ւ զի յայսմ` ժամանակի ամ աշխարհ աճերեցեալ եւ ապականեցեալ էր. եւ վանորայք խափանեցեալ էին ՚ի պաշտմանց: իւ ամնեքեան առ Հասարակ դիմեալ ՚ի տէրութի սը : Աստ զՀանգիստ առեալ զետեղէին. ոպ եւ եկն կաթուղիկոմն Աղուանից էր Ստեփանոս, եւ բնակէր Տեառն Ստեփաննոսի եղբօր սորա. եւ այլ բազում` եպիսկոպոսք եւ վար դապետք յազատարանց : իւ էր տեսանել նորա հօք ածյ զտունս զայս՝ իբր զտապան ՙլ,ոյեան ի մեջ աշխարհակործան ալեացն. զոր եւ տր ածն անսասանելի պահեսցէ բարեխօսութբ սբ ածածնին եւ ամ աբց մինչ ՛ի կատարած- - աշխարհի: Րայց այսու յոյժ դեղեցկացն. զի ինքեսնք մարմնական իշխանութբն պայծառանային, եւ եղբայրն իւրեանց Çï Ստեփաննոս Հոգեւոր շնորհօք եւ բարձր դիտան պետութբ շքեղանայր : լւ յեռեալք սիրով ընդ միմեանս կային Հանդարտութբ. ըստ ամ` թէ. ( սաղմոս 132, գլուխ 1: } « O բարի` կամ զի վաս » յելուչ զի բնակին եղբարք ՚ի միասին : » כל ւ ունէին սոքա բողբոջք բարեբոյս զաճակաց. frères; il partagea tout ce qu'il possédoit avec les évêques, les vartabieds et les nobles; puis, selon la justice, il en donna une portion à son frère Dchalal, et une autre à son cousin paternel Libarid. De cette manière ils restèrent unis et gouvernèrent la souveraineté de cette contrée, avec honneur et distinction. Ils se rendirent respectables et se firent considérer du maître du monde et des grands, en maintenant la paix dans leur pays et en bâtissant des monastères; ce qui étoit fort nécessaire, car, dans ce temps-là, tout le pays étoit dévasté et ruiné, et tous les monastères avoient été enlevés aux fidèles. Tout le monde venoit aussi s'établir dans la principauté d'Éligoum, pour y trouver un séjour tranquille. C'est ainsi que le patriarche d'Albanie, Étienne, vint auprès d'Étienne, frère d'Éligoum, avec beaucoup d'autres évêques et vartabieds, issus de familles nobles. La famille Orpéliane sembloit être alors, par la grâce de Dieu, comme l'arche de Noé, au milieu des flots qui devoient détruire le monde ; et il est à espérer que le Seigneur la fera subsister dans cet état jusqu'à la fin des siècles, par l'intercession de son divin fils et de tous les saints. Ils s'élevèrent aussi, sous le gouvernement d'Éligouin, à une grande gloire; leur pouvoir temporel parvint alors à son plus haut éclat, et la puissance spirituelle de son frère Étienne acquit la plus grande splendeur. Ils s'aimèrent beaucoup, et vécurent en paix, selon ce qui est dit dans le livre des psaumes (ps. 132, N. 1. ): « Que c'est bien, que c'est » agréable, lorsque les frères habitent dans un même lieu ! » Ces princes eurent une belle postérité : Éligoum eut deux Էլիկումին որդիք երկուք` ոյրթէն եւ ուղա անուն եւ դուստր մի` ետ ՚ի կնութի գեղեցկա ծաղիկ իշխանին եւ մեծ կողնակալին Էաչու որդւոյ Հասանայ՝ որդւոյ կռոշայ մեծ- իշխանին • որ էր որդի քաջին վասակայ՝ զոր վերագոյն յիշեցաք : ակ իպարտի որդիք հինգք• որոց երիցագոյնն Սմբատ՝ որ փեսայացեալ էր տանն Աթաբակ Սա դունեանց. եւ միւսն ովհաննես՝ զոր առեալ Տեառն Ստեփանոսի՝ մնոյց, եւ վարժեաց ուսմամբ, եւ էած- ՛ի քահանայութի: fils, Pouirthel et Poughda, avec une fille, qu'il donna en mariage à un illustre et puissant prince, Eatchou, fils d'Hasan, fils du grand prince Brhosch, qui étoit fils du vaillant Vasag, dont nous avons déjà parlé. Libarid eut cinq fils (14), dont l'aîné, nommé Sempad, épousa une fille de la maison de l'atabek Satoun, et le second, appelé Jean (15), fut élevé par l'évêque Etienne, qui l'instruisit dans les lettres pour qu'il embrassât l'état ecclésiastique. NOTES SUR L'HISTOIRE DES ORPÉLIANS. CHAPITRE I." (1) LES hautes montagnes et les profondes vallées qui se trouvent dans toutes les parties de la Géorgie et des autres contrées Caucasiennes, ont sans doute donné naissance à la dénomination de quyfir m2 humps, Dzmagaïn aschkharh, Pays ténébreux, dont l'historien des Orpélians se sert pour désigner ces régions. Les montagnes voisines des sources de l'Euphrate portoient aussi le nom de un'u, Dzmag léarhn (voyez le premier volume, p. 5o ), c'est-à-dire, montagne ténébreuse, sans doute par une raison de la même nature. Nous pensons, malgré cela, que ce n'est pas là l'origine du nom donné par les Arméniens aux pays Caucasiens, mais qu'elle vient de leur situation du côté du nord, regardé comme le côté des ténèbres. C'est par suite d'une opinion semblable que les Chinois appellent régions de ténèbres, les pays du nord de l'Asie, et que les Arméniens donnent aux montagnes qui les séparent de la Géorgie, le nom de op, Mthin, qui signifie aussi ténébreux. (Voyez le premier volume, p. 47.) (2) Les expressions dont se sert notre auteur semblent faire croire que le mont Armaz et la forteresse d'Orpeth, appelée ensuite Schamschouïldé, étoient dans la même région, tandis qu'on pourra remarquer, un peu plus bas, qu'il place la même montagne dans le voisinage de |
