Images de page
PDF
ePub

TROISIÈME RACE.

ORDONNANces des VALOIS.

RÈGNE DE CHARLES VIII.

BRANCHE D'ORLÉANS.

RÈGNE DE LOUIS XII.

PUBLIÉS PAR M. ISAMBERT.

[ocr errors]

DES

ANCIENNES LOIS FRANÇAISES,

DEPUIS L'AN 420, JUSQU'A LA Révolution de 1789;

PAR MM.

ISAMBERT, Avocat aux Conseils du Roi et à la Cour de cassation;
DECRUSY, ancien Avocat à la Cour royale de Paris;

ARMET, Avocat à la Cour royale.

[blocks in formation]

BELIN-LEPRIEUR, LIBRAIRE-ÉDITeur, quai des augustins, no 55.
VERDIÈRE, LIBRAIRE, quai des augustins, no 25.

[ocr errors]
[ocr errors][merged small]

N° 2.

ORDRE du conseil du roi, tenu par les princes, pour la convocation des états généraux à Tours.'

1483. (Perdu, mais relaté dans le procès-verbal des états.)

N. LETTRES de confirmation du chancelier de France (1).

--

Amboise, 22 septembre 1483. (Registrées au parlement de Paris le 17 novembre, pag. 372.)

CAROLUS, etc. Ad regnorum et regnantium cedit splendorem, quôd insignibus officiis et dignitatibus præficiantur viri, genere, moribus, doctrinâ conspicui, quòdque illi magnificis titulis et honoribus extollantur, qui regum lateribus assistunt, ut eorum exemplo cæteri invitentur ad virtutem et studia gloriæ. Cùm itaque charissimus dominus et genitor noster, cujus anima in pace quies cat, dudum in suum et regni sui cancellarium elegerit, delectum et fidelem nostrum Guillelmum de Rochefort militem, cùmque nobis magnoperè commendavit, dùm vitam agebat, quin imo morti proximus in ultimâ voluntate suâ expressè et specialiter edixerit, ne pacto ullo præfatum Guillelmum destitueremus à cancellariatûs officio, in quo,fideliter, probè, diligenter, purè sanctè et justè versatus est, adeò etiam ut charissima domina et genitrix nostra hoc ipsum velit et cupiat vehementer.

Notum igitur facimus, quod nos attendentes summam ipsius Guillelmi de Rochefort integritatem, fidem, constantiam, vigilantiam, experientiam, prudentiam, doctrinam et justitiam, eum,

raient maintenus, sauf réserve des actions de ceux qui avaient été dépossédés. Lors de l'enregistrement au parlement, le 29 janvier, il fut d'abord donné communication des lettres aux opposans; on les admit à plaider leurs moyens le 19 février et jours suivans. Ils dirent que les ordonnances n'avaient pas été faites avec les solennités accoutumées; les ducs d'Orléans, de Bourbon, d'Alençon, etc., étaient présens. Ils avaient été injustement dépossédés contre le droit canonique et écrit, contre les ordon. de Philippe et de Louis XI, en 1467. On doit justice à tout le monde, etiam diabolo. L'avocat général Lemaître dit que ce qui avait été fait avant le couronnement n'était pas une loi, et qu'on devait juger les causes des destitutions éprouvées par les possesseurs d'office; ce qui eut lieu en effet ; mais on ignore le résultat. Il y eut probablement réintégration des opposans.

(1) Elles sont fondées sur les Défenses qu'avait faites le feu roi en sa dernière volonté, de ne le point destituer de l'office de chancelier, et sur le désir qu'en montrait la reine mère du roi.

V. ci-après les provisions de G. Briçonnet en 1495.

exconsilio principum sanguinis nostri, et aliorum procerum,atque consiliariorum nostrorum, eligimus, fecimus, ordinavimus, et retinuimus nostrum ac regni nostri Franciæ cancellarium et consiliarium specialem: dantes, et tenore præsentium concedentes præfato Guillelmo plenam potestatem, authoritatem et mandatum speciale agendi, ordinandi et exercendi omnia quæ ad officium cancellarii Franciæ, hujusmodi officio cancellarii plenè, pacificè, et integrè utatur et gaudeat, ad vadia, salaria, et stipendia ordinaria et extraordinaria, et ad alia jura, honores, utilitates, profiscua,præeminentias, et emolumenta consueta, quæ alii cancellarii Franciæ percipere et habere consueverunt modo et formà quibuscumque.

Quocircà dilectis et fidelibus consiliariis nostris gentibus, parlamentum nostrum Parisiis tenentibus omnibusque aliis justiciariis officiariis, et subditis nostris quibuscumque, cujuscumque authoritatis, status, dignitatis, aut conditionis exstant, per easdem præsentes mandamus, quatenùs prædicto Guillelmo de Rochefort, consiliario nostro tanquam cancellario Franciæ, à quo solitum recepimus juramentum, pareant et diligenter intendant; mandantes insuper gentibus camere compotorum, et thesaurariis nostris Parisiis, ut vadia, salaria et stipendia supradicta, ad dictum officium pertinentia, præfato Guillelmo, aut ejus certo mandato, tradi et persolvi faciant, modo et terminis consuetis, quæ sic soluta insolventium compotis præfates, aut eorum vidimus sub sigillo regio confectum, simul cum quittantia reportando, allocari, et de eorum receptâ deduci, sine ullâ contradictione volumus, et jubemus, ordinationibus seu mandatis non obstantibus quibuscumque. In cujus rei testimonium sigillum nostrum præsentibus litteris duximus apponendum.

Sic signatum per regem, domino duce Aurelianensi, comitibus Claromonsensi et Bressiæ episcopo presentibus.

N° 4.

ORDONNANCE portant révocation des domaines aliénés (1).

Amboise, 22 septembre 1483. (Preuves de Charles VIII, pag. 355. Mémor. Chambre des comptes, fo 9, coté S. )

CHARLES, etc. Comme nagueres après le trepas de nostre très

(1) Ce roi les a engagés comme les autres, notamment pour la téméraire et injuste expédition contre Naples.

« PrécédentContinuer »