Images de page
PDF
ePub

10

4

3

σιν' ἐχέσθω τῆς ὁδοιπορίας. Εἰ δὲ στενωπὸς ἀπαντήσοις τόπος, ἢ μακρότερόν ἐστι τὸ ἀπλῆκτον εἴτε διὰ χωρῶν ἀνεπιτηδειότητα ἢ δι ̓ ὑδάτων ἔνδειαν, καὶ τὸ μῆκος τοῦ ἀπλήκτου ὀξυτέραν ποιοῦν τὴν ὁδοιπορίαν ἀναγκάσει λεπτυνθῆ ναι τὸν ἀπόλεμον λαὸν καὶ διαλυθῆναι τὰς πεζικὰς τάξεις ἅτε εἰς μῆκος ἐπεκ5 τεινομένων τῶν πεζῶν καὶ τῶν σκευοφόρων, δεῖ τότε ὡς μὴ ἐξικανούσας τὰς ἀνὰ τρεῖς πλαγίους πρὸς παραφυλακὴν αὐτῶν δίκην ὁρμαθοῦ πάσας γενέσθαι καὶ ἀνὰ ἓξ ἐν ἑκατέροις τοῖς μέρεσιν εἰς μῆκος γενομένας κατὰ νῶτον ἐφέπεσθαι τὰς τάξεις ἀλλήλαις. Εἰ δὲ καὶ μᾶλλον ἐπεκτείνονται καὶ ἀσφαλῶς παρὰ τῶν ἀνὰ ἓξ ἐφ' ἑκατέρων τῶν μερῶν οὐ φυλάτίονται, δέον καὶ ἀπὸ τῶν προπορευομένων δύο τάξεις ἔνθεν κἀκεῖθεν εἰσελθεῖν κατὰ στοῖχον, καὶ ἀπὸ τῶν τοῦ σάκα ὁμοίως ἑτέρας δύο ὡς γενέσθαι τὰς πλαγίους ἀνὰ ὀκτὼ στοιχηδόν πορευομένας, εἴτ ̓ οὖν κατ ̓ ὄρδινον° καὶ διισταμένας· ἀλλήλων ὡσεὶ τόξου βολὴν ἢ καὶ δύο πρὸς τὴν κατεπείγουσαν χρείαν. Εἰ δὲ καὶ πλέον παρεκτεί νοιτο δ ὁ λαὸς, μικρὸν ἀναμενέτω ὁ βασιλεὺς ἡμῶν ὁ ἅγιος φθάσαι τοὺς ὅπι15 σθεν ἵνα μὴ τῷ τῆς ὁδοιπορίας ὄξει καὶ συντόνῳ ἐκλύωνται, ἄλλως τε δὲ μὴ καὶ ἀφυλάκτοις τούτοις οὖσι περιτυχόντες ἴσως οἱ Άραβες ἢ καὶ οἱ Τοῦρκοι καταβλάψωσι. Μετὰ δὲ τὸ 12 εἰς τὸ ἀπλῆκτον ἀφικέσθαι μὴ παρ' εὐθὺ αἱ τάξεις καταλύωνται, ἀλλὰ μικρὸν παρεκβαίνουσαι κυκλόθεν ἱστάσθωσαν τοῦ ἀπλήκτου, ἵνα τὸ ὑπουργικὸν ἅπαν καταλαβὼν 15 πήξωνται τὰς σκηνάς· ἀφ' οὗ 20 δὲ τὸ ἀπλῆκτον καταστῇ, αἱ μὲν λοιπαὶ τάξεις εἰσίτωσαν, ἀνὰ δύο δὲ ἐξ ἑκα τέρων τῶν πλαγίων καὶ μία τῶν ἔμπροσθεν ἔξωθεν ἱστάσθωσαν· ἀλλὰ καὶ αὐ τὸς ὁ βασιλεὺς ἡμῶν ὁ ἅγιος μετὰ τῆς οἰκείας, εἰ μὴ δουλεία τις ἑτέρα προκεῖται ἀναγκαία, ἐν ἐπιτηδείῳ τόπῳ ἱστάμενος πάντα κατασκοπείτω καὶ προσ μενέτω τὸ σάκα, μετὰ δὲ τὴν τοῦ σάκα ἄφιξιν εἰσερχέσθωσαν ἅπαντες 10.

1

10

[ocr errors]

2

ὄρθροισιν Κ, ἄνθροισιν M; le reviseur a rétabli la vraie legon dans K. ἀπαντήση; audessus de l'n final, les lettres o de 1 main dans C. χώραν les mss. — ' ἐν est ajouté après

ἐξ par

5

re

3

[ocr errors]

4

ACEM. - * Les mots ἐν ἑκατέροις τοῖς μέρεσι... τῶν ἀνὰ ἕξ, omis au texte, ont été rétablis

6

8

παρεκτείνοντο Α.

9

Les mots si

à la marge par la 2' main dans M. — * καρτ ̓ ὄρδιονον ; l'apostrophe, l'esprit et les deux dernières lettres ov sont de 3o main dans M. 7 διεσταμένας Μ. δὲ καὶ . . . . . ἀναμενέτω, qui manquent au texte, ont été rétablis en marge par la 2' main dans M. συντόνων Κ. " καὶ μὴ K seul, les autres μὴ καὶ.

[merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small]

XI

Περὶ τοῦ πῶς δεῖ ποιεῖν ὅτε γνωσθῶσι πολέμιοι ἐν νυκτὶ
βούλεσθαι ἐπελθεῖν τῷ χάρακι.

2

Εἰ δέ γε τοὺς πολεμίους νύκτωρ ὁ βασιλεὺς ἡμῶν ὁ ἅγιος ἐπελθεῖν διαγνῷ, λόχους εὐτρεπισάτω μὴ πάνυ μακρὰν τοῦ ἀπλήκτου, ἵν ̓ ὅταν αὐτοὶ συμβάλ5 λωσι τοῖς τοῦ χάρακος, ἐκ πλαγίου ἢ ἐκ τῶν ὄπισθεν ἐπελθόντες ἐκεῖνοι τὴν ἐπιβουλὴν εἰς τὴν αὐτῶν ἐκείνων περιτρέψωσι κεφαλήν. Μετὰ δὲ τὸς τοὺς ἐχθροὺς τρέψασθαι τῇ κατ ̓ αὐτῶν διώξει μὴ χρήσθωσαν· ἀνώφελες γὰρ ἐν νυκτὶ τοῦτο. Δεῖ δὲ καὶ συνθήματα και γνωρίσματα ἔχειν τοὺς στρατιώτας ὅπως σκότους γινομένων πολέμων, ἀλλὰ καὶ ἐν ἡμέρᾳ ὁμίχλης ἢ κονιορτῶν ἐπεγειρομένων ἐκ τῶν εἰθισμένων παρασήμων ἕκαστος τὸν ἄλλον 12 ἐπιγινώσκοντες εὐδιάκριτοι ἀπὸ τῶν συμπλεκομένων δυσμενῶν ὑπάρχουσιν 13.

10

10

XII

Περὶ τοῦ πῶς δεῖ ποιεῖν εἴπερ ὁδοιπορούσης τῆς στρατιᾶς πολέμιοι μετὰ βαρείας δυνάμεως ταύτῃ

[ocr errors]

ἐπέλθωσι.

16

Τῆς δὲ στρατιᾶς ὁδοιπορούσης 15 ἐὰν πολεμίων ἔφοδος δηλωθῇ τῷ ἁγίῳ 15 ἡμῶν βασιλεῖ μετὰ δυνάμεως 17 ἐπιοῦσα, οὐ καλόν 18 ἐστι συμβάλλειν τούτοις ἁπλόμενον τῆς ὁδοῦ, ἀλλὰ πρότερον μὲν προστάξαι 20 καταθέσθαι τὸν φόρτον τοῖς ὑπουργοῖς”, εἶτα τὴν βασιλικὴν σκηνὴν, καὶ τινῶν ἀρχόντων μεγάλων

[ocr errors]

6

7

ὅτι au texte, en marge ότε dans C. Il ne faut pas corriger par όταν : sur l'emploi du subjonctif · ἐπελθεῖν om. Β. 3 de l'aoriste à la place du futur, cf. ci-dessous, n. 16. λόγχους ΑΜ. * συμβάλωσι C; peut-être faut-il écrire οὗτοι συμβαλῶσι. — 5 ἐπιβολὴν Α. — * ἑαυτῶν C. - * « Faire retomber sur la tête des ennemis eux-mêmes le coup qu'ils avaient préparé ». Cf. Lysias, VI, 13: ὑμεῖς οὖν μὴ βούλεσθε εἰς ὑμᾶς τὴν αἰτίαν ταύτην περιτρέψαι. - * τὸ om. C. ἀνώφελες nuisible» ici, sens qui existe chez Platon; plus bas, p. 101, 1. 13, i signifie «inutile ». γενομένων G. κορνιοκτῶν Κ. 14 Les mss. τῶν ἄλλων; en marge, la correction τὸν ἄλ λον Κ. — 15 Peut-être faut-il ὑπάρχωσι οι ὑπάρξουσιν. ταῦτα ΕΚΜ. 15 Dans C, après ce

10

11

14

8

[ocr errors]

[merged small][merged small][merged small][ocr errors]

mot, un espace blanc de 15 à 20 lettres, la deuxième moitié de la ligne. 16 Le subj. aor. remplace souvent le futur dans la langue des Byzantins; cf. Hase, Index du Leo Diaconus, s. v. « Conjunctivus », p. 579. - " Peut-être βαρείας δυνάμεως οι μετὰ δυνάμεως βαρείας. — 15 καλλὸν ΚΜ. 20 ἀπόμενον Α, ἀπόμενον R « en marchant». προστάξει Β. « Ordonner aux valets de déposer les bagages ». ὑποίργοις ΑΕΜ.

[blocks in formation]

ἀνεγεῖραι', καὶ τότε δεόντως καθοπλισθεῖσαν καὶ συνταχθεῖσαν τὴν στρατιὰν ἐξάγειν ἐπὶ τὸν πόλεμον, καὶ τοῦ Θεοῦ διδόντος τοὺς ἐχθροὺς τρέψασθαι. Εἴπερ ἐν ᾧ ἔπλησαν τόπῳ ὕδωρ οὐκ ἐστιν, μετὰ τὴν τῶν ἐχθρῶν δίωξιν, ὁ τοῦ ὑπουργικοῦ κατάρχειν λειφθεὶς ἡμῶν δηλωθεὶς ἀπίτω πρὸς τὸ δηλωθέν 5 ἀπλῆκτον.

3

4

XIII

10

Περὶ τοῦ ὅτι ἀσύμφορόν ἐστιν ἐν ἀνύδροις τόποις ὁδοιπορεῖν

πολεμίων ἐπιόντων.

6

Καὶ τοῦτο πρὸς τοῖς ἄλλοις εἰδέναι δεῖ ὅτι πολεμίων προσδοκωμένων ἀσύμφορόν ἐστιν ἐν ἀνύδροις τόποις εἰσαγαγεῖν τὸ στράτευμα, καὶ μάλιστα θέρους ὥρᾳ· χειμῶνος μὲν γὰρ πολλάκις ἡμέραν ὁλόκληρον ἄνευ ὕδατος καρτερήσουσιν, ἐν δὲ τῷ Θερινῷ καιρῷ οὐδὲ μέχρις ἀρίστου, ἀλλὰ συναπολοῦνται τοῖς ἵπποις καὶ οἱ ἄνθρωποι. Δεινὸν οὖν ἐστι δυσὶ πολέμοις ἑαυτὸν ἐκδοῦναι τῷ τῶν ἐχθρῶν λέγω καὶ τῷ τοῦ καύσωνος ὑδάτων ἐπιλειπόντων. Ἀλλ ̓ εἰ δεήσει, καὶ κόπον τριῶν ἢ καὶ τεσσάρων ἡμερῶν προκρινάτω τῆς συντετμη15 μένης 10 ἐκείνης καὶ ἀνύδρου ὁδοῦ· κρεῖτίον γὰρ κόπον αἱρετισάμενον δι' ἐκείνης τῆς μακρᾶς καὶ ἀκινδύνου 12 ἀσφαλῶς ὁδοῦσαι ἢ προκρίναντα τὴν σύντομον κινδύνῳ περιπεσεῖν

[ocr errors]

11

1

5

ἀναγεῖραι Μ, ἀναχεῖραι Β « dresser la tente royale et celles de quelques-uns des principaux chefs ». 2 πόλεμον, les lettres μον de 2' main dans l'interligne, M. θείς Α, λειφθῆς Β; les autres mss. ληφθείς.

3

Asyndete.

4

λειφ

[merged small][ocr errors][merged small][merged small]
[blocks in formation]

12

· * πρό les mss., sauf BEM; τῆς Β au lieu de τοῖς. 'Le premier te est omis par les mss. ; pour le second, ils donnent tò.

10

[blocks in formation]

Graux avait d'abord pensé à ajouter ici le mot ὁδοῦ. 13 Il semble, sauf erreur de Hase, que ce chapitre, place entre les chapitres qu'il cote 36 et 37, ne se trouve pas dans le Palat. 393, non plus que le premier chapitre Περὶ καταστάσεως ἀπλήκτου. Hase (Préf., p. xi, éd. Paris) dit : « Postrema 29 capita, quæ habebat unus codex Palatinus, quod ab alio auctore ad hoc opusculum addita existimabam, in præsentia prætermisi. » Il y a là une erreur : ces chapitres sont tous dans ABC.

XIV

Περὶ τοῦ εἰ ἀπαντήσει στένωμα ἢ γεφύρας καὶ ποταμοῦ βαθέως περαίωσις τί δεῖ ποιεῖν.

14

9

17

Τῆς οὖν στρατιᾶς ἐνῶ τῇ πολεμίᾳ οὔσης ὡς λέλεκται, εἰ παρὰ τῶν δουκα τόρων ὁ βασιλεὺς μάθοι τῇ ἐπιούσῃ στενῷ μέλλειν ἀπαντᾶν τόπῳ ἢ γεφύρα 5 ἢ ποταμῷ βαθὺν πόρον ἔχοντι', ἐν μὲν τῷ στενῷ τάξεις πεζικὰς προαπο στελλέτω τούτων ἀσφαλῶς 10 κρατῆσαι· εἰ δὲ βούλοιτο μὴ τελείαν παθεῖν 11 τὰς τάξεις σύγχυσιν ἀναμιγείσας 12 ἀλλήλαις ἐν τῇ δυσχωρία, χρὴ προστάξαι ἀπὸ ἑσπέρας πῶς δεῖ κατὰ τάξιν 13 διελθεῖν αὐτάς. Καὶ πρότερον μὲν ἀφοριζέτω ταξιαρχίαν " καὶ κελευσάτω 15 αὐτῇ ὁδεῦσαι ἔμπροσθεν μετὰ τῆς προπορευοτο μένης ἐξ ἔθους ἱππικῆς πασῶν τῶν λοιπῶν τάξεων καὶ καθεξῆς τυπωσάτω ἀλλήλαις ἑπομένας τὰς τάξεις ἐν καταστάσει 10 τὴν στενοχωρίαν διέρ χεσθαι 20· εἶτα καὶ ἄρχοντα τῶν ἐνδόξων προσταξάτω ἔμπροσθεν γενέσθαι καὶ καταλαβεῖν τὴν προπορευομένην πασῶν τῶν τάξεων ἱππικὴν καὶ στῆναι, εἰ μὲν γέφυρα τύχοι, ἐν τῇ ἀρχῇ αὐτῆς, εἰ δὲ πόρος, ἐν τῷ χείλει τοῦ ποταμοῦ, 15 ὅπως παρασκευάσῃ ἀκινδύνως καὶ μετὰ τάξεως διέρχεσθαι τὸν λαόν· κἀκεῖσε προσμενέτω εἴτε ἐκεῖνος ἢ ἀντ ̓ αὐτοῦ ἕτερος ἕως ἂν ἅπας ὁ λαὸς περαιωθῇ. Τῶν δὲ πλαγιοφυλάκων αἱ μὲν δεξιαὶ ἱππικαὶ τάξεις κατόπιν γενέσθωσαν 23

16 18

10

22

2

19

* Dans C, de premiere main, a la marge : οὐκ ἐφαίνετο ἡ ἐπιγραφή. En effet, le titre de ce chapitre manque dans ce ms. — ἀπαντήσειε Β. * Peut-être faut-il γέφυρα ή; cf. la ligne 4 om. Β. — * Η У a un blanc dans C à la place

plus bas.

4

11

9

[ocr errors]

5

[ocr errors]

7

[ocr errors]

6

10

12

περέωσις Α, περαίωσιν Β. ἐν de μάθοι; en marge, de 2' main : ἴσως μάθοι ὅτι. ποταμῷ βαθὺν ἔχοντι πόρον G; ποταμὸν β. πόρου ἔχοντι Κ; ποταμὸν β. πόρον ἔχοντι les autres manuscrits, sauf ἔχοντα Β. — * τάξεις est écrit deux fois dans C. Peut-etre τοῦτον ? Cl. πάντας ἐκράτει. Plat., Banq. 220 Α. Τὰ κέρατα τοῦ ὄρους... ἃ κρατεῖν κατέχοντες καὶ πάνυ ὀλίγοι δύναιντ ̓ ἄν. Xen., Anab,, V, 8, 7. — ἀσ φαλαίως (. μὴ τελείαν παθεῖν EM; les autres μήτε λείαν παθεῖν, sauf παθείς C. ἀναμιγήσας Κ, ἀναμιγείσαις les autres mss. 13 πῶς δ. κ. τ. « dans quel ordre». Cf. p. 100, 1. 7, οὕτως ἐν τάξει. ταξιαρχία, 1,000 hommes, dont 5oo hoplites, 200 acontistes et 3oo archers, ef. p. 79, 1. 9, et p. 89, 1. 3. 15 καὶ κελευσάτω AC, les autres mss. καὶ λευσάτω. πορευομένης Β. 17 La cavalerie qui, d'ordinaire, est désignée dans ce traité par τὸ ἱππικόν. 18 καθεξής « à la Gile»; τυπωσάτω «qu'il règle». 19 ἐν καταστάσει « en bon ordre»; ἐν έρχεσθαι Β. — " «recevoir le commandement de (sens particulier) la cavalerie de tous les régiments ». — " Cf. Platon, Menexene, 248 Α : τούτῳ ἄριστα παρεσκεύ 22 A: ασίαι ζήν. — 28 γινέσθωσαν C.

[blocks in formation]

3

τοῦ βασιλέως καὶ μετ' αὐτὸν διελθέτωσαν· ἡ δὲ τοῦ αὐτοῦ μέρους πεζικὴ τάξις μετὰ τὸ διελθεῖν τὸ τῆς φάλαγγος μέτωπον καὶ αὐτὴ κατὰ νῶτον ἑπομένη τούτῳ πορευέσθω· μετὰ δὲ ταύτην τὸ τῶν σκευοφόρων πλῆθος εἶθ ̓ οὕτως τὸ ὄπισθεν τῆς συντάξεως μέρος, καὶ μετ' αὐτὸ τὸ ἀριστερὸν τῶν πεζῶν πλά5 γιον. Αφ' οὗ δὲ τὰ δύο ταῦτα μέρη περαιωθῶσι τῆς συντάξεως, διαβήτωσαν αἱ πλαγιοφύλακες ἀριστεραὶ τῶν ἱππέων τάξεις. Εσχάτης δὲ πάντων, ὥσπερ καὶ ἔμπροσθεν, ταξιαρχία μία τῶν πεζῶν ἐπακολουθείτω". Καὶ οὕτως ἐν τάξει τὰς στενοχωρίας διελθέτωσαν, καὶ μὴ ἑνούσθωσαν αἱ τάξεις ἑτέρα τῇ ἑτέρᾳ συμμιγνύμεναι πρὸς τὸ σύγχυσίν τινα ὑποστῆναι, μήτε μὴν τῷ ὑπουρ γικῷ καὶ τοῖς ἀχθοφόροις ἀναμιγνύσθωσαν. Αφ' οὗ δὲ τὸν στενωπὸν 10 ἢ που ταμὸν ἢ ὅπερ ἂν τύχῃ " δύσκολον εἶναι διέλθωσι τῶν ἰδίων ἕκαστος ἐπιλαμπανόμενοι τόπων κατὰ τάξιν ὁδοιπορείτωσαν 12.

10

11

XV

Περὶ τοῦ μὴ ἐπάγεσθαι πλῆθος ἀργὸν ἐν τῇ πολεμίᾳ.

15

14

Σφαλερὸν δὲ καὶ ἐπιβλαβές, καθὰ καὶ τοῖς παλαιοῖς δοκεῖ καὶ ἡμῖν ἡ πεῖρα 15 παρέστησε, τὸ ἀργὸν καὶ ἀπόλεμον ἐπιφέρεσθαι 13 πλῆθος ἐν πολεμίᾳ, καὶ φόρτον παρὰ τὴν ἀναγκαίαν χρείαν καὶ ὄχλον ἡμιόνων καὶ ὄνων καὶ καμήλων ἔχειν, καὶ μάλιστα ἐν τῇ τῶν Βουλγάρων χώρᾳ, ἐν ᾗ καὶ κλεισοῦραι ὑλώδεις καὶ δύσβατοι καὶ ὁδοὶ στενότητα πολλὴν ἔχουσαι, ἃς εἰ μέλλει 10 διοδεύειν ἡ στρατιὰ, ἀργίαν ἐκ τοῦ τοιούτου ὑφίσταται τρόπου· τὴν γὰρ ὁδὸν τῆς μιᾶς ἡμέρας, ὁπόταν τὸ ἀργὸν ἐπιφέρηται πλῆθος καὶ τὸν παράλογον καὶ τρυφηλόν φόρτον τήν τε ἀνόνητον καὶ πολυτελῆ ἀποσκευὴν, οὐδ ̓ ἂν εἰς τέσ

20

2

6

17

par

· διελθέτωσαν BC, les autres mss. διελθάτωσαν; cette dernière forme est de la grécité des Septante et de l'Anc. Test. Cf. Veitch, p. 275, 4' éd. ; plus bas διελθέτωσαν est donné tous les mss. L'arrière-garde du d'armée. corps αὐτόν Μ. 4 L'infanterie du flanc ou de l'aile gauche. Les mss. ἔσχαται; ἐσχάτη est une correction de M. Dulac, elève de l'Ecole des hautes études.

5

3

7

9

8

* τῶν donné seulement par K devant πεζῶν. ἐπακολουθήτω Μ. μήτε pour μηδὲ; donc ne pas corriger plus haut καὶ μήτε ἑνούσθωσαν. — " ἀναμιγνύτωσαν Κ. — 10 « Plerumque έλλειπτικῶς dicitur ὁ στενωπός γιο στενωπὺς ὁδός κτλ. V. Eustath., p. 1308, et Hesych» (Thesaurus). " D'abord τύχοι, puis un n ajouté au-dessus de or dans C. Après ce mot, on lit dans C: Καὶ ἐντεῦθεν λείπεται πλεῖστα. En effet, la suite manque; les dernières lignes de la page 317 et

[merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors]
[ocr errors]
[blocks in formation]

1s Sens déponent, cf. 102, 1.
ἀργυίαν ΑΒΚΜ; ἀργείαν marge de K; cf. plus bas.

« PrécédentContinuer »